Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2020 yılı bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlandı. Görüşmelerde Bakanlığın çalışmalarına ilişkin bir sunum yapan Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli, önümüzdeki yılı bakanlık için dijitalleşme yılı olarak tasarladıklarını belirtti.
Tarımda dijital kayıtlılıkla üretimde ve gıda sanayisinde beklenen gelişim ve verim artışının en kısa yoldan sağlanacağını vurgulayan Bakan Pakdemirli, “Tedarikten lojistiğe kadar bütün süreci optimize edecek bir sistemi tanımladık. Erken uyarı sistemleriyle ürün ve girdi fiyatlarının takibini, küçük ölçekli işletmelerin üretim ve fiyat alanında karşılaşabilecekleri sorunları önceden tespit ederek, geleceğe yönelik alınması gereken tedbirleri alacağız” diye konuştu.
Tarım Orman Şurası gelecek 25 yıla ışık tutacak
21 Kasım’da kapanışı yapılacak Tarım Orman Şurası’yla tüm paydaşlardan gelen bilgi ve önerileri damıtarak bir yol haritası çizeceklerini de ifade eden Pakdemirli, “Şura ile tarım ve hayvancılıkta 5 yılı planlayarak, gelecek 25 yıla ışık tutulacak” dedi.
Komisyon üyesi milletvekillerini de şuraya davet eden Bakan Pakdemirli, 2002’de 1,8 milyar lira olan tarımsal desteklerin 2018 yılında 14,5 milyar ve 2019’da ise 16,9 milyar liraya çıktığını belirtti.
Tarımsal destekler 22 milyar liraya çıkıyor
“Tarımsal destekleri 2020 yılında yüzde 36,7 ile en yüksek artışla 22 milyar liraya çıkarıyoruz. Bakanlığımız 2020 bütçesinin yüzde 54,5’ini tarımsal desteklere ayırdık.” değerlendirmesinde bulunan Bakan Pakdemirli, bu yıl gübre desteği başta olmak üzere bazı desteklerde birim destek miktarlarını artırdıklarını, bazı konularda ise yeni destekler başlattıklarını anlatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu yıl 12 yeni destek ve 32 destek birim fiyatında da artış sağlayarak çiftçimizin yanında olduğumuzu gösterdik. Tarım Orman Şurası’nda çıkacak tavsiye kararına göre imkanlar dahilinde destekleme modelinde revize yapabiliriz. Bu yıl içinde bugüne kadar, 9,9 milyar lira bitkisel üretim destekleme ödemesi yaptık. Tarıma yapılan çeşitli desteklemelerin yanı sıra, 2003-2018 döneminde, çiftçilerimize 117,4 milyar lira direk nakit destekleme ödemesi yaptık. Bu yıl ekim ayı sonuna kadar ise toplam 14,5 milyar lira nakit destekleme yapılırken, yıl sonuna kadar 16,9 milyar lira destekleme ödemesi gerçekleştirilmiş olacak.”
“Hayvancılıkta 6,6 milyar lira destek verilecek”
Hayvancılıkta da 2002 yılında 83 milyon lira olan destek miktarını 45 kat artırarak 2018 yılında 3,7 milyar liraya çıkardıklarını vurgulayan Bakan Pakdemirli, bu yıl ekim sonu itibarıyla, 4,4 milyar lira destekleme ödemesi yaptıklarını, bu miktarın yıl sonunda 5,2 milyar liraya ulaşmasını ve 2020 yılında ise 6,6 milyar lira olmasını planladıklarını ifade etti.
Pakdemirli, böylece 2003-2019 döneminde toplam 33 milyar lira hayvancılık desteği ödemiş olacaklarını aktardı.
Kırsal alandaki yatırımlara hibe desteği sağlayan proje kapsamında bugüne kadar yaklaşık 11 bin projeye 4,5 milyar lira hibe desteği sağladıklarını bildiren Bakan Pakdemirli, bu yıl 490 projenin yatırımının sürdüğünü ve bu projelerle kırsal alanda 9 milyar liralık yatırım yapıldığını ve yaklaşık 92 bin yeni istihdam sağlandığını ifade etti.
