17. yüzyılda kurulmuş olan Kraliyet Cemiyeti (Royal Society) günümüzde de Birleşik Krallık’ın ulusal bilim akademisi olmaya devam etmekte. Kraliyet Cemiyeti birkaç sene önce gıda ve içecek tarihinin en önemli 20 gelişmesini belirledi.
Soğutma
En eski soğutma sistemi Buz Evi olarak da bilinen, aşağıdaki fotoğrafta görüldüğü gibi yer altında ve soğuk suların yakınlarında bulunan odalardı. Çevreden toplanan buz ve karın bu odalarda gıdalarla birlikte depolanmasıyla gıdaların raf ömrü uzatılmaya çalışılıyordu. Buzdolabı sistemlerinin evlerde bulunmaya başlaması ise 20. yüzyılın başlarını buldu. Buzdolabı sisteminin yaygınlaşmasıyla kolay bozulabilen gıdaların ömrü uzatılırken, tuzlama gibi diğer koruma tekniklerinden uzaklaşmasıyla da diyetle alınan tuz seviyesi de azaltılmış ve daha sağlıklı ve besin değeri korunmuş gıdaların tüketimine başlanmış oldu. Süt ve et ürünlerinin daha uzun süreler boyunca sağlıklı koşullarda saklanmasıyla da diyetle alınan protein miktarında artış başladı.
Isıl işlem (Pastörizasyon/ Sterilizasyon)
19. yüzyılda gıdalardaki hastalık yapıcı mikroorganizmaların etkisiz hale getirilmesi için uygulanan ısıl işlemle gıdaların raf ömrü uzatılmaya başlandı. Bu sayede gıda kaynaklı hastalıklar ve ölümlerde de azalma görüldü.
Konserve
Konservenin mucidi Fransız Nicolas Appert` tir. Appert 1795`te Fransız ordusu tarafından verilen ve para ödülü bulunan yeni bir gıda koruma yöntemi arayışını 1810`da konserve tekniğiyle kazandı. Konserve gıdalar 5 yıla kadar raf ömrüne sahip olabilirler.
Fırın
Fırının kullanımının MÖ 29.000 yılına uzandığı tahmin edilmekte.
Fırında pişirme
Ekmek yapımı antik Mısır’ da MÖ 2000’li yıllarda yaygınlaşmaya başladı. Fırının icadı ile ise ekmek yapımı oldukça kolaylaştı. Roma İmparatorluğu’ nda ise birçok farklı fırın ürünü denenmeye başlandı.
Sulama
Bir alanın/tarlanın yapay olarak sulanmaya başlaması MÖ 6. yüzyıla kadar dayanmakta. Tarımsal ürünlerin yetiştirilmesinde, özellikle fazla yağış alınmayan dönem ve bölgelerde, sulamanın önemi oldukça büyük.
Harman makinesi/ biçerdöver
Biçerdöverin icadı hasat ve harman için insan ve hayvan gücüne bağımlılığı ortadan kaldırarak tarımın önemli derecede yol kat etmesinin önünü açtı.
Yapay seçilim
Yapay seçilim Charles Darwin’ in doğal seçilim terimine karşılık olarak kullanılan bir terimdir ve belli özellikler elde etmek için hayvan ve bitki türlerinin ıslahını tanımlar. Bu yöntemle genetik olarak daha dayanıklı türler elde edilebilir. Yapay seçilimin 2000 yıl önce Romalılar tarafından bilinip uygulandığı düşünülmekte. Yapay seçilim İranlı İslam bilimci El-Birüni tarafından şu şekilde örneklenmiştir: “Tarımcı, ihtiyacı olduğu kadar yetiştirip arta kalanları söküp atmak suretiyle istediği tahılları seçer. Orman korucusu, kusursuz gördüğü dalları bırakırken diğerlerini keserek atar. Arılar, sadece yemek yiyen ve kovanda başka iş yapmayan kendi türünden arıları öldürür.”
Öğütme/ Değirmen
Tahılları öğütmede kullanılan değirmenin icadı MÖ 600’e dayanmakta. Bu icadın önemi ise çoğu toplumda ana gıda olan ekmek yapımı için un elde edilmesini kolaylaştırmasına dayanıyor.
