Uzun yıllar ilaç ve gıda sanayi üretim, Ar-Ge ve tedarik zinciri yönetiminde çalışmış biri olarak inovatif yeni ürünler geliştirmenin Türk ekonomisine büyük değer katacağına inanıyorum.
Gıda ve tarımsal ürünler üreten firmalara ve fabrikalara yaptığım ziyaretlerde yeni ürün geliştirme konusunda iyileşme yapılması gerektiğini gözlemliyorum.
Türkiye’de Gıda ve Tarım Endüstrisi
Bugün, Türkiye 190 ülkeye 1781 farklı tarımsal ürün ihraç etmekte ve karşılığında 16,8 milyar dolar kazanç elde etmektedir. Türkiye’nin tarım ve gıda sanayisi ulusal GDP’ye % 7,1 değerinde katkı yapmaktadır. 2014 yılı rakamlarına göre bu katkı 57,2 milyar dolar değerindedir.
Tüm bu katkıların artarak devam etmesi ve 2023 yılında 40 milyar dolarlık ihracatın yapılması hedeflenmektedir.
Gelişmiş Ülkeler ve Türkiye
Gelişmiş ülkelere baktığımızda, inovasyon ve katma değer alanı olarak makine, yeni tohumlar, yeni kimyasallar ve gübre üretimine odaklandıklarını görüyoruz. Ayrıca bu ülkelerde bilgi, iletişim ve robot teknolojilerinin de gıda ve tarım endüstrisinde giderek daha çok kullanıldığını ve yüksek verimlilik elde edildiğini görmekteyiz. Bu durum yüksek kalite, güvenilir gıda imajı ve uygun fiyat avantajı yaratmaktadır.
Türk gıda tarım sektörü ihracatının %80’i hammadde ve bitmiş ürün şeklinde Avrupa ve Orta Doğu gibi yakın bölgeye gerçekleşmektedir. Türk tarım ve gıda endüstrisine baktığımızda orta düzeyde teknoloji kullanılmakta ve ağırlıklı olarak meyve, sebze vb ürünler ihraç edilmektedir.
Gıda Tarım Endüstrisinde Kar Marjları
İş dünyası giderek daha hiper rekabet içine sürüklenmekte ve daha kompleks hale gelmektedir. Bunun temel nedeni, yeni teknoloji ve hizmetlerin devamlı ve değişen şekilde piyasaya arz edilmesi ve globalleşmedir.
Global firmalar, yerli firmalar ve süpermarketler arası rekabet giderek artmakta, bu durum özellikle küçük firmalar aleyhinde negatif baskı oluşturmakta ve süpermarket zincirlerine daha fazla katma değer sağlamaktadır. Dolayısıyla süpermarket zincirleri üretici ve tüketici üzerinde relatif bir avantaj elde etmektedir. Bu durum kar marjlarının %10 altına düşmesine sebep olmaktadır.
Neler Yapılmalı?
- Yeni teknolojilerin kullanılması ve yeni hizmetlerin sunulması.
- Yeni dış pazarlara açılım, ortaklıklar ve satın almalar.
- ‘Turkish Food’ markasının global pazarlarda yüksek kalite, uygun fiyat ve güvenilir tedarikçi algısının yaratılması.
- Yönetim ve çalışanların sürekli eğitimi ve geliştirilmesi.
- Yeni ürün geliştirmeye ağırlık verilmesi.
- Yerel ve global rekabet analizlerinin yapılması.
Yeni Ürün Geliştirme
Artan rekabet, tüketici eğilimlerinin değişmesi ve farklılaşması firmaların yeni ürünler geliştirmesini zorunlu kılmaktadır.
32 yıllık ilaç ve gıda sanayi deneyim ve bilgilerime göre gıda ve tarım firmalarımız aşağıdaki parametreleri uygulamak zorundadırlar.
- İşverene veya CEO’ya bağlı bir inovasyon yöneticisi görevlendirilmesi.
- Ar-Ge ve tüketici isteklerini uygulama laboratuvarı kurulması.
- Bu laboratuvarlarda tecrübe, bilgi ve becerileri yüksek profesyonellerin istihdamı ve/veya dışarıdan uzman desteği alınması.
- Yerli ve yabancı pazar araştırması yapmalı, tüketici eğilimlerini ve olası potansiyel ürünleri kısa ve uzun vadeli olarak tespit etmelidirler.
- Uzun vadeli sektör analizinin yapılması.
- Yeni ürün konsepti; Ar-Ge, teknik, satınalma, mühendislik, satış, pazarlama, planlama, üretim ve finans tarafından değerlendirilmeli, inovasyon lideri ve tepe yönetim tarafından kabul görmelidir.
- Ürün tanımı, ürün kabı ve ambalajı, hammadde tedarik durumu, teknoloji ihtiyacı, proses koşulları, zaman planı, ekip, maliyetler, kar marjı, gıda tebliğlerine uyum, müşteri profili, nasıl kullanılacağı, nerede satılacağı veya satın alınacağı, hedef pazar, üretim planı ve miktarı, ürün yaşam ömrü, rakip firmalar ve rakip ürünler, marka, patent, fiyat ve ürün rekabet analizi yapılmalı, işveren veya CEO ve inovasyon lideri tarafından onaylanmalıdır.
- Prototip ürünlerin gerçek müşterilere sunulması ve tüketici testlerinin yapılması.
- Gerçek üretim denemelerinin yapılması ve üretim SOP’lerinin onaylanması.
- Var olan tebliğlere uygunluğunun ve ürün spesifikasyonlarının tespiti için analizlerin yapılması.
- Maliyet analizinin yapılması.
- Satış ve pazarlama ekibinin saha testlerini yapması, müşteri taleplerinin alınması, gerekiyorsa üründe iyileştirmelerin yapılması ve satış tahminlerine göre üretimin planlanması.
- Ürünün pazara arz edilmesi.
Sonuç
Türk gıda ve tarım firmaları kısa ve uzun vadeli pazarlama ve inovasyon yönetimi stratejisi geliştirmeli, uygulamaya koymalı, insan kaynaklarını geliştirmeli, yeni teknoloji kullanımı ile verimliliğini artırırken, rekabet kıyaslaması yapmalı ve sürekli olarak, iç ve dış pazarlara yeni inovatif ürünler sunmalıdır.
Yeni inovatif ürünler geliştirmek, tedarik zinciri ve üretim operasyonlarında karşılaştıkları problemleri çözmek isteyen firmalar ile çalışmaya ve onları, yüksek katma değer yaratılması için desteklemeye hazır olduğumu özellikle belirtmek istiyorum.