İstanbul Rumeli Üniversitesi Rektörü ve aynı zamanda veteriner hekim olan Prof. Dr. Tamer Dodurka, Adalar’da yaşanan ve 81 atın itlaf edilmesine neden olan ruam hastalığı hakkında açıklamalarda bulundu. Adalar’da atla taşımacılığın üç ay değil, süresiz olarak sonlanması gerektiğini söyleyen Dodurka; “Ruam hayvan sağlığı kadar insan sağlığı için de bir tehdittir,” dedi.
“Ruam, Burkholderia mallei isimli bir bakterinin neden olduğu at, eşek, katır gibi tek tırnaklı hayvanlardan insanlara ve kedi köpek gibi hayvanlara bulaşabilen tedavisiz %90-95, tedaviye rağmen ise %40-50 oranında ölüme yol açabilen tehlikeli bir hastalıktır,” diyen İstanbul Rumeli Üniversitesi Rektörü, Veteriner Hekim Prof. Dr. Tamer Dodurka, Büyükada’da bu hastalığın görülmesi ilk olmadığı gibi, bu koşullar devam ettiği sürece son da olmayacağını sözlerine ekledi.
İstanbul Büyükada’da durum ve çözüm yöntemi
“Maalesef Ruam nedeniyle bu semtimizde insan ve hayvan sağlığı sürekli risk altındadır. İnsanlara bulaşmamış olması bir şanstır ama bu şansın her zaman olamayacağı bir gerçektir. Adalarda bu hastalığın yayılması için her türlü koşul vardır. Atların sağlıksız ortamlarda bakılması, ağır işte çalıştırılmaları, kalitesiz ve zor yaşam koşulları, yanı başlarında verilmesi gereken klinik hizmetlerinden mahrum olmalarının yanı sıra insanlarla yakın temasları ve ada içerisinde dolaştırılmaları bu hastalığa ortam hazırlamaktadır.
Ruam’a karşı bir aşı yok. Adalarda üç ay süreyle atla taşımacılığın engellenmesi çözüm olmayacaktır. Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü Ruam’dan korunma amacıyla, ülkeye sokulmak istenen atlara en az altı ay karantina uygulanmasını önermektedir. Adalarda kalıcı ve çabuk çözüm için ise yapılması gereken tek şey atla taşımacılığa hemen son verilmesidir,” diyen Prof. Dr. Tamer Dodurka sözlerine; “Orada geçimini bu yolla sağlayan vatandaşlarımıza başka geçim yollarının temin edilmesi konusunda devletimiz aciz değildir,” diye devam etti.
Ruam’da bulaşma
Prof. Dr. Tamer Dodurka; “Meslek icabı ya da hobi olarak atla uğraşanlarda bu hastalık önemli bir risk faktörüdür. Bulaşma, hasta hayvana doğrudan temas eden yaralı ya da tahriş olmuş el, kol veya yüz derisinden, ağız, burun ve göz mukozalarına yoğun bakteri sirayetinden ya da enfeksiyonun yoğun olduğu ortamlarda akciğerlere soluma yoluyla olabilmektedir. Bakteri bazı koşullara bağlı olarak dış ortamda da bulunabilmektedir. Atlarda gizli (fark edilebilir bir belirti vermeyen) enfeksiyonlar halinde seyredip düşük de olsa insanlar için risk oluşturabilir. Yiyecek ve sular vasıtasıyla da bulaşma olabilir. İnsandan insana bulaşması ise nadirdir. Bulaşmadan sonra 1-14 gün içinde akut form ortaya çıkar ve tedavi edilmeyenlerde ölüm 10-30 gün içerisinde şekillenir. Kronik formun ortaya çıkması ise 12 haftayı bulabilir.
Ruam biyolojik savaş aracı olarak da kullanılabilen tehlikeli bir hastalıktır.
Ruam hastalığının etkeni olan B. Mallei özellikle biyolojik silah olarak çeşitli savaşlarda kullanılmış ve halen kullanılma olasılığına karşı ABD’de halk sağlığı uzmanları alınacak önlemleri çalışmaya devam etmektedirler.
Dünyadaki ve ülkemizdeki yaygınlığı
Ruam bir zamanlar dünya çapında yaygınken atların ulaşım aracı olarak kullanımının azalması ve hastalığı saptayan teşhis yöntemlerinin gelişmesiyle tehdit olmaktan çıkarılmış hatta birçok gelişmiş ülkede tamamen yok edilmiştir. Ülkemizde zaman zaman da olsa insan sağlığını tehdit etmeye devam etmektedir.” diye sözlerini noktalarken, Ruam’ın ihmale gelmeyeceğinin altını bir kez daha çizdi.