Basit gibi görünen dirsek rahatsızlıkları eşya taşımayı, araba kullanmayı, yemek yemeyi hatta saç taramayı bile zorlaştırabiliyor. Yaşanan travmaların haricinde, gün içinde yapılan basit zorlamalar da dirsek rahatsızlıklarına neden olabiliyor.
El ve kolların zorlandığı işlerde çalışanların yanında ev kadınları, öğretmenler, sporcular hatta enstrüman çalanlar bile dirsek rahatsızlıkları bakımından risk altında bulunabiliyor. Yapılan iş sırasında kolların haddinden fazla zorlanmaması sık tekrarların yapılmaması alınabilecek en basit önlemler arasında yer alıyor. Memorial Şişli / Ataşehir Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Mahir Mahiroğulları, dirsek rahatsızlıkları ve alınabilecek önlemler hakkında bilgi verdi.
Dirsek rahatsızlığının nedenleri farklı olabilir
Dirsek rahatsızlıkları birçok nedene bağlı gelişebilmektedir. Elini çok fazla kullanan ev hanımları, masa başında uzun süre aynı işlemleri yapan (klavye ve fare kullanımı) ofis çalışanları ve ağır işlerde çalışan işçilerde tendon kaynaklı dirseğin dış kısmında ağrı ile ortaya çıkan tenisçi dirseği denilen rahatsızlık ortaya çıkabilmektedir. Yazı ya da paketleme işiyle uğraşanlar, temizlik işlerinde çalışanlarla marangoz gibi kolun çok kullanıldığı mesleklerde ise daha çok dirseğin iç kısmında ağrıyla ortaya çıkan golfçü dirseği görülmektedir. Sporcularda tenisçi ve golfçü dirseğinin yanı sıra travmalara bağlı zedelenmeler ve kırıklar yaşanabilmektedir.
Bu belirtileri önemseyin!
Nesneleri taşırken zorlanma
Dinlenme sırasında ortaya çıkan ağrılar
Kolu uzatma ve bükmede zorlanma
Eklem ya da kol etrafında şişme veya morarmalar
Ateş, kızarıklık ve dirsek bölgesinde şişme ve ısınma gibi enfeksiyon belirtileri
Dirseğin iç veya dışında ortaya çıkan ve bileğe doğru yayılan ağrılar.
Ön kol kaslarında gerginlik
Kolu tam olarak açamamak gibi şikayetlerde de bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına görünmek yerinde olacaktır.
Dirseğinizi masaya dayayarak çalışmayın
Ofis çalışanlarında dirsek rahatsızlıklarının az görüleceği sanılsa da bu oran gün geçtikçe artmaktadır. Sürekli masa başında çalışanlarda yanlış duruşlara bağlı bel ve boyun bölgesinde rahatsızlıklar yaşanabildiği gibi dirseklerde de sorunlar ortaya çıkmaktadır. Dirsekleri bir yere dayayıp uzun süre çalışmak dirsek bölgesinde şişlik, su toplaması o bölgedeki nasırlaşma gibi sorunlara da yol açabilmektedir.
Sporculardan fazla kadınlarda görülüyor
Dirseğin iç ve dışında bulunan tendonlardaki yıpranmalarla ortaya çıkan tenisçi dirseği ile golfçü dirseği bilinenin aksine sporcularda değil ev kadınlarında daha fazla yaşanmaktadır. Gün içinde ev işleri sırasında sürekli yapılan zorlamalar dirsek çevresindeki tendonların yıpranmasına neden olmaktadır. Ev temizliği sırasında ağır eşyaların taşınması ya da çamaşır sıkarken kolların fazla zorlanması dirsek rahatsızlığı yaşanması riskini arttırmaktadır.
Müzik yaparken dirseğinizi yormayın
Müzisyenler arasında daha çok keman, viyolonsel ve çello gibi yaylı enstrümanları çalanlar dirsek rahatsızlıkları bakımından risk altındadır. Kolun ve el bileğinin sürekli yukarıda ve belli bir şekilde kalmasını gerektiren bu enstrümanlar omuz ve el bileğiyle birlikte dirsekleri de zorlamakta ve tenisçi dirseği rahatsızlığının yaşanmasına neden olabilmektedir.
Alışveriş poşetlerini tek elde taşımayın
Ağır kaldırmak gibi ağır taşımakta dirsek rahatsızlıklarına neden olabilir. Özellikle alışveriş sonrası poşetlerin tek elde taşınması fazla yükün dirseğe baskı yapmasına neden olabilmektedir. Poşetleri iki elde taşımak hatta ağırlık çok fazlaysa tek başına taşımamak dirsek sağlığı bakımından önemlidir.
