Ramazan geldi, hoş geldi. Allah, ibadetlerinizi ve hayır hasenatınızı kabul etsin.
Ramazan, her zamanki gibi, gıda fiyatları ile ilgili tartışmaları da beraberinde getirdi. Doğal olarak tartışmanın odağında yine “kırmızı et” fiyatları var fakat bu defa, gündelik fiyat tartışmalarının ötesine geçip, kırmızı et fiyatları üzerinden yapılan haberlerin ne anlama geldiğini tartışmaya açmak gerekiyor.
İlk haber, TÜİK tarafından açıklanan Ocak-Mart 2017 dönemini kapsayan Kırmızı Et Üretim İstatistikleri ile ilgili:
Toplam kırmızı et üretimi, bir önceki döneme göre yüzde 14,1, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,3 oranında azaldı.
İkinci haber, süt üretiminde, 2017’nin birinci çeyreğinde 2016’nın birinci çeyreğine göre düşüş yaşandığından hareketle, “Et fiyatlarının yüksek, süt fiyatlarının düşük olması, süt sığırlarının kesime gönderilmesine sebep oluyor.” şeklinde.
“Haberlerin yeni bir tarafı yok.” diyenleriniz olabilir. Can sıkıcı olmakla birlikte, maalesef kanıksadık ama bu defa farklı bir durumla karşı karşıyayız:
Kesim artarken üretim düşer mi?
Türkiye’nin kırmızı et üretiminin yetersiz, açığın -şimdilik- 200 bin ton olduğunu, bu açığı kapatmak için 2016’da 500 bin baş canlı hayvan ve ilaveten et ithal ettiğimizi biliyoruz. “Canlı hayvan ithalatımız birkaç yıl içinde 1 milyonu bulabilir.” diyen ise bizzat Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik.
Buraya kadar her şey tamam. Dolayısıyla et üretimimizin düştüğü haberleri beklenmedik bir durumu ifade etmiyor.
Diğer yandan, süt fiyatlarının ucuz olduğu ve hazır et fiyatları da yüksekken, zarar eden süt üreticisinin süt sığırlarını kesime gönderdiği haberlerini de ilk defa duymuyoruz.
Şimdi iki haberi birleştirip yeni bir haber yapalım:
Uzun süredir süt fiyatlarının düşük ve et fiyatlarının yüksek seyretmesinden dolayı süt üreticisi hayvanlarını kesime gönderiyor. Bu sebeplerle 2017’nin birinci çeyreğinde et üretimi düştü.
Size de tuhaf geldiğini biliyorum ama durum aynen bu.
Olağan kesimlerin dışında, kesime gönderilmemesi gereken çok sayıda sığır kesime gönderilirken kırmızı et üretimi nasıl oluyor da 2016’ya göre yüzde 2,3, son çeyreğine göre yüzde 14,1 düşebiliyor?
Sizi bilmem ama ben bir anlam veremedim.
Ya TÜİK verilerinde bir yanlışlık var ya da kırmızı et fiyatlarını, sadece Ramazan’da değil, Kurban Bayramı ve sonrasında beklenenin de üzerinde arttıracak bir plan devrede.
Bu hükme varmam kolay olmadı. Geçmiş yılların kırmızı et ve süt üretimlerini dönem dönem inceledim ve karşılaştırdım. Ramazan ve Kurban Bayramı öncelerini ve sonralarını da incelemeye dâhil ettim.
Bu defa “vurguncu” uyarısı benden
Hani sayın bakanlar, her sıkıştıklarında “spekülatörler (vurguncular)”den söz ederler ve ben de her defasında, “Onların canına okumak da sizin göreviniz.” diye itiraz eder ve “Sebebin sadece spekülatörler olduğuna gerçekten inanıyorsanız, işte o zaman yanmışız!” anlamında serzenişlerde bulunurum ya…
Bu defa spekülatörler konusunda ben uyarıyorum:
Ramazanlık kırmızı et fiyatları için yapılacak pek bir şey kalmadı, olan oldu. Bari kurbanlık fiyatları kontrol altına alınsın. Yüksek fiyatların zemini şimdiden hazırlanıyor olabilir. Bir an için, “Kurban Bayramı’nda üretici daha fazla doğrudan satış yapabiliyor. Hiç olmazsa onlar kazansın.” diye düşünsek de Bayram sonrasında kırmızı et fiyatları çok daha fazla artacaktır ve üretici bundan payını alamayacaktır.