IPARD kapsamında 4 milyar lira hibe sağlandı
Avrupa Birliği Kırsal Kalkınma Programı (IPARD) kapsamında bugüne kadar 14 bin 315 projeye 4 milyar lira hibe sağladıklarının altını çizen Pakdemirli “Bu hibelerle kırsalda 10 milyar liralık yatırım ve 60 bin yeni istihdam oluşturuldu. IPARD yatırımları vergilerden muaf olduğundan, yatırımcılara 1,5 milyar liralık dolaylı katkı sağlandı. 2019 yılında IPARD-2 kapsamında toplam hibe bütçesi 2 milyar lira olan 3 başvuru çağrısına çıktık. 2023 yılına kadar IPARD-1’de 10 bin 695 olan proje sayısını 20 bine, 3,2 milyar lira olan hibe miktarını 8 milyar liraya, 7 milyar lira olan yatırım miktarını 15 milyar liraya, 57 bin olan istihdam sayısını ise 100 bine çıkarmayı hedefliyoruz” açıklamasını yaptı.
2010-2018 döneminde 19,4 milyar lira kredi kullandırıldı
Faiz destekli tarımsal kredilere ilişkin de bilgi veren Bakan Pakdemirli, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından 2018 yılında, 498 bin üreticiye 8,7 milyar lira, bu yıl Eylül ayı sonu itibarıyla 282 bin üreticiye 6,6 milyar lira, 2010-2018 döneminde ise 923 bin 449 üreticiye toplam 19,4 milyar lira kredi kullandırıldığını belirterek, tarımsal kredilerin geri dönüş oranının ise geçen yıl ortalama yüzde 97,8 olduğunu anlattı.
Sertifikalı tohum üretimi konusunda da bilgiler veren Bakan Pakdemirli, sertifikalı tohum üretimini artırıp denetimleri etkinleştirdiklerini vurgulayarak, tohum ihtiyacının yüzde 96’sının yurt içinde üretildiğini, ayrıca 86 ülkeye 152 milyon dolarlık ihracat yapıldığını söyledi.
Halkın tükettiği şekerin tamamı yerli üretim
Halkın tükettiği şekerin tamamının yerli üretim olduğunu belirten Pakdemirli, “Pancar şekeri satışlarında Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdık. Şeker kotalarında yaptığımız düzenlemeyle nişasta bazlı şeker kotası, 2018’de yüzde 10’dan yüzde 5’e, 2019’da ise yüzde 2,5’e düşürüldü. Böylelikle, çiftçimizin ilave 1,5 milyon ton pancarı kota kapsamında üretmesi sağlandı. Şeker pancarının tonunu 2018’de 235 lira iken, 2019’da 300 liraya çıkardık. 2002’ye göre yüzde 21 artışla, pancar üretimimizin 2019’da yaklaşık 20 milyon ton olmasını öngörüyoruz” ifadelerini kullandı.
Kırmızı et üretimi yüzde 115 artarak, 13,6 kilograma çıktı
Hayvancılığa sağlanan destekler ve kredilerle uygulanan projelerle 50 ve üzeri büyükbaş hayvan işletme sayısının 46 bin 475’e ulaştığına da işaret eden Bakan Pakdemirli, kişi başına düşen süt üretiminin 2002’ye göre yüzde 113 artarak, 270 kilograma ve kırmızı et üretiminin de yüzde 115 artarak, 13,6 kilograma çıktığını ifade etti.
Tarım topraklarını koruma çalışmaları kapsamında 265 büyük tarımsal ovanın koruma altına alındığını vurgulayan Pakdemirli, toplam 1,4 milyon hektar alanın miras ve satış yoluyla bölünmesini önlediklerini ifade etti.
Pakdemirli, Su Ürünleri Kanunu’nda köklü bir değişiklik yaptıklarını belirterek, “Su ürünleri yetiştiriciliğinde, 2018’de 315 bin ton olan üretimimizi, 2023’de 600 bin tona çıkarmayı ve 2 milyar dolar ihracat yapmayı hedefliyoruz” dedi.
Orman alanları 23,4 milyon hektara çıkarılacak
Ormancılık alanında yapılan çalışmalar hakkında da bilgi veren ve son 17 yılda orman varlığının 1,8 milyon hektar artırıldığını anlatan Bakan Pakdemirli, “Orman alanımız bugün ülkemizin yüzde 29’unu kaplamaktadır. 2023’e kadar, bir yandan bozuk ve verimsiz ormanları ıslah ederek verimli hale getirmek, diğer yandan orman alanlarını genişleterek ülke yüzölçümünün yüzde 30’u olan 23,4 milyon hektara çıkarmak öncelikli hedeflerimiz arasında bulunuyor. 2023’e kadar dünya nüfusu oranında, yani 7 milyar fidanı toprakla buluşturacağız.” diye konuştu.
