Artık eğitim almadan bilirkişi olunamayacak…
6754 sayılı Bilirkişilik Kanununda bilirkişi; çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde oy ve görüşünü sözlü veya yazılı olarak vermesi için başvurulan gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi olarak tarif ediliyor.
3 Ağustos 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Bilirkişilik Yönetmeliği ile de bilirkişiliğe başvuru ve kabul şartları, bilirkişilerin nitelikleri, eğitimi, sicil ve listeye kaydı, görevlendirilmesi, uymaları gereken temel ve etik ilkeler, çalışma esasları, denetimi, sicil ve listeden çıkarılması ile Bilirkişilik Danışma Kurulu, Bilirkişilik Daire Başkanlığı ve bilirkişilik bölge kurullarının çalışma usul ve esasları belirlenmiş.
Şimdiye kadar her yıl belli şartları karşılayan meslek sahipleri bilirkişi olmak üzere başvuruda bulunabiliyordu. Bu yıl bilirkişilik yapmak üzere başvuruda bulunmak isteyen tüm meslek sahiplerinin temel eğitim almaları zorunlu hale getirildi. Ayrıca eğitimlere katılabilmek için bilirkişilik yapacağı uzmanlık alanında en az beş yıl fiilen çalışmış olmaları şartı getirildi. Eski uygulamada bilirkişi olma şartlarını sağlayan, 3 yıl kıdeme sahip meslek mensupları başvuruda bulunabiliyordu.
Bilirkişilik faaliyetinin yürütülmesi için alınacak eğitim teorik ve pratik bilgileri içerecek. Temel eğitimin, on sekiz saati teorik ve altı saati uygulamalı olmak üzere en az yirmi dört ders saatinden oluşacağı da belirlendi. Teorik eğitim; yargılama hukukunun genel ilkeleri, bilirkişilik mevzuat hükümleri, bilirkişinin taşıması gereken nitelikler, bilirkişinin yetkileri ve yükümlülükleri, uyması gereken temel ve etik ilkeler, ispat faaliyeti ve bilirkişi incelemesinin usul ve esasları, teknik konu-hukuki konu ayrımına ilişkin usul ve esaslar ile rapor yazım usul ve tekniğini kapsayacak. Uygulama eğitimi ise Bilirkişi Bilgi Sisteminin kullanılması, katılımcıların bireysel veya heyet hâlinde sistematik teknikleri kullanma becerilerini geliştirmelerini sağlayacak örnek bir olaya ilişkin bilirkişi raporu düzenleme ile uygulama gözetimi faaliyetlerini içerecek. Derslerin 1/12’sine devam etmeyenlerin eğitim programıyla ilişiği kesilecek.
Bilirkişiler sicile kaydedildiği tarihten itibaren üçüncü yılın içinde bir de yenileme eğitimine katılmak zorunda. Yenileme eğitimine katılmayan bilirkişiler bu eğitimi almadıkça yeniden bilirkişilik yapmak için başvuruda bulunamayacak.
Bilirkişilik temel eğitimi Adalet Bakanlığı Daire Başkanlığınca izin verilmek kaydıyla; üniversiteler, Türkiye Adalet Akademisi, Adli Tıp Kurumu, Türkiye Barolar Birliği ve Barolar, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve bağlı odalar, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği ve bağlı odalar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu ve Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birlikleri ile Türk Tabipleri Birliği ve bağlı odalar tarafından verilebilecek. Eğitim kuruluşları, eğitimlerini tamamlayan katılımcılara en geç on beş gün içinde temel eğitimi tamamladıklarına dair bir belge verecekler.
Bu arada Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü tarafından bilirkişilik temel eğitiminden beklenen faydanın sağlanması ve eğitimlerde standart bir uygulamanın tesisi amacıyla temel eğitim kaynak kitabı ve katılımcı el kitabı hazırlanmış.
Bu sene başvuruda bulunmak isteyenlerin kendi illerinde, izinli eğitim kuruluşlarının listesini Bilirkişilik Daire Başkanlığının web sitesinden incelemeleri ve her kurumun eğitim koşullarını, tarihlerini takip etmesini öneririm.
Özellikle İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerde binlerce bilirkişi olduğunu göz önüne alırsak, eğitim trafiğinin bayağı yoğun olacağı anlaşılıyor. 2017 yılı İstanbul İli Ceza Bilirkişi yemin listelerine baktığımda 5981 kişinin adını gördüm. Hukuki süreçlerde, konusunda uzman bilirkişiler tarafından verilen görüşler hukukçularımızın işlerini kolaylaştırmaktadır. Bu noktada bilirkişilerin hem ahlaki hem de mesleki niteliği çok önem kazanmakta. Her ne meslek sahibi olursak olalım bilirkişi isek ve yargı bizim uzmanlığımıza ihtiyaç duyuyor ise üstlendiğimiz görevin ne kadar önemli ve hayati olduğunun farkında olmalıyız.
Bilirkişi, görevini dürüstlük kuralları çerçevesinde bağımsız, tarafsız ve objektif olarak yerine getirmek zorunda. Bu nedenle temel eğitim ile en azından her bilirkişi üzerine aldığı sorumluluğu ve bu görevi yaparken gözünden kaçırmaması gereken hususları hatırlayacaktır.