İlerleyen yaşla birlikte görülme sıklığı artan kalp hastalıkları artık gençleri de tehdit ediyor. Erken yaşlarda ani ölüm nedenlerinin üçte ikisini kalp hastalıkları oluşturuyor.
Sigara, yanlış beslenme, obezite ve yoğun stres gençlerde görülen kalp hastalıklarının ana sebeplerini oluşturuyor. Bu risk faktörlerini ortadan kaldırmak ve bazı önemli noktalara dikkat etmek kalp hastalıklarından korunmada büyük rol oynuyor. Memorial Ankara Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Sercan Okutucu, gençlerde ani ölüm nedenleri hakkında bilgi verdi.
Kalp kasınızda kalınlaşma varsa ağır egzersizlerden kaçının
Hipertrofik kardiyomiyopati, 30 yaş altındaki kişilerde kalp kaynaklı ani ölümlerin en sık nedenidir. Ayrıca sporcularda gözlenen ani ölümlerin de en yaygın nedenleri arasında sayılmaktadır. Bu hastalıklarda kalp kaslarında anormal bir kalınlaşma mevcuttur. Kalınlaşan kalp kası kalbin kanı pompalayışına ya da kalbin doluşuna engel olabilmektedir. Bazen kalınlaşan kalp dokusundan kaynaklanan tehlikeli ritim bozuklukları da olabilir. Bu hastalığın tanısı olguların çoğunda EKG ve ekokardiyografiyle kolayca konmaktadır. Bu olguların çoğunda yarışmalı sporlar ve ağır egzersizlerden kaçınılması gerekir. Bazı olgularda şoklama özelliği olan kalp pilleri gerekebilir. Ayrıca kalbin kalınlaşan kısımlarına yönelik çeşitli girişimsel ve cerrahi tedavi yöntemleri bulunmaktadır.
Ritim bozukluğuna neden olan hızlı kalp atışları ani ölümlere neden olabilir
Uzun QT sendromu ve Brugada sendromu hızlı ve düzensiz kalp atışlarına yol açabilen kalıtsal kalp ritim bozukluklarıdır. Kalbinizdeki ritim bozukluklarına neden olan hızlı kalp atışları bayılmalara hatta ölüme neden olabilir. Bu hastalıkların çoğu kalbin sodyum, potasyum ya da kalsiyum kanallarındaki çeşitli mutasyonlardan ötürü oluşmaktadır. Uzun QT sendromu ve Brugada sendromunda tanı EKG ile konulabilmektedir. Ani ölüm riski yüksek olan durumlarda şoklama özelliğine sahip olan kalp pili gerekebilir.
Sigara en önemli risk faktörü
Kalp damarının tıkanması sonucu gençlerde kalp krizi görülmesi oldukça nadirdir. Her yaşta olduğu gibi genç yaşlarda da kalp krizinin en önemli risk faktörü sigaradır. Ailesel ciddi kolestrol yükseklikleri de erken yaşta kalp krizine neden olabilir. Normalde kalbin dışında seyreden koroner damarların kalp kasının içinden geçtiği ve kalp kası köprüsü olarak adlandırılan durumlarda ve bazı koroner anomalilerin varlığında da erken yaşta kalp krizi yaşanabilir.
Gençlerde ani kalp ölümlerinin başka nedenleri de vardır. Bunlardan biri doğuşta kalp hastalıkları ve kalp kası anormallikleri gibi kalbin yapısal anormallikleridir. Bir diğer ani ölüm nedeni miyokardit yani kalp kası iltihabıdır. Göğse alınan bir darbenin kalbin elektrik döngüsünün yanlış bir zamanına denk sonucu oluşan kalp sarsıntısı da ani kardiyak ölümlerin nadir görülen sebeplerindendir ve spor yapan genç insanlarda görülebilmektedir.
Sağlık taraması ve erken tanı çok önemli
Gençlerde görülen ani ölümlerin çoğunda öncesinde herhangi bir yakınma yoktur bunun için özellikle sporcularda sağlık taraması yapmak çok önemlidir. Fakat nefes darlığı, göğüs ağrısı, çarpıntı ve bayılmalar kalp hastalıklarının bir işareti olabilir. Bir diğer önemli ipucu ise aile öyküsünde 50 yaşından önce açıklanamayan ölümler olmasıdır. Ani ölümler, olası gizli kalp hastalıklarının erken tanı ve tedavisiyle önlenebilir. Ani kalp ölümü riski altındaysanız doktorunuz ağır ve zorlayıcı sporlardan kaçınmanızı önerebilir. Altta yatan sebeplere bağlı olarak ani ölüm riskini azaltmak için tıbbi veya girişimsel tedaviler gerekebilir.