Saban
Tarlaları ekim öncesi havalandırarak topraktaki besinleri yüzeye getirerek toprağı ekime hazırlayan bir alet olan sabanın yerleşik hayata geçişte öneminin büyük olduğu düşünülmekte. Özellikle pulluk makinasının icadından sonra ise verimli bir toprak çeşidi olan killi toprak alanları da ekim için uygun hale getirilebildi ve bu da ekonominin gelişmesine ve büyük şehirlerin kurulmasına temel oldu.
Fermantasyon (mayalanma)
Sirke, yoğurt, ekmek, peynir, şarap, bira… Hepsinin üretimi fermantasyon ile gerçekleşebiliyor. Fermantasyon şekeri asit, gaz veya alkole dönüştüren metabolik bir işlemdir. Özellikle içecek üretimi işin fermantasyonun kullanımı MÖ 7000’li yılları bulmakta. Louis Pasteur (Pastör) fermantasyonun canlı organizmalar tarafından başlatıldığını 19. Yüzyılın ortalarında ortaya attı. 20. yüzyılın başlarında ise fermantasyonun aslında mikroorganizmaların ürettiği enzimler tarafından başladığı Alman Eduard Buechner tarafından kanıtlandı ve bu çalışma kendisine kimya dalında bir Nobel Ödülü kazandırdı.
Balık ağı
Taş devri toplumlarından beri kullanılan balık ağı, kısa zamanda fazla miktarda balık avlamanın önünü açan bir buluş. Maalesef günümüzde balıkların yanı sıra yunuslar, deniz kaplumbağaları ve diğer avlanmaması gereken canlıların zarara uğramalarına ve hatta ölümlerine sebep olabilmekte.
Ürün rotasyonu (her yıl değişik ekin ekme) veya nadas
Bu uygulama erozyonu azaltmaya, toprak ve ürün verimini arttırmaya yardımcı bir yöntem. Aynı tarım alanında uzun yıllar boyunca aynı ekinin yetiştirilmesi toprağın belli besinler açısından fakirleşmesine sebep olmakta. Bu yüzden her sene farklı besin ihtiyacı olan ürünler ekmek veya tarlayı nadasa bırakmak toprağa gerekli besinlerin geri kazandırılması açısından önemli.
Güveç
Güveçlerin ilk kullanımı tutulan balıkları korumak amacıyla bu kaplar içinde fermantasyona uğratılması oldu. Ayrıca, tahılların saklanması da kolaylaşmış oldu. Güvecin bir diğer önemi ise bu yenilikle suyun taşınmaya ve kaynatılabilmeye başlanmış olması.
Bıçak
İnsanlığın ilk aleti olan ve ilk insandan beri hayatta kalabilme için oldukça önemli rolü bulunmuş olan bıçağın kullanımı 2,5 milyon yıl önceyi bulmakta (kaya ve kemikten yapılmış bıçaklar).
Yeme aletleri/ kap-kacak
Tarih öncesi zamanlardan beri geliştirme içgüdüsüne sahip oluşumuz hayatımızı kolaylaştıran ve üretkenliğimiz artıran bir takım aletlerin icadına yol açtı. Bunlardan bazıları da gıdaların hazırlanışını, servis edilmesini ve tüketimini kolaylaştıran yeme aletler, kap-kacaklar oldu.
Mantar tıpa
17. yüzyılının ortalarından beri Fransız şarap tüccarları şarap kapatmak için elastik olan ancak geçirgen olmayan mantar tıpa kullanımına başladı. Hücreli yapısından dolayı mantar tıpa şişeye kapatıldıktan sonra hafifçe genişlemekte ve şişeyi sıkıca kapatmakta.
Fıçı
Tahtadan yapılmış çıtaların birbirine tutturulmasıyla elde edilen büyük kaplar olarak bilinen fıçının kullanımına antik Avrupa’da şarap saklamak için başlandı. Günümüzde şarap, viski, şeri, konyak, balzamik sirke, acı sos, bira yapımında ve su saklamada (veya yağmur suyu biriktirmede) kullanılıyor.
Mikrodalga fırın
20. yüzyılın ortalarında evlerde kullanımına başlanan ve kullanıcıya zaman kazandırmayı amaçlayan mikrodalga fırınlar gıdaları ısıtmak veya pişirmek için mikrodalga ışınlarından yararlanır.
Kızartma
Yiyeceklerin kızgın yağ içerinde pişirilmesine MÖ 2500 yılında antik Mısır’da başlanıldığı düşünülmekte. Kızartma sayesinde doymuş (katı) yağ kullanımından doymamış (sıvı) yağların tercih edilmesine başlandı.
