Beyin hücrelerindeki yaşlanmayı durdurmanın, hiç değilse yavaşlatarak eski performansı korumanın bir yolu var mıdır? Bu soru uzun yıllardır araştırmacıları meşgul ediyor. Herbalife Beslenme Danışma Kurulu Üyesi İsmet Tamer, düzenli egzersizin beyin fonksiyonları ve hafıza üzerindeki etkisini anlattı…
Çocuklar çevrelerinde olup bitenleri gözlemleyerek, anne-baba ve öğretmenlerinden ya da yakın çevrelerindeki büyüklerinden sürekli yeni şeyler öğrenirler ve bu öğrendiklerinden pek çoğu kullanılmadıkça unutulmaya yüz tutar. Çocuklar öğrendiklerini uygulama konusunda duyarlıdırlar ve yeni şeyler öğrendikçe bunları deneyimlemeye çalışır, başardıkça da öğrendiklerini hafızalarının kalıcı bir bölümünde saklarlar. Yetişkinler ise öğrenme istekleri yüksek olmasına rağmen, öğrendiklerini hayata geçirmede ve uygulamada zorlanırlar; ancak beyindeki nöronlarda işlenme oranına göre, yeni bilgileri hafıza ilişkileri kurarak öğrenme eğilimleri yüksektir. Bu durum, çocuklarda olduğu gibi yetişkinlerde de beynin ilişkiler kurarak öğrenmesinin ve böylece öğrendiklerini hafızada daha kolay ve daha kalıcı saklayabilmesinin mümkün olduğunu göstermektedir.
Egzersiz yapmak stresi azaltıyor
Aslında nörofizyolojide yapılan pek çok çalışmada düzenli olarak yapılan egzersizin, sadece genel olarak beyin hücrelerinde yaşlanmayı geciktirdiği değil, aynı zamanda beynin özellikle hafıza ve öğrenmeden sorumlu olan bölgesinde, yeni sinir hücrelerinin ve bağlantıların oluşmasını sağlayan maddelerin üretilmesini de teşvik ettiği gösterilmiştir. Egzersiz yapmanın stres hormonlarını önemli ölçüde azalttığı, serotonin, noradrenalin ve dopamin gibi nörotransmitter denilen ve beyindeki sinir sinyallerini taşıyan kimyasal maddelerin salgılanmasının teşvik ettiği, bu sayede de bir çeşit antidepresan etkisinin olduğu tespit edilmiş.
Fiziksel ve zihinsel egzersizin faydaları
Kaslarımızı korumak ve geliştirmek için dengeli ve sağlıklı beslenip düzenli egzersiz yaparak, hem kaslardaki dolaşımı güçlendirmek hem de kaslara ihtiyaç duydukları besin maddelerini göndermek gerektiğini biliyoruz. Eğer bunun tam tersini yapar, üstelik bir de hareketten uzak kalırsak, yeni kas hücresi yapılamayacağı gibi mevcut olanlarda da küçülme ve kuvvetsizleşme ortaya çıkacaktır. Beynimiz de kullanıldığı müddetçe daha aktif ve daha güçlü kalır. Yani bilmece, bulmaca, problem çözme, yazma, çizme, okuma, ezber yapma, satranç ve yabancı dil öğrenme gibi zihnimizi zorlayan ve geliştiren etkinliklerle meşgul olarak beynimizi sürekli aktif tutmaya çalışmanın yararları gösterilmiştir. Bu faaliyetler beyin kan dolaşımını artırır ve beynin yaşlanmasını geciktirip yeni nöron oluşumunu da uyarır.
Beynin bilişsel ve hafıza işlevi
Bilimsel çalışmalar, özellikle 30’lu yaşlardan itibaren düzenli olarak yapılan fiziksel hareket ve egzersizlerin kalp ve damar sağlığı açısından olduğu kadar, beynin zinde kalması ve hafızanın güçlenmesi açısından da çok önemli olduğunu gösteriyor. Özellikle tempolu yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme gibi aerobik egzersizler, beyindeki kan dolaşımında ve beynin fonksiyonlarını ideal şekilde yerine getirebilmesi için ihtiyaç duyduğu besin maddelerinin beyne akışında düzelme sağlayarak, zihinsel ve hafıza ile ilgili işlevleri olumlu etkiler.
Sonuç olarak, son 10 yılda yapılan çalışmaları dikkate alırsak, günde 30 ila 45 dakika süreyle düzenli egzersiz yaparak beynimizin bilgiyi daha kolay işlemesine, hafızamızın aktif kalmasına ve yeni beyin hücrelerinin gelişmesine katkı sağlayabiliriz.