Pakdemirli, 17 yılda, 30 bin futbol sahası alanı kadar toprağın erozyonla taşınmasını önlediklerini, 2023’de erozyonla taşınan toprak miktarını 130 milyon tona düşürmeyi hedeflediklerini söyledi.
Yangınlara müdahale süresi 12 dakikaya indi
Orman yangınlarıyla mücadelede ilk müdahale süresini, 17 yılda 40 dakikadan 12 dakikaya kadar indirdiklerinin altını çizen Bakan Pakdemirli “Yangınla mücadele stratejimiz yangın çıkmasına mani olmak, erken uyarı, hızlı ve etkin müdahale ile yanan alanların yangına dirençli hale getirilecek şekilde ağaçlandırılmasıdır” dedi.
Ayrıca 2009-2018 döneminde, yılda ortalama 2 bin 388 orman yangını çıktığını ve zarar gören alanın ortalama 6 bin 665 hektar olduğunu ifade eden Pakdemirli, verimli orman alanlarının 14 milyon hektara çıkaracaklarını da belirtti.
“Enerjide dışa bağımlılığı azaltıyoruz”
Hidroelektrik enerji tesisleriyle Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığını azalttıklarına dikkati çeken Bakan Pakdemirli, şu bilgileri verdi:
“Baraj sayımızı, 2003-2019 yıllarında, 276 adetten yüzde 205 artışla 841’e, söz konusu dönemlerde HES sayımızı 97’den yüzde 570 artışla 650’ye, gölet ve bent sayımızı 228’den yüzde 164 artışla 602’ye, sulama tesisi sayımızı bin 764’den yüzde 76 artışla 3 bin 105’e ve içme suyu tesisi sayımızı 84’den yüzde 285 artışla 323’e çıkardık.”
6,6 milyon hektar arazi sulamaya açıldı
Teknik ve ekonomik olarak sulanabilir 8,5 milyon hektar arazinin 6,6 milyon hektarını sulamaya açtıklarını söyleyen Pakdemirli, “Tamamlanan arıtma tesisleri ile günde 8,6 milyon metreküp kaliteli içme suyu üretilmektedir. 2023 yılına kadar 12 milyon kişiye ve tüm projelerin tamamlanmasıyla yaklaşık 20 milyon kişiye içme suyu temin edeceğiz.” dedi.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün yüzde 90’ları aşan tahmin tutarlılığı yakaladığını ifade eden Pakdemirli, “Tarımsal faaliyetlerin planlanmasında, verimliliği artırmak amacıyla ‘Tarımsal Hava Tahmini’ başlığıyla internet sayfasını hizmete sunduk” açıklamasını yaptı.
TMO 2019’da 4,8 milyar lira ödeme yaptı
Uygulanan finans yönetimi sonucunda 2018 yılında 9 milyon 323 bin lira zarar eden TİGEM’in, 2019 yılında 50 milyon lira kar elde etmeyi hedeflediğini belirten Bakan Pakdemirli, Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) ise iç ve dış piyasaları yakından takip ettiğini ve piyasaların sağlıklı işlemesine yönelik düzenleyici tedbirler almak suretiyle de üreticiyi koruyup tüketiciyi kolladıklarını belirtti. TMO’nun 2019’da 14 üründe hasat dönemi öncesi alım fiyatı açıklayarak bugüne kadar 156 bin üreticiden, toplam 2,4 milyon ton ürün alımı gerçekleştirdiğini söyleyen Pakdemirli, bunun karşılığında 4,8 milyar lira ödeme yapıldığını vurguladı.
“Besicilere 1 milyar 962 milyon ödeme yapıldı”
Et ve Süt Kurumunun (ESK) besicileri korumak ve hayvancılığın sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla, üretim maliyetlerini göz önüne alarak hayvan alım fiyatlarını düzenlendiğinin altını çizen Bakan Pakdemirli, “2019 yılı ilk dokuz ayında, 203 bin 182 büyükbaş ve 72 bin ton kırmızı et ürettik. 3 milyon 943 bin kanatlı hayvan alımı yaptık ve 7 bin 243 ton beyaz et ürettik. Toplam 33 bin 280 ton kırmızı et ve 5 bin 5 ton beyaz et satışı gerçekleştirdik.” ifadesini kullandı.
