Amansız bilinen omurilik felcinin tedavisinde umut verici bir ilerleme kaydedildi. Jimnastik yaparken sakatlanan ve omurilik felci geçiren David Mzee isimli İsviçreli yeni geliştirilen elektro terapi tedavisi sayesinde desteksiz olarak adım atmayı başardı. Dünyaca ünlü tıp dergisi Nature’da yayımlanan makaleye göre, tedavi yöntemi bilim dünyasında çığır açtı.
Omurilik felcine kalıcı çözüm bulabilmek için çalışmalar sürerken, bir omurilik felçlisinin ilk desteksiz adımlarını atması diğer omurilik felçlileri için umut oldu.
David Mzee (28) isimli İsviçreli sekiz yıl önce spor yaparken geçirdiği basit bir kaza sonucu omurilik sistemini zedelemiş ve omurilik felci olmuştu. Lozan’daki İsviçre Federal Teknik Üniversitesi tarafından geliştirilen Wings For Life Vakfı tarafından desteklenen elektrikli uyarım terapisi sayesinde Mzee’nin bacak kasları yeniden harekete geçti ve bunun sonucunda Mzee desteksiz ilk adımlarını atmayı başardı. Bu tedaviyi diğerlerinden ayıran kritik detay ise; beynin bacak kaslarına hareket sinyali gönderdiği zamanlamanın yapay ortamda tespit edilmesi ve buna göre belirlenen elektrikli titreşimlerin de eş zamanlı olarak gönderilmesi. Nature Dergisi’nde yayımlanan makalede tedaviyi değerlendiren İsviçre Federal Teknik Üniversitesi’nden araştırma ekibi, uyguladıkları titreşimlerin zamanlaması ile beynin uyarım sistemi ile eşleştirilerek sinir hücrelerinin kas sisteminde yeni bağlantı noktaları geliştirdiğini tespit etti.
Omurilik felci olan Mzee, geçirdiği kazanın ardından bedeninin yalnızca üst kısmında ve sağ ayağında çok az bir his kontrolü sağlayabiliyordu. Bacaklarındaki kaslara uygulanan beş aylık elektro terapi sayesinde Mzee, sol ayağında da ciddi bir kas kontraksiyonu sağlamayı başardı. Artık desteksiz yürüyebiliyor.
‘Zedelenmiş sinir sisteminde yeni bağlantı noktaları geliştirdik’
Araştırma ekibinin başında bulunan Nörobilim uzmanı Gregoire Courtine, “Birçok omurilik zedelenmesinde, sinirlerin sadece küçük bir kısmı sağlam kalır, ancak taşıdıkları sinyaller uzuvları hareket ettirmek veya bir kişinin vücut ağırlığını desteklemek için zayıftır. Bu şekilde sinirleri uyardığımızda, hücrelerdeki esnekliği tetiklemiş olduk. Beyin, kasları uyarırken biz de aynı anda kasları elektro terapi ile uyarıyoruz ve bunun yeni sinir bağlantılarının büyümesini tetiklediğini düşünüyoruz” diye konuştu.
Mzee dışında omurilik felci rahatsızlığı bulunan iki kişinin daha elektro terapinin sağladığı doğal tepkimelerle desteksiz adım atabildiği açıklandı. Doktor Courtine tedavi yöntemini, “Diğer iki kişi zeminde ellerini kullanmadan, hiçbir destek almadan birkaç adım bile atabildi. Çünkü aynı müdahaleyi yaptığımızda yapay ortamda yeni sinir bağlantılarının büyüdüğünü gördük. Sürekli elektriksel stimülasyon uygulamak yerine, omuriliğin fizyolojik etkinleşmesini destekleyen hedeflenmiş elektriksel stimülasyonu geliştirdik. Bu da demektir ki özel bir noktaya yönlendirilen elektrik sinyalleri, beynin omuriliği normalde etkinleştirmesini taklit etmek için gerçek zamanlı olarak kontrol ediliyor” ifadesi ile açıkladı.
Elektro terapi nasıl çalışır?
Bir darbe jeneratörüne bağlı bir dizi elektrot; omuriliğin bacak kaslarını kontrol eden bölgesine ameliyatla yerleştiriliyor. Bütün bacak kaslarını yönetmesinin hedeflendiği operasyonun ardından uyarımların zamanı; bacak hareketlerine denk düşecek şekilde gerçek zamanlı olarak kontrol ediliyor. Elektriksel stimülasyon kapatıldığı anda istemli bacak hareketleri duruyor, ama stimülasyon tekrar açıldığı anda devam ediyor. Böylece doğal yollarda yeni sinir iletişim noktaları geliştiriliyor.
Mzee, tedavinin başarılı olduğu ilk anları şu sözlerle açıklıyor: “Sanırım en önemli anlardan biri koşu bandında ellerimi kullanmadan yürümeye başladığım andı. Vücut ağırlığı desteği vardı ama çubukları bırakıp ellerimi kullanmadan bir-iki-üç adım atmak çılgıncaydı. Daha önce bunu yapamıyordum.”
Courtine, omurilik felcinin kesin tedavisinin bulunmasına yönelik araştırmalara fon sağlamak için kurulan Wings For Life Derneği’nin katkılarıyla bulunan araştırmaya ilişkin olarak, “Bu daha başlangıç. Amacımız gelecekte bu tedaviyi herkese ulaştırabilmek” dedi. 2014 yılından beri tüm dünyada milyonlarca iyi insanın omurilik felçlileri için aynı gün aynı saatte bir araya getiren Wings For Life World Run, İzmir Büyükşehir Belediyesi himayesinde ve Ford desteğiyle bu yıl 5 Mayıs’ta İzmir’de gerçekleştirilecek.