Bu yıl Dünya Sağlık Günü temasını diyabet olarak belirleyen Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ilk Diyabet Raporunu yayımladı. Rapor dünya genelinde, çoğu gelişmekte olan ülkelerde yaşayan 422 milyon yetişkinin diyabet hastalığı ile yaşamını sürdürdüğünü ortaya koyuyor.
WHO tarafından yayımlanan rapor, diyabetli insan sayısının 1980 yılından beri yaklaşık dört kat artarak 422 milyona ulaştığını ve bu kişilerin genel olarak gelişmekte olan ülkelerde yaşadığını ortaya koyuyor. Bu belirgin artışın nedenleri arasında fazla kilo ve obezite yer alıyor.
Organizasyon’un 1948 yılında kuruluş yıl dönümü vesilesi ile her yıl 7 Nisan tarihinde kutlanan Dünya Sağlık Günü’nün teması bu yıl WHO tarafından diyabet olarak belirlendi. WHO tarafından ilk kez yayımlanan “Küresel Diyabet Raporu” ile hastalığın önlenmesi ve tedavisi konusunda dünya genelinde harekete geçilmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.
Sağlıklı çevre ve risk faktörleri
WHO Başkanı Dr. Margaret Chan; “Eğer diyabettin artışını durdurmak konusunda yol almak istiyorsak, günlük yaşamımızı tekrar gözden geçirmemiz gerekiyor: sağlıklı beslen, fiziksel olarak aktif ol ve aşırı kilo alımından kaçın. En zorlu koşullarda bile hükümetler insanların sağlıklı tercihler yapabilmelerini sağlamalı ve sağlık sistemlerinin diyabetli kişilere tanı koyup tedavi edebilmeli.” açıklamasında bulundu.
Kronik ve bulaşıcı olmayan bir hastalık olan diyabet, kan şekerini düzenleyen insülin hormonunun pankreas tarafından yeterli seviyede üretilememesi veya pankreas tarafından üretilen insülinin vücut tarafından etkili bir şekilde kullanılamaması sonucu gelişebiliyor.
Küresel Diyabet Raporu
Küresel Diyabet Raporundan önemli noktalar:
- Diyabetle yaşamının sürdüren insan sayısı dünyanın her bölgesinde artış gösteriyor. 2014 yılında diyabetli insan sayısı 422 milyon yetişkine .(nüfusun %8.5’i) ulaştı. 1980 yılında ise diyabetli kişi sayısı 108 milyondu (nüfusun %4.7’si).
- Diyabetin yaygınlaşmasının sağlık ve sosyoekonomik açıdan önemli sonuçları da beraberinde getiriyor.
- 2014 yılında 18 yaşından büyük her üç yetişkinden biri fazla kilolu ve her on kişiden en az biri obezdi.
- Diyabetin komplikasyonları; kalp krizi, felç, körlük, böbrek yetmezliği ve ampitasyona (bir uzvun kesilmesi) neden olabilir. Örneğin diyabetli kişilerde ampitasyon riski diyabet hastası olmayanlara kıyasla 10-20 kat daha yüksektir.
- 2012 yılında diyabet nedeniyle 1,5 milyon kişi hayatını kaybetti. Ayrıca kalp ve damar hastalıkları ve diğer hastalıkların riskini arttırması nedeniyle 2,2 milyon ölüme dolaylı olarak neden oldu.
- Hayatını kaybedenlerin %43’ü 70 yaşından küçüktü. Bu ölümler hastalığın daha etkili bir şekilde belirlenmesi ve tedavi edilmesi ve sağlıklı yaşam tarzları için destekleyici bir çevre oluşturulması yönünde politikaların benimsenmesiyle büyük ölçüde önlenebilirdi.
Diyabetle mücadelede dünyanın taahhütleri
WHO Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Başkan Yardımcısı Dr. Oleg Chestnov; “Pek çok diyabet vakası önlenebilir ve ayrıca durumun belirlenmesi ve idaresi için pek çok önlem bulunuyor, bu da diyabetli kişilerin sağlıklı, uzun bir hayat yaşama şansını arttırıyor. Ancak değişim, hükümetlerin küresel taahhütleri yerine getirme konusunda daha fazlasını yapmasına bağlı.” açıklamasında bulunuyor.
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri arasında, bulaşıcı olmayan hastalıklar dolayısıyla gerçekleşen erken ölümlerin 2030 yılına kadar %30 oranında azaltılması da yer alıyor. Hükümetler ayrıca 2014 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantısında kabul edilen “Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Sonuç Belgesi” kapsamında yer alan 4 adet ulusal düzeyli taahhüdü yerine getirme taahhüdünde bulundular. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü “Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Küresel Aksiyon Planı” kapsamında yer alan 9 küresel hedefe ulaşılması yönünde hükümetlerin taahhütleri bulunuyor.
Dünya Sağlık Örgütü Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Kontrolü, Engel, Şiddet ve Yaralanmaların Önlenmesi Departmanı Başkanı Dr. Etienne Krug; “İnsülin hormonunun bulunmasından yaklaşık 100 yıl kadar sonra yayımlanan “Küresel Diyabet Raporu” diyabetin tedavisi için ihtiyaç duyulan ilaç ve teknolojilerinin dünyanın en yoksul ülkelerinin sadece üçünden birinde genel olarak bulunduğunu ortaya koyuyor. İnsüline erişim, diyabet hastaları için ölüm kalım meselesi. İnsülin ve diğer bulaşıcı olmayan hastalık ilaçlarına erişimin iyileştirilmesi bir öncelik haline gelmeli.” açıklamasında bulunuyor.