Son 10 yıllık dönemde ciddi artış gösteren kolon ve rektum kanserinin, 50 yaş altındaki kişilerde görülme sıklığının da arttığı bildiriliyor. Kolorektal kanser tanısı alacak kişi sayısının giderek artacağını söyleyen uzmanlar ise temel sorunun, hastalığın belirtilerinin göz ardı edilmesi olduğuna dikkat çekiyor.
2011-2014 yılları arasında yurtdışında yapılan bir araştırmaya göre kolon ve rektum kanserinin 50 yaş altındaki kişilerde görülme oranı %11 oranında artış gösterdi. Hastane Derindere Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Ersin Acet, son yıllarda akciğer, prostat ve meme kanserinden sonra en çok görülen kanser türü olan kolorektal kanserler hakkında merak edilenleri anlattı.
Son 10 yılda ciddi bir artış var!
10 yıllık döneme bakıldığında artış oranı çok ciddi. Bu rakamlara bakıldığında kolorektal kanser tanısı alacak kişi sayısının giderek artacağını söylemek mümkün. Erken yaş döneminde kanser tanısı alacak kişilerde, hastalık daha agresif ilerleyebileceği için tanının bir an önce konması ve gerekli tedaviye en kısa sürede başlanması gerekiyor.
Bu belirtileri göz ardı etmeyin;
Barsak alışkanlıklarında değişiklikler,
Dışkıda kan veya rektal kanama,
Karın bölgesinde kalıcı kramp veya ağrılar.
İstemsiz kilo kaybı söz konusuysa en kısa zamanda bir genel cerrahi uzmanına başvurun.
Temel sorun: Belirtiler göz ardı ediliyor!
Burada asıl sorun, kolorektal kanserlerin erken döneminde hastalığa özgü şikayet ve bulguların olmamasıdır. Rektal kanama, karın ağrıları, dışkılama alışkanlığında değişiklik gibi durumlar selim kolorektal hastalıklarda da görülebildiği gibi, aynı anda da var olabilirler. Yani hemoroid hastalığı ile birlikte kolorektal kanser aynı kişide aynı anda var olabilir. İleri yaşlarda mutlaka dikkat edilmesi gereken bu durum, gençlerde göz ardı edilebildiği için genç hastaların kanser tanısı daha geç evrelerde konulabilir. Bu noktada kişiye özel yaklaşım ve yakın takip, mutlaka uygulanmalı, fizik muayenenin yanı sıra kolorektal kanserlerin tanısında altın standart olan rektosigmoidoskopi ve kolonoskopi gibi endoskopik tanı yöntemlerini uygulamaktan kaçınılmamalıdır.
Ailede kanser varsa tarama yaptırmak için daha erken davranın!
Aile geçmişinde kolorektal kanser ya da başka bir kanser hikayesi olanların taramalarını daha çok önemsemeleri ve belirlenen standart yaş gruplarından daha önce yaptırmaları gerekir. Özellikle rektal kanama söz konusuysa kolorektal kanser taraması için çok genç olduğunuzu düşünerek ertelemek yanlış bir hareket olacaktır. Kolorektal kanserin gençlerde görülme sıklığının artması güncel verilerle tam olarak açıklayabilmiş değiliz. Hastalığın yaklaşık üçte biri genetik hastalık ya da ailesel yatkınlık ile açıklanabilse de üçte ikisinin nedeni ne yazık ki bilinmiyor. Bu konu halen tartışmalı ve spekülasyonlara açıktır. Güncel kılavuzlar kolorektal kanser tarama testlerini 50 yaş itibari ile önermektedir. Ancak, Lynch sendromu ya da ailesel adenomatöz polipozis sendromu gibi kolorektal kanser ve diğer kanserlerin riskini artırır bir genetik bozukluk ya da hastalık durumunda, 50 yaş üzerinde başlayan kolorektal kanser tarama testleri erken tanı için yeterli olmamakta ve hastalıkların tanısının geç konulmasına neden olabilmektedir. Ailede genetik hastalık öyküsü varsa tarama yaşı kişiye özgü olarak belirlenmeli ve bu ailede teşhis edilen en genç hastanın teşhis konulduğu yaştan 10 yıl daha erken olmalıdır.
Kanserin tek nedeni aile öyküsü değil!
Fast-food ve işlenmiş gıdaların hayatımızda daha fazla yer alması ile birlikte yanlış beslenme ve hareket azlığına bağlı obezite, her hastalıkta olduğu gibi kolorektal kanserlerde de risk faktörü olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca hayvancılıkta kullanılan hormonlar ve antibiyotikler de hayvansal ürünlerde bulunan hastalıklardan bizi koruyan bağırsak bakterilerinin bu yeteneğini azalttığı da iddia edilmiştir.