Kalp hastalıkları tüm dünyada, yılda yaklaşık 17 milyon kişinin yaşamını kaybetmesine neden oluyor. Ülkemizde de kardiyovasküler hastalıklara bağlı ölümlerin 200 bin civarında olduğu ve bu rakamın 2020’de ikiye katlanacağı tahmin ediliyor.
Dünya Kalp Federasyonu, tütün kullanımı, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam gibi önlenebilir faktörlerin kontrol altına alınması ile kalp hastalığına bağlı erken ölümlerin en az %80’inin önlenebileceğini belirtiyor. Memorial Antalya Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Mehmet Kabukçu, “29 Eylül Dünya Kalp Günü” nedeniyle kalp hastalıklarından korunma yolları hakkında bilgi verdi.
1. Sigara en önemli neden
Tütün kullanan her iki kişiden biri bu nedenle yaşamını kaybetmektedir. Dünya genelinde önlenebilir ölüm nedenlerinin yaklaşık yarısından tütün kullanımı sorumludur. Özellikle sigara içen çocukların ve gençlerin sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Sadece kullanmakla değil pasif maruziyetle bile bebeklerde ani ölümler ortaya çıkabilir. Yapılan bir çalışma, sigara içen bir kişiyle bir arada yaşamanın, kalp hastalığı riskini %34 artırdığını ortaya koymuştur. Genç nesillere tütün kullanmanın tehlikelerini anlatmak ve sigaraya başlamalarını engellemek bir sosyal sorumluluk görevidir. Tütün kullanımını bırakmak kalp hastalıklarına yakalanma riskini büyük oranda düşürmektedir.
2. Kalp dostu besinler ömrü uzatıyor
Sağlıksız beslenme alışkanlıklarının, dünyada en sık görülen 10 ölüm nedeninden 4’ü ile direkt bağlantılı olduğu gösterilmektedir. Şeker, tuz, doymuş yağ ya da trans yağ içeriği yüksek olan işlenmiş gıdaların tüketimi günümüzde giderek artmaktadır. Bu besinlerden uzak, meyve ve sebze açısından zengin bir beslenme alışkanlığı, kalp hastalığı ve inmeden korunmak için faydalıdır. Yapılan çalışmalarda yağ içeriği düşük, meyve ve sebzeden zengin beslenme şeklinin hipertansiyonu olan ve olmayan bireylerde kan basıncı yüksekliğinin azaltılabileceği gösterilmiştir.
3. Günde 1 tatlı kaşığı tuz yeterli
Kalp dostu beslenmede meyve, sebze, balık, kümes hayvanları, tahıl ve kuruyemişlere yer verilmelidir. Ayrıca magnezyum, kalsiyum, potasyumdan zengin, lif içeriği fazla, protein ağırlıklı besinler tüketilmeli, kırmızı et, tatlı ve şeker içeren içeceklerden uzak durulmalıdır. Ayrıca tuz tüketimi günde 5 gramdan (1 tatlı kaşığı) fazla olmamalı ve alkol kullanımı mümkün olduğunca sınırlandırılmalıdır.
4. Çocuklarda obezite kalp hastalığı riskini artırıyor
Dünyada ölümlerin, her yıl ortalama %6’sı hareketsiz yaşamdan kaynaklanmaktadır. Hareketsizlik beraberinde aşırı kilo ve obezite sorunlarına yol açmaktadır. Çocukluk çağında görülen obezite, diyabet ve fiziksel aktivite eksikliği, erişkin dönemde kalp hastalığı gelişme riskini büyük oranda artırmaktadır. Çocukluk çağında ve erişkinlerde televizyon izleme süresi ve araba kullanım sıklığı gibi bu iki sedanter yaşam tarzının süresindeki artışın, kalp damar sistemi ile ilişkili yaşam kayıplarının sıklığı ile paralellik göstermektedir. Fiziksel aktiviteyi artırmak için çocuklara gerçekçi hedefler konulmalıdır. Bahçede, evde ya da sosyal yaşamdaki tüm aktivitelere çocuklar da dahil edilmeli ve spor dışında da hareketli yaşam sürmeleri sağlanmalıdır. Haftada 5 kez 30 dakika süreyle yapılan orta zorlukta aktiviteler, kalp hastalığı ve inme riskini azaltır, kan kolesterol düzeyini düzenler.
5. Sağlık kontrollerini düzenli olarak yaptırmak hayat kurtarır
Düzenli check up yaptırmak kalp hastalıklarının önlenmesi ya da hastalığın erken teşhisi için önem taşımaktadır. Kan basıncı, kolesterol değerleri, kan şekeri düzeyleri, kilo ve vücut kitle indeksi ölçümü düzenli olarak yapılmalıdır. Hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, aşırı kilo ve obezite, tütün kullanımı veya diyabet gibi risk faktörlerinin tetiklediği, kalp hastalıkları ve inme önlenebilir hastalıklardır. Toplam kardiyovasküler hastalık riskinin uzman bir doktor tarafından hesaplanmasının ardından sağlıklı yaşam planı için bir yol haritası çizilebilmektedir.