Unutkanlık şikayetleri sadece yaşlıların değil, yoğun iş temposu ve teknolojiyle birlikte gençlerin de hayatında önemli bir yer tutuyor. Günlük yaşamın hareketliliğinden kaynaklanan küçük hafıza sorunlarından, birkaç püf noktasına dikkat ederek kurtulmak mümkün olabiliyor.
Memorial Şişli Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Türker Şahiner, hafızayı canlı tutmanın yolları hakkında bilgi verdi.
Önleminizi yaşlanmadan alın
Sıklığı gün geçtikçe yaygınlaşan unutkanlık, halk arasında genellikle Alzheimer hastalığını akla getirmektedir. Ancak Alzheimer hastalığında gün içinde yaşanan masum unutkanlık şikayetlerinin yanında; unutkanlığı inkar, becerilerin kaybedilmesi ve kişilik bozukluğu gibi farklı sorunlar da görülmektedir. Beyin sağlığı bakımından unutkanlık şikayetlerinin önemsenmesi ve erken dönemde uzman kontrolünde önlemlerin alınması ilerde yaşanacak ciddi sorunların önüne geçebilmektedir. Ciddi hafıza sorunları veya ileri dönemde Alzheimer hastalığına yakalanmamak için; kalp damar sağlığına dikkat etmek, düzenli spor, beyin egzersizleri, sağlıklı beslenme ve uyku düzenine dikkat edilmelidir.
Hafızanızı canlı tutun
Yoğun iş hayatı ve teknolojinin her geçen gün daha fazla insan hayatına girmesi küçük hafıza sorunlarına neden olabilmektedir. Hafızayı canlı tutmak için basit ipuçları yardımcı olabilmektedir.
1.Eşyalarınız için belirli bir yeriniz olsun
Anahtarlık, gözlük gibi yerini hatırlamakta zorlanan nesneler için, kullanılmadığı zamanlar için konulmak üzere sabit bir yer belirlenmelidir.
2.Sık sık not alın
Telefon numaraları veya randevular hatırlanamıyorsa, bunların listelenmesi ve görülebilecek yere asılması olumlu sonuçlar vermektedir.
3.Yaptığınız işleri yüksek sesle söyleyin
“Ocağı kapatmış mıydım?” ya da “”Ütüyü fişten çektim mi?” gibi soruları sık sık kendinize soruyorsanız yapılan işleri yüksek sesle söylemek genellikle işe yaramaktadır. Örneğin, ocağı kapattıktan sonra kendi kendinize “Ocağı kapattım” demeniz, daha sonra ocağın kapatıldığını hatırlatacaktır. Bu yöntem insanlarla tanışırken de isimlerini hatırlama konusunda faydalı olmaktadır.
4.Hafıza yardımcılarını kullanın
Cep telefonu anımsatıcılarının, kol saatinin alarmının ve ses kaydedicilerinin kullanılması, küçük hafıza sorunlarında yardımcı olabilmektedir.
5.Görsel imgelerden faydalanın
Bir kişinin ismi gibi yeni bir bilgi öğrenildiğinde akıldan bir görüntü oluşturulmalıdır. Bu görüntüler, bilginin unutulmasını önlemeye yardımcı olur.
6.Anımsatıcıları gruplayarak kullanın
Anımsatıcılar, hatırlamakta kullanılan bir tekniktir. Örneğin; listeler veya isimleri kısaltma haline getirilerek ezberlenebilir. Başka bir anımsatıcı tekniği de akrostiştir. Hatırlamak istenilen her öğenin ilk harfi kullanılarak akrostiş yazılabilir. Tekerlemeler veya hatırlanması gereken her öğeyi bağlayan hikayeler de yararlı olabilmektedir.
7.Konsantre olun ve rahatlayın
Birçok çevresel etken, dikkati dağıtabilmektedir. Bir şey hatırlamak istenildiğinde, unutulmaması gereken öğeler üzerinde yoğunlaşmak gerekir. Aynı şekilde yeni bir bilgi öğrenilirken o bilgiye yoğunlaşılmalı ve dikkat dağıtıcı faktörler engellenmelidir. Anksiyete ve stres de hatırlamayı engelleyebilmektedir. Derin nefes almak ya da kas gevşetici egzersiz uygulamaları gibi rahatlama tekniklerini öğrenmek yararlı olabilmektedir.
8.Uykunuzu alın
Uyku esnasında beyin yeni bilgileri pekiştirir. Araştırmalar, iyi bir gece uykusunun ardından daha önce öğrenilen bilgilerin daha iyi hatırlandığını göstermektedir.
9.Doktora gitmekten çekinmeyin
Hatırlama güçlükleri yaşanılıyorsa, doktora danışmaktan çekinilmemelidir. Depresyon, işitme veya görme kaybı, tiroit fonksiyon bozukluğu, kullanılan ilaçlar, vitamin eksiklikleri ve stres, düzeltilebilir hafıza sorunlarına neden olabilmektedir.