KİT Komisyonu’na sunum yapan Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ Genel Müdür Vekili Sami Ölmeztoprak, şirketin 2013 – 2014 yılları dönem zararının toplamda 448 milyon liraya ulaştığını kaydetti.
Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonunda, Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ Genel Müdürlüğünün 2013 ve 2014 yılı hesapları görüşüldü. Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ Genel Müdür Vekili Sami Ölmeztoprak Komisyon’a yaptığı sunumunda, Türkşeker’in faaliyetleri ile dünya ve Türkiye şeker sektör hakkında bilgiler verdi.
Türkiye’de buğdaydan sonra en çok üretimin şeker pancarında olduğunu belirten Ölmeztoprak, şeker pancarı tarımının 54 ildeki 2 bin 500 yerleşim biriminde 1 milyon 700 bin dekar alanda yaklaşık 80 bin üretici tarafından sözleşmeli olarak yapıldığını belirtti. Dünya üretim-tüketim dengesinde arka arkaya 5 yıl şeker arz fazlalığının oluşmasının ardından 2015-2016 dönemi için 5 milyon tonluk global üretim açığı beklendiğini ifade eden Ölmeztoprak, söz konusu dönemde dünyada 32 milyon tonu pancar şekeri, 131 milyon tonu kamış şekerinden olmak üzere toplam 163 milyon ton beyaz şeker üretimine karşılık 168 milyon tonluk tüketim öngörüldüğünü bildirdi.
En büyük üretici Brezilya, en büyük tüketici Hindistan
Uluslararası piyasalarda dış ticarete konu şeker miktarının yaklaşık 50 milyon ton olduğunu vurgulayan Ölmeztoprak, dünyanın en büyük şeker üretici ve ihracatçısının Brezilya, en büyük şeker tüketicisinin ise Hindistan olduğuna dikkati çekti. Dünya şeker borsalarını ticarete hakim pozisyonda olan ve dünya şeker üretiminin yüzde 80’ini oluşturan düşük maliyetli kamış şekerinin belirlediğine işaret eden Ölmeztoprak, 2008 yılında 356 dolar/ton olan ortalama beyaz şeker borsa fiyatının 2011 yılında 705 dolar/tona yükseldiğini, 2015 yılında ise 373 dolar/tona gerilediğini ifade etti. Ölmeztoprak, bu yılın ilk üç aylık ortalamasının ise 417 dolar/ton düzeyinde olduğunu belirtti.
Ölmeztoprak: “Diğer yandan TBMM gündeminde bulunan yeni Şeker Kanunu tasarısında nişasta bazlı şeker (NBŞ) kotalarının artırılması yönündeki yaklaşım pancar şekeri sektörünü olumsuz etkileyecek.”
AB’de kotalar 2017’de kaldırılacak
2015/2016 döneminde AB’de şeker üretiminin 13,7 milyon ton, tüketimin 18 milyon ton olarak gerçekleşmesinin beklendiğini aktaran Ölmeztoprak, “Kotaların 2017’de kaldırılması durumunda AB’de toplam şeker arzının yüzde 13-14 civarında artması beklenmekte, şeker fiyatlarında oluşabilecek aşağı yönlü düşüş ülkemizi de etkileyebilecek. Diğer yandan TBMM gündeminde bulunan yeni Şeker Kanunu tasarısında nişasta bazlı şeker (NBŞ) kotalarının artırılması yönündeki yaklaşım pancar şekeri sektörünü olumsuz etkileyecek.” dedi.
Ölmeztoprak, Türkiye’nin pancardan şeker üreten 105 ülke arasında 13’üncü, pancar şekeri üretiminde yüzde 8’lik pay ile ABD, Rusya, Fransa ve Almanya’nın ardından 5’inci, yüzde 10’luk pay ile de Avrupa’da 4’üncü sırada bulunduğuna değindi.
Türkiye’de şeker üretiminde kota uygulandığını ve buna yönelik kararların Şeker Kurulu’nda alındığını anımsatan Ölmeztoprak, kamuya ait TÜRKŞEKER’in de aralarında bulunduğu 7 pancar şekeri üreticisi şirket, 33 şeker fabrikası, tamamı özel sektöre ait kota tahsis edilen 5 şirketin 5 NBŞ fabrikasının faaliyet gösterdiğini söyledi.