Erkeklerde kırıklar daha fazla
Kadınlara oranla dirsek kırıkları ve çatlakları erkeklerde daha fazla görülmektedir. Seçilen spor ve aktivitelerin yanı sıra günlük hayatta kadınlara göre daha fazla riskli hareketlerde bulunan erkekler, yaşanan travmalara bağlı olarak dirsek kırığı, çatlağı ya da zedelenmeleri yaşanmaktadır.
Acemi tenisçiler risk altında
Dirsekte en fazla karşılaşılan sorunların başında tenisçi dirseği gelmektedir. Her ne kadar rahatsızlığın ismi tenisçi dirseği olsa da profesyonel tenisçilerden daha çok tenis sporuna yeni başlayanlarda görülmektedir. Raketi yanlış ve gereğinden çok daha fazla sıkarak tutmak, yanlış raketle oynamak dirseğin dışındaki tendonlara zarar verebilmektedir. Tenise yeni başlayan çocuklarının ileride bir dirsek rahatsızlığı yaşamaması adına anne babaların dikkatli olması gerekmektedir. Tenisçi dirseğinde ortaya çıkan ağrı genellikle gece uykudan uyandıracak şiddette değil aktivite sırasında ya da bir nesnenin kavranıp dirseğin zorlandığı anlarda şiddetlenmektedir. Dirseği dinlendirmek ve yoran aktivitelerden uzaklaşmak gerekmektedir.
Kara tahta dirseğinizi yorabilir
Tahtaya yazı yazarak ders anlatmayı tercih eden öğretmenler de dirsek rahatsızlığı yaşayan meslek grupları arasındadır. Tahtaya yazı yazarken kolların sürekli yukarda ve aynı pozisyonda kalması dirseklere baskı yaparak tenisçi ya da golfçü dirseği yaşanmasına neden olabilmektedir. Öğretmenlerin, tahtanın yüksek bölgeleri yerine omuz hizasında kalan kısımlarını kullanmaları ve ders sırasında sık sık omuz ve dirseklerin dinlendirmeleri yaşanabilecek dirsek rahatsızlıklarının önüne geçebilmektedir.
Beslenmenizde protein eksik kalmasın
Saç telinden tırnaklara kadar tüm hücreler için yapısal bileşenlerden olan protein bakımından zengin gıdaları beslenme düzeninde tutmak kemik sağlığı bakımından oldukça yararlıdır. Özellikle tedavi sürecinde protein ağırlıklı beslenmek vücudun kendi kendini tamir edebilmesi için önemli bir etkendir. Kırmızı ve beyaz etin yanı sıra soya ürünleri, baklagiller, fasulye, bazı yemişler ve tahıllar tüketilerek protein açığı giderilebilmektedir. Aşırı kırmızı etin doymuş yağ bakımından zengin olduğu ve kötü kolesterolü yükseltebileceği unutulmamalıdır. Sigara ve tütün mamullerinin tüketilmesi, birçok dokunun esnekliğini yitirmesine ve daha kolay yaralanmaya neden olduğu gibi iyileşme sürecini de olumsuz etkilemektedir.
Dirsek egzersizlerini ihmal etmeyin
Menteşenin çalışma şekline benzeyen dirseğin yaklaşık 0-130 derece arasında bir hareket açıklığı bulunmaktadır. Çok güç gerektiren ve bu hareket açıklığının sınırlarını zorlayan hareketlerden kaçınılmalıdır. Dirsek rahatsızlıklarının öncelikli tedavisi cerrahi dışı yöntemlerdir. Germe egzersizleri, buz, ilaç ve fizik tedavi ile dirsek eski haline getirilmeye çalışılır. Dirsek bölgesindeki kasları germe egzersizleri ihmal edilmemelidir. Dirsek kaslarını ve eklemlerini güçlendirmek için; kol, dirsek ve el bileği düz bir eksendeyken, bilek diğer elin yardımıyla 90 derecelik bir açıyla yukarı kaldırılarak geriye doğru gerdirilir. Birkaç saniye süren gerdirme işleminin ardından aynı hareket bilek 90 derece aşağı döndürülerek yapılır. Masaj yağları ile yapılan birkaç dakikalık masajlar tedavi sürecinde etkili olmaktadır. Egzersiz, ilaç veya fizik tedaviye rağmen 6-9 ayda düzelmeyen, günlük yaşamı olumsuz etkileyen durumlarda cerrahi yönteme başvurulabilmektedir. Dirsekteki rahatsızlığa göre cerrahi açık ya da artroskopik yani kapalı olarak yapılabilmektedir. Artroskopik cerrahide, dirsek ekleminin içinin görülebilmesi ve daha hızlı iyileşme sürecinden dolayı avantajlıdır.