Bacaklarda damarlarda belirginleşme, ağrı, şişme ve ağırlık hissi belirtileriyle ortaya çıkan varis, özellikle kadınların sorunu.
Erken dönemde tedavi edilmediğinde ciddi sorunlarına neden olan varis ile ilgili bilinmesi gerekenleri Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Erdal Aslım anlattı.
Varis neden oluşuyor?
Varis kirli kanı vücuttan toplayıp kalbe taşıyan toplardamarların görevlerini yeterince yapamamaları sonucu oluşuyor. Toplardamarlar işlevlerini yapamayınca kan bacaklardaki damarlarda birikiyor. Basınç artışı kronik hale dönüştüğünde de toplardamarlarlar elastikiyetlerini kaybederek genişliyor ve dışarıdan gözle görülür hale geliyor. Erken dönemde önlem alınmadığında zor iyileşen yaralara, hatta damarlardaki kanın pıhtılaşmasına neden olabiliyor. Bunun sonucunda ölümcül tablo bile gelişebiliyor.
Teşhis nasıl konulur?
Doğru teşhis için mutlaka ‘renkli doppler ultrasonografi’ tekniğine başvurulmalı. Doppler ultrasonografi ile damarların çaplarında bir artış olup olmadığı ile mevcut kapakların fonksiyonlarında bir kaybın olup olamadığına bakılıyor ve varisin derecesi belirlenebiliyor. Sonuca göre de tedavinin şekline karar veriliyor. Doppleri tercihen cerrahın kendisi yapmalı. Cerrah çoğunlukla doppleri yaparken, kafasında ameliyatı bitirir. Çünkü bu sırada kaçak nerededir ve nereye kadardır gibi soruların cevaplarını bulur.
Hangi tedavi yöntemleri uygulanıyor?
Tedavinin şekli varisin evresine göre ve hastaya verdiği şikayetler, yaşam kalitesinin etkilenmesine göre belirleniyor. Tedavi sadece cilt üzerindeki yüzeysel damara, daha derinden seyreden ana sistemlere veya her ikisine birden uygulanabiliyor. Tedavide; radyofrekans, lazer, skleroterapi ve gerekli görülürse cerrahi yöntemden faydalanılıyor
Cilt üzerinden yapılan tedaviler neler?
Radyofrekans dalgaları ve lazer ışınları kullanılarak veya varisli damarların içine kurumaları için bir ilacın zerk edilmesi olarak bilinen “skleroterapi” ile yapılabiliyor.
Skleroterapi yöntemi nedir?
Damarın çapı 1-2 milimetre veya daha kalın ise skleroterapi yöntemine başvuruluyor. Bu yöntem; sorunlu olan damara çok ince iğneler ile ilaç verilerek toplar damarın tıkanması esasına dayanıyor. Çoğunlukla her biri 30 dakika süren 3-4 seanstan oluşuyor. İşlemin ardından kişi günlük hayatına devam edebiliyor. Son yıllarda popülerliği giderek artan ‘köpüklü’ skleroterapi yöntemi ise daha az ilaç ile daha fazla etkiye sahip olduğu için avantaj sağlıyor.
Lazer ışınları etkili oluyor mu?
Çapı 1 milimetrenin altında olan mavi ve kırmızı renkli kılcal damarlarda fayda sağlıyor. Mevcut kılcal damar varisleri lazer ışınları yardımı ile yakılıyor. Radyofrekans yönteminde ise varisli damara 1 milimetreden ince bir iğne yardımı ile radyo dalgası veriliyor. Bu tedavide 3-4 seans yeterli. Seanslar ortalama 30-45 dakika sürüyor ve ortalama yüzde 60-80 başarı sağlanıyor.
Ameliyat ne zaman gerekli?
Yüzeysel varisleri oluşturan cildin birkaç santim altında yer alan yüzeysel ana toplar damar sistemi ve bunların dallarında var olan bozukluklar söz konusu olduğunda yüzeysel tedavilere eklenmesi mutlaka gerekli olan tedavi yöntemlerini oluşturuyor. Cerrahi tedavi birkaç şekilde yapılabiliyor, bazen ayrı ayrı, çoğu zaman ise bir kaçının birden kombinasyonu şeklinde uygulanmaları gerekiyor.
Varis çorabı işe yarıyor mu?
Varis çorapları tip olarak diz altı, diz üstü, külotlu; basınç tipi olarak ise düşük orta ve yüksek basınçlı olmak üzere 3’e ayrılıyor. Gün içerisinde ortaya çıkan ağrı şişme dolgunluk hissi gibi şikayetlerin oluşmasını önlüyor. Varis çoraplarını bacaklarında görünür varisleri bulunanlar, ultrasonografi ile derin veya yüzeysel ana toplardamar sistemlerinde fonksiyon bozukluğu olanlar,özellikle tüm güm ayakta çalışanlar koruyucu bir yöntem olarak kullanmalı. Doğru ve düzenli kullanıldığında varis çorapları etkili ve faydalı bir yöntem.
Bunları Yapın!
- Bol bol hareket edin. Yürüyüş başta olmak üzere yüzme ve bisiklet gibi sürekliliği olan spor türleri her gün düzenli olarak yapın.
- Bir saatten uzun süre oturmayın.
- Sabit pozisyonlarda ya da ayakta çalışıyorsanız mümkün olduğunca hareket etmeye özen gösterin.
- Dinlenirken ayaklarınızı yüksekte tutun.
- Akşamları evde bacaklarınıza düzenli olarak günde 1 kez soğuk suyla
- duş yaptırın.
- Kilo almamaya, hareketsiz kalmamaya özen gösterin.
- Sigara içmeyin ve alkol tüketimini sınırlandırın.
- Çok sıcak suyla banyo yapmak varisin hızlı ilerlemesine neden olur. Dolayısıyla sauna ile kaplıca gibi sıcak mekanlardan, güneş ve sıcak kumdan uzak durun.
- Kan akımını zorlaştırdığı için çok dar giysiler giymeyin, kemerinizi fazla sıkmayın ve külotlu çoraplarınızın bel kısmının sıkmamasına da özen gösterin.
- Bacak bacak üstüne atarak oturmayın.