2013’te 251 milyon lira, 2014’te 197 milyon lira dönem zararı
Ölmeztoprak, sunumuna şöyle devam etti:
“TÜRKŞEKER halen ülkemiz şeker sektöründe 2 milyon 36 bin ton/yıl şeker üretim kapasitesine sahip 25 şeker fabrikası, 4 alkol, 5 makina, 1 elektromekanik aygıtlar, 1 tohum işleme fabrikası, 1 şeker enstitüsü, 11 bin istihdam, 2,5 milyar sermaye, yüzde 56 pazar payı ve yarattığı 1 milyar lira katma değerle en büyük kuruluştur. 2013 yılında toplam 1 milyon 309 bin ton şeker satılmış, genel satış hacmi 2 milyar 755 milyon lira olmuştur. 2013/2014 pazarlama yılına 117 bin 877 ton A kotası şeker stoku devretmiştir. 2013 yılı bilançosu 251 milyon 361 bin lira dönem zararı ile kapatılmıştır. 2014 yılında toplam 1 milyon 279 bin ton şeker satılmış, genel satış hacmi 3 milyar 100 milyon lira olmuştur. 2014-2015 pazarlama yılına 82 bin 842 ton A kotası şeker stoku devretmiştir. 2014 yılı bilançosu 197 milyon 26 bin lira dönem zararı ile kapatılmıştır.”
Şirkete 2013 ve 2014 yılları için 42’şer milyon lira, 2015 yılı için 44 milyon, 2016 yılı için 46 milyon 604 bin lira ödenek verildiğini belirten Ölmeztoprak, “Türkşeker’in 2000 yılında kapsama, 2008 yılında da programa alınmasıyla başlayan özelleştirme süreci halen devam etmektedir.” diye konuştu.
2015 yılı için çiftçiye 1,5 milyar TL ödendi
Türkiye’de 2016-2017 pazarlama yılı için Şeker Kurulunca toplam pancar şekeri A kotasının 2 milyon 385 bin ton olarak belirlendiğini vurgulayan Ölmeztoprak, Şirkete 1 milyon 361 bin 700 ton A kotası tahsis edildiğini ve 12 milyon 600 bin ton pancar üretilmesinin programlandığını bildirdi. Ölmeztoprak, üreticilere 2013’te 1 milyar 438 milyon lira, 2014 yılı ürünü için 1 milyar 395 milyon lira, 2015 yılı için 1 milyar 582 milyon lira tutarındaki pancar bedellerinin pancar alımlarının tamamlanmasını takiben 60 gün içerisinde ödendiğini kaydetti.
Sunumun ardından milletvekillerinin konuşma ve sorularına geçildi.
CHP Kocaeli Milletvekili Haydar Akar, Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’nin özelleştirilmesine karşı olduklarını belirterek, “Kıymetli arazisi nedeniyle fabrikalar satılabilir. Bu arazilere AVM de yapılabilir. Ancak buradan elde edilecek kaynakla son teknolojiye sahip yeni şeker fabrikaları kurulabilir.” ifadesini kullandı.
MHP Adana Milletvekili Mevlüt Karakaya, bu sektörde girdi maliyetlerinin yüksek olmasının en önemli sıkıntıyı oluşturduğunu belirterek, kamu yükünün düşürülmesi gerektiğini söyledi.
MHP Kahramanmaraş Milletvekili Fahrettin Oğuz Tor, “Şeker Fabrikaları kapatılmamalı. Şeker Fabrikaları Yönetim Kurulu üyeleri farklı kurum ve kuruluşlardaki yöneticilerden oluşuyor. Tam zamanlı çalışan kimse yok. Yönetim Kurulunda bir iki teknik uzman bulunması ve bunların tam zamanlı çalışan kişilerden oluşması gerekiyor. Uzun yıllardır mevsimlik işçi olarak şeker fabrikaları için çalışanlar kadroya alınmalı.” değerlendirmesinde bulundu.
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Eskişehir’deki şeker fabrikasını ziyaret ettiğini, fabrikaya personel ve ekipman desteği verilmesi gerektiğini söyledi. Şeker fabrikası işçilerinin sorunlarını ücret talebi olmadan günlük 2 saat fazla çalışma içeren eylemle dile getirdiklerini belirten Çakırözer, şeker fabrikalarında çalışan geçici işçilerin kadroya alınması konusunda tüm milletvekillerinin destek vermesini istedi. Çakırözer, Eskişehir İnönü’deki 100 yıllık şeker pancarı alım kantarının da kaldırılmamasını talep etti.
Milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Ölmeztoprak, “Mevsimlik işçilerin kadroya alınması meselesini sendika gündemde tutuyor. Bu muhtelif mercilerde tartışılıyor. Sendikanın aldığı kararla işçiler farkındalık eylemi yapıyor. Türk Şeker’in böyle bir ihtiyacı yoktur. Eylemin türünü kınamıyoruz. ‘Şeker’in geleceğiyle ilgili farkındalık yaratmak istiyoruz’ diyor sendika.” diye konuştu.
Ölmeztoprak, yönetim olarak kantarların hepsini kaldırma kararı aldıklarını, fabrikaya gelen ürünlerin doğru şekilde tartıldığını kaydetti.
Görüşmelerin ardından kurumun söz konusu dönemlere ait hesapları ibra edildi.