Fiziksel aktivite ve hareketli yaşam, beynimizi ve mental sağlığımızı da olumlu etkiliyor. Ciddi mental sorunların yaşam süresini kısalttığını vurgulayan uzmanlara göre, mental sağlığı korumak için sağlıklı ve dengeli beslenmek, kilomuza dikkat etmek ve düzenli egzersiz yapmak gerekiyor.
Üsküdar Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Prof. Dr. Defne Kaya, 8 Eylül Dünya Fizyoterapi Günü’nün Türkiye’nin önerisi ile tüm dünyada yıllardır kutlandığını söyledi.
Her dört kişiden biri mental sorun yaşıyor
Prof. Dr. Defne Kaya, “Her yıl bir konu başlığı belirleyen, bir hafta boyunca farkındalık oluşturmaya çalışan Dünya Fizyoterapi Konfederasyonu’nun (World Confederation of Physical Therapy- WCPT) bu seneki başlığı mental sağlık” dedi. Her dört kişiden birinin, yaşamı boyunca mental sağlığını olumsuz etkileyecek durumlarla karşılaştığını belirten Prof. Dr. Defne Kaya, “Her altı kişiden biri de, geçen hafta, çok sık görülen mental sağlık sorunlarından birisini yaşamıştır” dedi.
Mental sorunlar ömrü kısaltıyor
Mental sağlık problemlerinin, dünya çapında genel hastalık yükü yaratan ana sebeplerin en önemlilerinden birisi olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Defne Kaya, “Ciddi mental hastalığa sahip kişilerin yaşam süreleri, kalp hastalığı gibi bulaşıcı olmayan önlenebilir hastalığı olanlara göre 10-20 yıl daha kısalmaktadır. Mental sağlık problemi olan hastaların %70’i aynı zamanda fiziksel sağlıkları kötüleştiği için erken yaşta kaybedilmektedir” diye konuştu.
Kronik hastalığı olanlar da mental sorunlar yaşıyor
Bununla birlikte kronik hastalığa sahip olan, düzenli ilaç kullanan ya da uzun süren tedavilere maruz kalan kişilerde de mental sağlık problemleri görüldüğünü ifade eden Prof. Dr. Defne Kaya, “Kireçlenmesi olan hastaların %20’sinde depresyon ve anksiyete, felç geçiren hastaların %33’ünde depresyon ve kırılganlık sendromu olan bireylerin (özellikle yaşlılarda) %38’inde depresyon görülmektedir” dedi.
Bu önerilere kulak verin
Prof. Dr. Defne Kaya mental sağlığımızı korumak için önerilerini şöyle sıraladı:
“Sağlıklı ve dengeli beslenmeliyiz.
Vücut ağırlığımızı sağlıklı sınırlar içinde tutmalıyız.
Düzenli egzersiz yapmalıyız.
Alkolü çok az seviyede tüketmeliyiz ya da bırakmalıyız.
Sigara içmemeliyiz.
Kan basıncımızı normal sağlıklı sınırlar içinde tutmalıyız.”
Düzenli egzersiz beyin için de yararlı
“Egzersiz yatırımı”nın sadece beden sağlığı için değil, beyinde de çok önemli ve güçlü etkiler oluşturduğunu ifade eden Prof. Dr. Defne Kaya, “Düzenli fiziksel aktivite çok kıymetli bir mücevher gibi hep yaşamınızın içinde olması gerekiyor. Egzersiz hapınızı düzenli alarak sağlayabileceğiniz normal kan basıncı, nabız, kolesterol seviyesi, insulin seviyesi ve normal vücut ağırlığı sizleri ileri yaşlarda bunama riskinden de bir şemsiye gibi koruyacaktır” dedi.
Orta şiddette egzersiz yapılmalı
Prof. Dr. Defne Kaya, egzersiz önerilerini de şöyle sıraladı:
“Haftada en az 150 dakika orta şiddette aerobik aktivite ve haftada 2-3 gün büyük kas gruplarına yönelik kuvvetlendirme egzersizleri.
Haftada en az 75 dakika yüksek şiddette aerobik aktivite ve haftada 2-3 gün büyük kas gruplarına yönelik kuvvetlendirme egzersizleri.
Orta ve yüksek şiddetli aerobik egzersizleri karıştırabilirsiniz: Haftada iki gün 30 dakika koşup diğer günler hızlı yürüyüş yapabilirsiniz. Yine haftada 2-3 gün büyük kas gruplarına yönelik kuvvetlendirme egzersizi yapmanız şart.”
Hareketsizlik beyni küçültüyor
Fiziksel hareket seviyesi normalden %20 daha az olan kişilerin kendi yaşıtlarına göre beyinlerinin küçük olduğunun da gösterildiğini ifade eden Prof. Dr. Defne Kaya, “Aynı şekilde yüksek kalp hızı (nabız) ve kan basıncı (tansiyon) olan kişilerin de normal tansiyon ve nabza sahip yaşıtlarına oranla beyin hacimlerinin daha küçük olduğu belirlenmiştir. Yüksek yoğunlukta interval antrenmanı, aerobik egzersiz, ağırlık antrenmanı, yoga, spor veya spora özgü aktiviteler, beyindeki farklı fonksiyonların geliştirilmesini sağlıyor. Hafıza ve yön bulmadan, kompleks düşünme, problem çözme, akıl yürütme ve birden fazla işle uğraşmaya kadar pek çok konuda işlevi olan bölgeler harekete geçiyor” dedi.
Egzersiz için fizyoterapistinize danışın
Prof. Dr. Defne Kaya, fizyoterapistlerin uzun dönem tedavi gerektiren çok sayıda hastalıkta fiziksel aktivite seviyesini yükseltmek, kalp ve akciğer kapasitesini artırmak, kas kuvvetini artırmak, bağımsızlık seviyesini geliştirmek için büyük bir özveri ile çalıştığını belirterek “Sağlığınızı uzmanlara emanet edin. Egzersizin uzmanı da fizyoterapistlerdir. Egzersiz ve sporun ancak etkin ve doğru yöntemlerle yapıldığında sağlığınıza katkı sağladığını unutmayın. Yanlış ve yetersiz egzersizler daha çok yaralanma ve hastalığa davetiye çıkarır. Sağlıklı mutlu bir yaşam için, size doğru, etkin ve sağlığınızı koruyacak egzersiz reçetesini verecek tek kişi olan fizyoterapistinize danışın” diye konuştu.