Okullar açıldı. Bu dönemde çocukların dengeli ve düzenli beslenmesi okul başarısı ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının yerleşmesi açısından çok önemli. Yetersiz ve dengesiz beslenen çocukların dikkat süreleri kısalmakta, algılamaları azalmakta, öğrenmede güçlük ve davranış bozuklukları gelişmekte, okulda devamsızlık süreleri uzamakta, okul başarıları düşmekte. (Kaynak:Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu web sitesi)
Hepimiz çocuklarımızın en iyi şekilde beslenmesi konusunda elimizden geleni yapıyoruz. Peki, okul ortamında çocuklarımızı kontrol edebiliyor muyuz? Okula gönderdiğimiz çocuklarımızın okulda yediği içtiği şeylerle ilgileniyor muyuz? Okul çağında çocuğu olan velilerin çocuklarının sağlık durumlarını, beslenmelerini ve davranışlarını sürekli takip etmesi çok önemli.
Resmi ve özel okulların bünyesinde faaliyet gösteren yemekhane, kantin, kafeterya ve büfeler çocuklarımıza gıda ve içecek servisi yapıyor. Çocuklarımızı teslim ettiğimiz okulların kantin, yemekhane ve kafeterya gibi işletmelerinin sunduğu hizmetlerin iki açıdan önemi çok fazla:
*Hazır ambalajlı gıda ve içeceklerin ve hazırlanan yemeklerin hijyenik koşullarda hazırlanması, sunulması, satılması,
*Çocuklarımızın sağlıklı ve dengeli beslenmesi için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kantinlere konulan kurallara uygun gıda ve içeceklerin satılması.
Bu kuralları hepimizin bilmesinde yarar var. Okul kantinleri ve yemekhanelerinde satılacak gıdalar ve eğitim kurumlarındaki gıda işletmelerinin hijyen yönünden denetlenmesi ilgili Milli Eğitim Bakanlığı genelgesi ile Sağlık Bakanlığı’nın çalışmasından yola çıkılarak hazırlanan “Okul Kantinlerinde satılacak/ satılamayacak/ belli kriterlere uygun olması halinde satılabilecek gıda ve içecek” listeleri belirlendi.
Okul kantinlerinde satılamayacak gıdalar: Enerji içecekleri, gazlı içecekler, aromalı içecekler (soğuk çay, ice tea), kolalı içecekler, aromalı doğal mineralli içecek, aromalı şurup, aromalı içecek tozu, aromalı su, meyveli içecek, meyveli içecek tozu, meyveli doğal mineralli içecek, yapay soda, meyveli şurup, sporcu içecekleri, sporcu suları, meyve nektarı, meyve suyu konsantresi, kızartmalar, cipsler (patates, mısır, şekillendirilmiş vb.), gevrek çerezler, tüm çikolata türleri (ayrı satılan veya ürünlere eklenmiş, damla çikolata, sürülebilir çikolata ve çikolata kaplanmış olanlar dâhil), gofretler (sade, dolgulu, kaplamalı vb.), tüm şeker ve şekerleme türleri (jöle şekerleme, sert şekerlemeler, yumuşak şeker, dolgulu-dolgusuz, kaplamalı, draje, tüm lolipoplar vb.), eklenmiş kafein, guarana içeren ürünler, kremalı, çikolata dolgulu, jöleli, kekler ve pastalar (yaş pastalar, ekler, kruvasan, donut, parfe, mozaik pasta, muffin, cupcake vb.), hamurlu, şerbetli tatlılar (kuru baklava dahil), tatlandırıcı içeren yiyecek ve içecekler, krema, hindistan cevizi sütü ve kreması, çay ve kahve tarzı içecekler (liseler hariç).
Bu listelere http://beslenme.gov.tr/content/files/okul_standartlar/standartlar_afis_tr.pdf adresinden ulaşabilirsiniz.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayınlanan “Okul Kantinlerine Dair Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği” ile bu tip işyerlerini işleten kişilerin gıda güvenilirliğinin temininde temel sorumlulukları hüküm altına alındı. Bu yönetmelik, okullarda faaliyet gösteren işletmelerin uyması gereken özel hijyen gerekliliklerini veriyor. Üretimde kullanılan ekipman hijyeni, personel hijyeni, kullanılan su, havalandırma, aydınlatma, atık su ve kanalizasyon sistemleri, kullanılan dezenfeksiyon maddeleri, hammadde alımı, depolanması, gıdanın hazırlanması, pişirilmesi, muhafazası, dondurulması, çözündürülmesi, taşınması, servisi, satışı, kullanılan ambalaj materyalleri ile ilgili tüm kurallar bu yönetmelikte yer alıyor. “Okul Kantinleri İçin Hijyen Kılavuzu” ile de bu yönetmeliğin uygulama detayları verilmiş.
Tüm bu çalışmaların temelinde çocuklarımızın sağlıklı yetiştirilmesi yatıyor. Sağlıksız beslenmenin birçok hastalığa bağlı riskleri arttırdığını biliyoruz. Yetişkinlik döneminde sıklıkla görülen bazı kronik hastalıkların çocukluk çağında yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı olduğunu bilim adamları sürekli rapor ediyor. Çocukluk çağında bu hastalıklardan özellikle obezite gündemimizde.
Tüm bu risklerden çocuklarımızı korumak amacıyla getirilen okul kantinleri ile ilgili kısıtlamalar yeterli değil şüphesiz ki. Bu kısıtlamalara uyulup uyulmadığının denetlenmesi, kantin çalışanlarının eğitilmesi ve çocukların gıda seçimi konusunda davranış değişikliği ve bilinç kazanması çok önemli. Bu aşamada okul kantinlerinden beslenen çocuklarımızı yönlendirmek açısından öğretmenlere ve velilere de büyük görev düşüyor.