Pakdemirli, bu yılın ilk dokuz ayında besicilere 1 milyar 962 milyon lira ödeme yapıldığına işaret ederek, ESK’nin 2019 yılının ilk 9 ayında alınan 133 bin 19 ton çiğ sütten, 10 bin 911 ton yağsız süt tozu üretildiğini dile getirdi.
Türkiye’de üretilen yaş çayın yüzde 50-55’inin ÇAYKUR’un 46 adet yaş çay fabrikasında işlendiğini de belirten Bakan Pakdemirli, bu yıl Ekim ayı itibarıyla 750 bin ton yaş çay alımı yapıldığını bildirdi.
Bitkisel üretim yaklaşık 125 milyon tona çıkacak
Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli, 2020 yılının bitkisel ürün miktarının arttığı ve meraların optimum kullanıldığı bir yıl olacağını ifade ederek, “Bitkisel üretimimizi yüzde 5 artırarak yaklaşık 125 milyon tona, sertifikalı tohum üretimimizi yüzde 5 artırarak 1,2 milyon tona çıkaracağız. Tohum sektörümüzün pazar büyüklüğünü 1,4 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz.” şeklinde konuştu.
“Sofralık zeytin için kilograma 15 kuruş destek”
Cumhuriyet tarihinde ilk defa sofralık zeytini bu yıl “Fark Ödemesi Desteği” kapsamına aldıklarını vurgulayan Pakdemirli, kilograma 15 kuruş destek vereceklerini söyledi.
Pakdemirli, 2020’nin küçükbaş hayvan varlığını artırmada hamle yılı olacağına da işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Küçükbaş sürü büyütme projesi kapsamında, sürüye katılan hayvan başına ilave 100 lira destek ve diğer projeler ile 56 milyon baş hayvan hedeflenmektedir. Küçükbaş hayvanlardaki sayısal artış, büyükbaş hayvanlardaki üremeye bağlı kayıpların azaltılması ve etçi – kombine buzağılara ilave 250 lira destek ile kırmızı et üretiminin 1,25 milyon ton olmasını hedefliyoruz. Beyaz et üretiminin, 2,4 milyon ton olması hedeflenmektedir.”
Kırsal Kalkınma Destekleme Programı kapsamında, toplam 4,1 milyar lira tutarında yatırımın destekleneceğini ve 16 bin istihdam sağlanacağını belirten Pakdemirli, tarıma dayalı sanayi bölgelerini artırarak, sanayi üretimine katkı sağlayacaklarını ifade etti.
“Ar-ge’ye 27 milyon lira finansman sağlayacağız”
Su ürünlerinde de ilkleri yapacaklarının altını çizen Bakan Pakdemirli, 16 bin 500 ton kapasitede Avrupa’nın ve ülkenin ilk tarıma dayalı ihtisas organize su ürünleri yetiştiricilik bölgesinin kurulacağını, ülkenin tavukçuluk üretimini garanti altına alacak sistemler kurulduğunu ve 220 bin yerli etçi ve yumurtacı damızlık civciv üretiminin yapılacağını söyledi.
Ar-Ge’ye 27 milyon lira uluslararası finansman sağlayacaklarını kaydeden Bakan Pakdemirli, özel sektöre Ar-Ge Destek Programı kapsamında 21,4 milyon lira destek vereceklerini belirtti.
Ayrıca toplulaştırmayla üretimde ve gelirde artış sağlayacaklarını dile getiren Pakdemirli, 230 olan toplulaştırma projesi sayısını 237’ye yükseltip, 143 bin hektarı toplulaştırma yapacaklarını ifade etti.
2018’de 1 milyon 124 bin 918 gıda denetimi yapıldığını anımsatan Bakan Pakdemirli, bu yıl Ekim ayı itibarıyla 985 bin 188 gıda denetimi yapıldığını ve denetimlere devam edildiğini kaydetti.
2020 bütçesi 40,3 milyar lira
Bakan Pakdemirli, Bakanlığın 2020 bütçe teklifinin bir önceki yılın bütçesine göre yüzde 19,4 artırılarak 40,3 milyar lira olduğunu da sözlerine ekledi.