Tarım ve Orman Bakanlığı, SARS CoV-2 virüsünün izolasyonu, yüksek miktarda üretilmesi ve inaktivasyonu işlemlerinin Biyogüvenlik Seviyesi 3 (BSL3) olan laboratuvarda uzman ekip tarafından, kısa sürede tamamlandığını, hayvanlar üzerinde denemelere başlamak için virüs canlılık kontrollerinin yapıldığını, kontrollerin ardından ise tavşan ve atlar üzerinde denemelere başlanacağını duyurdu.
Tarım ve Orman Bakanlığı, Covid-19’a karşı anti-serum geliştirme projesi kapsamında sürdürülen çalışmalarda önemli bir aşamaya gelindiğini duyurdu. Açıklamada, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın desteklediği, Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (Etlik VKMAEM) ve Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü iş birliği içerisinde yürütülen “COVID-19’a Karşı Terapötik Amaçlı Hiperimmunserum (Anti-serum) Üretimi” isimli proje kapsamında Etlik VKMAEM Viroloji Teşhis Laboratuvarında, SARS CoV-2 (COVID-19) virüsünün izole edilerek, genetik sekanslama metoduyla virüsün haritasının çıkartılması çalışmalarına başlandığı bildirildi.
Projedeki temel amacın, COVID-19 hastalığı etkeni SARS-CoV-2 virüsüne karşı acil olarak anti-serum geliştirilmesi olduğu kaydedildi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, anti-serum geliştirilmesi çalışmaları hakkında şu ayrıntılara yer verildi:
“Bütün dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan Covid-19’a karşı bilim insanlarının dünya genelinde çalışmaları devam ediyor. 100 yılı aşkın süredir antiserum üretme tecrübesi olan Bakanlığımızın veteriner kontrol enstitüleri ile Türk tıp ve veteriner hekimleri bir kez daha, tedavide hayati önem taşıyan anti serum geliştirilmesi noktasında oldukça tecrübeli olduklarını ortaya koyuyor.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin eşi Dr. Ahu Pakdemirli’nin de içerisinde olduğu tıp ve veteriner hekimlerden oluşan ekip Covid-19’a karşı Anti serum geliştirme projesi kapsamında sürdürdüğü çalışmalarda önemli bir aşamaya geldi.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Etik Kurul’u ve akabinde Ankara İl Sağlık Müdürlüğü izinleri ile pozitif hasta örnekleri toplanarak, Etlik VKMAEM imkânları ile virüs izolasyonları tamamlandı.
Virüs izolasyonu, yüksek miktarda üretilmesi ve inaktivasyonu işlemleri Biyogüvenlik Seviyesi 3 (BSL3) olan laboratuvarda uzman ekip tarafından, kısa sürede tamamlandı. Şimdi ise hayvanlar üzerinde denemelere başlamak için virüs canlılık kontrolleri yapılıyor. Kontrollerin ardından tavşan ve atlar üzerinde denemeler başlayacak.
Hayvan denemelerinden sonra Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı ortak çalışmalar yürüterek elde edilen immunglobulinleri, insanlarda kullanıma uygun olarak saflaştıracak ve elde edilen antiserumlar insanlığın hizmetine sunulacak.
Anti-serum çalışmaları sürerken yürütülen diğer çalışmalar
Etlik VKMAEM sadece Anti-serum projesi konusunda çalışmıyor. Hastalığın ortaya çıktığı Wuhan kentinde bulaş kaynağı olarak gösterilen yarasalar konusunda 2020 yılı başında Etlik VKMAEM bünyesinde kurulan Yaban Hayatı Birimi yaban hayatından gelen örneklerde COVID-19 taraması yapmaktadır.
İstanbul ve Ankara’dan gelen atık su numunelerinde COVID-19 taraması yapılarak elde edilen virüs sayısından hareket ile popülasyondaki gerçek vaka ortalaması tahmin edilmesi hedeflenmektedir.
Türkiye doğal zenginlikleri açısından Dünya’nın önde gelen ülkelerinden biridir ve Bakanlığımız bünyesinde birçok tedavi amaçlı tıbbi aromatik bitki üretilmektedir. Anadolu’da fitoterapi uygulamaları çok uzun yıllardır sürdürülmektedir. Etlik VKMAEM ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi multidisipliner bir bakış açısıyla COVID-19’a karşı kullanılabilecek bazı bitkisel ekstraktlarının ve yine Bakanlığımız bünyesinde üretilen uçucu yağların çeşitli hücrelerde üretilen COVID-19’a karşı etkinliği üstüne çalışmalar yapmaktadır.”
“Virüsler konusunda çok deneyimli ve başarılıyız”
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli de konuya ilişkin açıklamasında, veteriner hekimleri içinde barındıran çok önemli bir bakanlık olduklarını söyledi. Virolojinin veteriner hekimlikte anabilim dalı olduğunu ve bu nedenle virüsle ve salgın hastalıklar ile ilgili çok fazla çalışma yapıldığını anlatan Pakdemirli, “Başta Etlik ve Pendik olmak üzere bakanlığımıza bağlı 8 tane veteriner kontrol enstitümüz var. Sığır vebası ve kuş gribi gibi salgın hastalıkları yenmiş bir kurumuz. Virüslerin neden oldukları hastalıklar konusunda çok deneyimli ve başarılıyız. Korona virüse karşı hem aşı hem serum konusunda arkadaşlarımız çalışıyor. Yakın bir zamanda önemli gelişmeler kaydedileceğini umut ediyorum” diye konuştu.
ANTİ-SERUM PROJESİNDE KİMLER GÖREV ALIYOR?
Tüm proje ekibi:
Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Harun SEÇKİN,
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürü Özkan KAYACAN, Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürü Doç. Dr. Fatih KARA, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Hayvan Sağlığı Gıda ve Yem Araştırmaları Daire Başkanı Ramazan BÜLBÜL, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Veteriner Sağlık Ürünleri ve Halk Sağlığı Dairesi Başkanı Mustafa BEBEK, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları ve Biyolojik Ürünler Dairesi Başkanı Prof. Dr. Selçuk Kılıç, Etlik VKMAEM Müdürü Dr. Cevdet Yaralı, Etlik VKMAEM Müdür Yardımcısı Özcan Yıldırım, Etlik VKMAEM Virolojik Teşhis Laboratuvarı Sorumlusu Dr. Sabri Hacıoğlu, Etlik VKMAEM Teknik Koordinatör Dr. Erdem Danyer, Etlik VKMAEM Viral Aşı Üretim Laboratuvarı Sorumlusu Dr. Özden Kabaklı ve Dr. Elvin Çalışkan, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğretim üyesi Ahu Pakdemirli ve Uzm.Meral SARPER, Etlik VKMAEM Biyogüvenlik seviye 3 Laboratuvar Sorumlusu Dr. Özlem KARDOĞAN, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları ve Biyolojik Ürünler Dairesi Uzman Veteriner Hekim Mehmet Ali KANAT ve Dr. Metin SERİN, Etlik VKMAEM Viral Aşı Üretim Laboratuvarından Züleyha ERGÜN, Hakan TAŞKAYA, Bora ÜNDAR, Ankara 29 Mayıs Devlet Hastanesi Başhekimi Dr. Dilek Dülger ve Dr. Ümmü Sena SARI, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünden Dr. Erkan TAÇBAŞ, Vet. Hek. Şahin ÇAKIR,
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nden Dr. Gencay ERGİN, Etlik VKMAEM Deney Hayvanları Ünitesi Sorumlusu Dr. Ufuk ÜLKER.