Son günlerde canınız hiçbir şey yemek istemiyorsa, üstüne bir de açlık hissiniz giderek kaybolduysa dikkat!
İştahınız azaldıysa bilmediğiniz ama hayatınıza girmiş olan sağlık problemlerinden birinin kapısını aralamak üzere olabilirsiniz. Hastane Derindere İç Hastalıkları Bölümü Uzmanı Dr. Ergün Kasapoğlu, açlık hissinin giderek kaybolmasına neden olan sağlık problemlerini anlattı.
Stres
Stres yaşadığınızda vücudunuz sanki tehlikede gibi tepki verir. Beyniniz, adrenalin de dahil olmak üzere, kalp atışlarınızı hızlandıran ve sindiriminizi yavaşlatan kimyasal maddeleri bastırır. Bu da iştahınızı azaltabilir. Buna, savaş yanıtı da denir ve yalnızca kısa bir süre görülür. Uzun bir süre boyunca stres altındaysanız, vücudunuz kortizol denilen hormonu serbest bırakır ve özellikle yüksek kalorili gıdaları tüketmekten kaçınarak aç kalırsınız.
İlaçlar
Birçok ilaç yan etki olarak iştah kaybına neden olabilir. En yaygın olanları arasında antibiyotikler, mantar ilaçları ve kas gevşetici maddeler bulunur. Depresyon, migren, yüksek tansiyon, KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) ve Parkinson hastalığını tedavi eden ilaçlar açlığınızı da etkiliyor olabilir. Yemek yemekten kaçınmaya başladıysanız, aldığınız ilaçlardan herhangi birinin buna neden olup olamayacağını doktorunuza danışın.
Soğuk algınlığı veya grip
Hasta olduğunuzda, bağışıklık sistemi hızlı çalışmaya başlar. Yorgun ve yemek yemeye can atan sitokinler (hayvan ve bitki hücrelerince üretilen, hücrelerin birbirleriyle iletişimini sağlayan protein ve peptidlerin bir grubu) denilen kimyasalları bertaraf eder. Vücudunuz size dinlenmenizi söyleyen yoludur, böylece sizi hasta yapan şeylerle savaşacak enerjiyi elde edebilirsiniz. Ancak biraz yemek yemeniz, bağışıklık sisteminize katkı sağlayabilir. Araştırmalar tavuk çorbasının enflamasyona yardımcı olarak daha iyi hissetmenizi sağladığını göstermektedir.
Gebelik
Hem kendiniz hem bebeğiniz için yemek yemeniz gerekirken yiyemiyorsanız bunun en önemli nedeni mide bulantısı problemi yaşıyor olmanızdır. Özellikle sabahları görülse de gün içerisinde de karşınıza çıkabilir. Sindirimi kolay gıdalar, krakerler ya da yağsız tost gibi besinler tercih ederek; ayrıca sağlıklı ara öğünlerle midenizin boşalmasını engelleyerek midenizi rahatlatabilirsiniz.
Hipotiroidizm
Tiroid hormonlarınız vücudunuzun besinleri nasıl enerjiye dönüştürdüğünü kontrol eder. Tiroid beziniz yeterince çalışmazsa vücudunuzun işlevleri yavaşlar. Sonunda daha az enerji harcanacağı için daha az acıkır hale gelirsiniz. Bu da çok kalori yakılmadığından kilo alımını beraberinde getirir.
Migren
İştahınızı kaybetmeniz için tek başına yeterli olabilen sağlık problemlerinden biridir. Migren, bulantı ve kusmaya neden olabilir. Hatta migren atağı geçtiğinde bile yemek yemek istemeyebilirsiniz.
Anemi
Vücudunuz yeterince sağlıklı kırmızı kan hücresi üretmediğinde ortaya çıkan sağlık problemidir. Yorgunluk, zayıf hissetme ve iştah kaybıyla kendini gösterir. Göğüs ağrısı ve baş ağrısı gibi belirtilere sahipseniz, doktorunuz anemi olup olmadığınızı öğrenmek için kan testi isteyebilir. Varsa, demir veya B12 vitamini takviyeleri önerebilir.
Kanser
İştah eksikliği bütün kanser türlerinin ortak yan etkisidir. Radyasyon ve kemoterapi gibi tedaviler de bulantı, ağrı veya dehidrasyona neden olabilir. Hatta gıdaların tadı veya kokusunu değiştirebilirler. Yeme problemi yaşıyorsanız hekiminizle konuşarak öğünlerinizin sayısını artırıp porsiyonları küçültebilirsiniz.
Yaşlanma
Yaşlı insanların % 30 kadarı eskisinden daha az iştah sahibidir. Yaşlandıkça, sindiriminiz yavaşlar, bu nedenle daha uzun süreli tokluk hissetmeye başlarsınız. Koku, zevk veya görme duyunuz da zayıflayabilir. Bu, yiyeceklerin daha az çekici olmasını sağlayabilir. Hormonal değişiklikler, kronik bir hastalık ve ilaçlar da açlığınızı azaltabilir.
Diyabet
Şeker hastalığınız iyi yönetilmiyorsa, yüksek kan şekeri seviyeleri vücudunuzdaki sinirlere zarar verebilir. Bunlardan biri de mide kaslarınızı kontrol eden vagus siniri olabilir. Bu sinir gerekli şekilde çalışmadığı zaman, besinler gastrointestinal sisteminizden hızlı bir şekilde geçemez. Gastroparezi (mide felci) olarak adlandırılan bu durum, iştah kaybı ve şişkinliğe neden olur. Diyetinizdeki değişiklikler, ilaçlar veya ameliyatla tedavi edilir.
İrritabl Bağırsak Sendromu
Yemek yemek mide bulantısı, ishal, şişkinlik veya karın ağrısına yol açtığında iştah azalabilir. Bu genellikle mide rahatsızlıklarında görülür. En yaygın olanlarından biri bağırsakların kronik problemi olan irritabl bağırsak sendromudur. Kolit ve Crohn hastalığı, aynı belirtilerin bazılarını tetikleyen daha ciddi hastalıklardır. Bu tür sorunları yaşıyorsanız, doktorunuza danışın.
Sarsıntı
Travmatik beyin hasarının hafif bir formu, baş dönmesi, baş ağrısı ve mide bulantısına neden olabilir. Bazı durumlarda, koku duyunuzda kayıplara yol açabilir. Bu da yemekleri daha az cazip hale getirebilir. Eğer sarsıntı olduğunu düşünüyorsanız doktorunuza görünün. Yapılacak kontrolün ardından ciddi bir durum söz konusu değilse bol bol dinlenmek kendinizi daha çabuk toparlamanıza yardımcı olacaktır. Ciddi değilse size bol bol dinlenmek gibi kendinizi daha hızlı hissettirmenize yardımcı olması için yapılması gerekenleri söyleyebilir.