Modern yaşam içinde kadının yüklendiği, eş, anne, evlat ve çalışan olmak gibi birçok sıfat sorumluluklarıyla birlikte bazı sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Bunlardan biri de, kas ağrıları, uyku bozukluğu ve yorgunluk gibi belirtilerle kendini gösteren fibromiyalji. Önlem alınmadığı takdirde sıkıntılar ömür boyu devam edebiliyor.
Yaygın kas iskelet sistemi ağrısı, uyku bozukluğu ve yorgunluğun çoğu kez birlikte bulunduğu kronik bir ağrı sendromu olarak bilinen fibromiyalji, oldukça sık görülen bir hastalık. Kadınlarda erkeklere oranla 7 kat daha fazla görüldüğü için daha çok kadınların hastalığı olarak bilinse de erkeklerde de ortaya çıkabiliyor. Ancak, belirtilerin birçok hastalığa işaret etmesi ve sorunu doğrulayabilecek tanı testlerinin bulunmaması tanıda zaman kaybedilmesine neden oluyor. Acıbadem Ankara Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Nural Aydın, bu nedenle fibromiyalji hastalarının halsizlik, yorgunluk ve mutsuzluk şikayetlerinin psikolojik olabileceği düşüncesiyle önce psikiyatri kliniklerine başvurduklarına dikkat çekiyor.
Yaygın ağrılarla kendini gösteriyor
Hastalığın nedenlerine yönelik araştırmalar devam etmesine karşın hala neden ortaya çıktığı kesin olarak bilinmiyor. Uyku bozukluğu, viral enfeksiyonlar, bazı fiziksel ya da psikolojik travmalar, hormonal bozukluk gibi birçok faktörün tek başına ya da bir arada hastalığın tetiklenmesine neden olduğu düşünülüyor. Bununla birlikte belirtilerin şiddetinin kişiden kişiye değişebileceğini hatırlatan Dr. Nural Aydın, sözlerine şöyle devam ediyor: “Normalde derin uyku döneminde ağrı eşiğimizi yükselten bir madde salgılanır. Ancak fibromiyalji hastalarında bu mekanizma bozulduğunda kişi ağrıya karşı duyarlı hale gelir ve dokunma duyusu gibi durumları da ağrı olarak hisseder. Bu nedenle en önemli belirti vücudun her bölgesinde yaygın başlayan ağrılar oluyor. Bununla birlikte, ellerde ayaklarda şişlik hissi, midede ekşime ve İrritabl bağırsak sendromu (İBS) da sık görülen şikayetler arasında yer alıyor. Fibromiyalji hastalarının yüzde 40’ında minör depresyon ortaya çıkarken, bazılarında majör depresyon ya da panik atak bulguları da görülebiliyor.
Yaşamdan keyif almaya çalışın
Hastalığa özel tanı testleri olmamasına karşın hasta öyküsü ve ayrıntılı fizik muayene tanı koymada önem taşıyor. Ayrıca yapılacak bazı testlerde benzer belirtiler gösteren diğer hastalıkların ayırıcı tanısı yapılıyor. Hastalığın tedavisinin ise kişiye özel olarak yapılması gerektiğine işaret eden Dr. Nural Aydın, bu noktada hastanın da çaba göstermesi gerektiğini belirterek şunları anlatıyor: “İyileşmek için sabırlı olmaları ve vazgeçmemeleri gerekiyor. Ömür boyu devam edebilecek bu süreçte, kendilerini çok iyi tanımaları ve belirtilerin hangi durumlarda artış gösterdiğini gözlemlemeleri önem taşıyor. Bu doğrultuda beslenmeden, egzersize kadar yaşam kalitelerini yükseltecek ve mutlu olmalarına yardımcı olacak aktivitelere yönelmeleri de fayda sağlayacaktır.”
Mutlaka egzersiz yapın
Her ne kadar yoğun ağrı halinde spor yapmak güç gelse de hastalıkla baş etmede kasları güçlendirecek egzersizler çok büyük önem taşıyor. Kişinin tercih edeceği spor aktivitelerini kendini yormadan yapması gerektiğini belirten Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Nural Aydın, ”Hem dayanıklılığı artırmak, hem de ağrıları azaltmada yürüyüş, yüzme ya da bisiklete binmek tercih edilebilecek aktiviteler arasında yer alıyor. Ancak bu noktada egzersizin, süresi ya da çeşidi hastaya göre değişebileceği için bir uzmandan destek alınması fayda sağlayacaktır” diyor.
Uyku hijyenine önem verin
Şikayetlerin ortadan kaldırılması için uyku düzeni ve hijyenine dikkat etmek gerektiğine dikkat çeken Nural Aydın “Kaliteli uyku en büyük tamir mekanizmasını oluşturuyor. Ne yazık ki insanlar artık televizyon ve telefon karşısında uyuyakaldıklarından sabahları da yorgun uyanıyor. Ama fibromiyalji hastalarının ışıktan, sesten arındırılmış bir ortamda ve her gün mümkün olduğunca aynı saatte yatarak 7 saat uyumaya özen göstermeleri gerekiyor” diye konuşuyor.
Stresi kontrol edin
Hastalığın tetiklenmesinde stresin önemli bir faktör oluşturuyor. Bunu gerçekleştirmek her zaman mümkün olmasa da gerekli çabanın gösterilmesi gerekiyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Nural Aydın, “Strese sokan etkenlere maruz kalınmaya devam edilmesi kişinin zorlanmasına ve hayata karşı bakışının değişmesine engel olabildiği için hastalık devam ediyor. Dolayısıyla stres yaratacak ortam veya kişilerden uzaklaşmak, yürüyüş yapmak ya da müzik dinlemek gibi hastanın kendisi için bir şeyler yapması çok önemli katkı sağlıyor” diyor.
Magnezyum içeren gıdalar tüketin
Hastalığın doğası gereği oluşan gezici ağrılar gidermede lifli gıdaları tüketmenin yarar sağladığını söyleyen Dr. Nural Aydın, beslenmede lifli gıdaların tercih edilmesi kabızlık sorunun önüne geçebileceği gibi içeriğindeki magnezyumun ağrı kontrolünde yarar sağlayacağını belirtiyor.