Yapay tatlandırıcılar kalori vermeyen ve kan şekeri seviyesinde artışa sebep olmayan şekere alternatif kullanılan maddelerdir. Ancak yapay tatlandırıcıların fayda ve zararları yıllardır tartışılan konulardan biri.
Yapay tatlandırıcılar ve diyabet riski
Lizbon, Portekiz’ deki Avrupa Diyabet Araştırmaları Birliği (EASD)’nde sunulan ve çalışmaları Adelaide Tıp Fakültesi tarafından yürütülmüş bir rapor, fazla miktarda yapay tatlandırıcı tüketiminin vücudun şeker tepkisini değiştirebileceğini ve erişkinlerde görülen tip 2 diyabet geliştirme riskini arttırdığını gösteriyor.
Araştırmacılar, günde 1,5 L diyet içeceğe eşdeğer kalorik olmayan yapay tatlandırıcı (sukraloz ve asesülfam-K) veya etkisiz plasebo içeren iki farklı numuneyi sağlıklı 27 kişiye tükettirdiler. Bunlar, çalışmanın iki haftalık süresince yemeklerden önce günde üç kez alınan kapsül biçiminde tüketildi. İki haftanın sonunda, deneklerin şeker emilimini, kan şekeri ve insülin düzeylerini inceleyerek şeker testlerine verdikleri yanıtlara bakıldı. Araştırmacılar, kalorisiz yapay tatlandırıcı takviyesinin vücudun şekere tepki ölçümlerinde (şeker emilimi ve kan şekeri) bir artışa neden olduğunu buldu. Bu ölçümler, plasebo alan bireylerde değişmedi.
Araştırmacılar, sadece iki haftalık kalorisiz suni tatlandırıcı takviyesinin, şeker emilimini ve sonuç olarak kan şekeri tepkisini arttırmak için yeterli olduğuna karar verdi. Bu nedenle “yapay tatlandırıcıların vücudun kan şekeri seviyesini kontrolünü azalttığı ve fazla miktarda kalorisiz suni tatlandırıcı kullanıcılarında yemek sonrası yüksek şeker seviyeleri potansiyelini olduğu ve bu nedenle tip 2 diyabeti geliştirmeye yatkın hale getirebileceği fikrini desteklediği” sonucuna varıldı.
Yapay tatlandırıcıların faydalı etkisi:
Çalışmanın bulgularına yanıt olarak Uluslararası Tatlandırıcılar Derneği şu şekilde açıklama yaptı: “İyi tasarlanmış insan çalışmalarından elde edilen ortak kanıt, düşük kalorili tatlandırıcıların sağlıklı bireylerde ve diyabetlilerde kan şekeri değerlerinin kontrolünü olumsuz bir şekilde etkilemediğini göstermektedir. Hatta, düşük kalorili tatlandırıcıların yemek sonrası şeker seviyesine yararlı etkisi, EFSA [Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu] tarafından kabul görmüştür. EFSA’ya göre “Şekerli gıdalar yerine düşük kalorili tatlandırıcıların tüketimi, tüketimden sonra daha düşük kan şekeri artışına neden oluyor“. Bu, düşük kalorili tatlandırıcıların diyet için karbonhidrat katkısı olmadığı gerçeğiyle de örtüşmektedir. Amerikan Diyabet Derneği, 2017 yılı “Diyabette Tıbbi Bakım Standartları” talimatı da, “yapay tatlandırıcıların genel kaloriyi ve karbonhidrat alımını azaltma potansiyeline sahip olduğunu” desteklemektedir.
İkilem ve seçim:
Kısacası, diyabetli bireyler için, gıdalar ve içeceklerde kullanılan düşük kalorili veya kalorisiz yapay tatlandırıcılar şekerli tadın zevkini kan şekerini yükseltmeden karşılayan bir seçenek oluşturuyor. Diyabet hastalarının aşırıya kaçmadan ve sakınarak kullanımları sonucunda olumsuz bir etki göstermeyeceği genel düşünce şeklinde.
Kaynakça:
https://www.eurekalert.org/pub_releases/2017-09/d-sss091117.php
http://www.sweeteners.org/category/32/news/284/low-calorie-sweeteners-dont-affect-glucose-control-nor-increase-diabetes-risk
http://www.saglikliyasamakademisi.org/haber/diyabet-ve-tatlandiricilar_1_27.html