Fas’ta yapılan ve Akdeniz’de Orkinos avlanma kotasının artırılacağı ICCAT toplantısında Türk balıkçılarının 2018 yılı için avlanma kotası yüzde 40 artırılarak bin 414 tona çıkarıldı.
Gelecek üç yıl için Akdeniz’de Orkinos avlanma haklarının belirlendiği ICCAT (Uluslararası Atlantik Orkinoslarını Koruma Komisyonu) 25. Olağan Toplantısı Fas’ın Marakeş şehrinde gerçekleşti. Uzun bir süredir denizlerin en değerli ürünü orkinosta haksız kota dağılımı olmasından yakınan sektör temsilcileri, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın desteği ile üç gün süren müzakerelerin ardından yüzde 40 kota artışı almayı başardı.
Japonya en büyük alıcı ülke
Özellikle Japonya pazarının tercih ettiği mavi yüzgeçli orkinos türünün yüksek ekonomik değere sahip olması pazardaki rekabeti kızıştırıyor. Bu durumun doğal popülasyon üzerindeki av baskısını artırdığı ve doğal sayıların azalmasına sebep olduğu gerekçesiyle ilgili düzenleyici kuruluş olan ICCAT, popülasyon durumuna göre her üç yılda bir ülke kotalarını belirliyor. Ancak Türk su ürünleri sektörü temsilcileri uzun bir süredir kotaların adil paylaşılmadığını ve Türk balıkçıların bu dağılımda haksızlığa uğradığını belirterek ICCAT nezdinde mücadele veriyor. Kotaların yüzde 59’u AB ülkeleri arasında paylaşılırken, Fas yüzde 9.48, Tunus yüzde 7.8, Libya yüzde 6.9 pay alıyor. Akdeniz’e en uzun kıyılara sahip olmasına karşın Türkiye’nin sadece yüzde 4.15 pay almasının, adaletsizliği net bir şekilde ortaya koyduğunu belirten sektör temsilcileri, yapılan yatırımlar, gelişen teknolojisi ve Türkiye’nin dünya pazarındaki hızlı yükselişinin rakipleri korkuttuğunu, kota baskısı ile de bunun engellenmeye çalıştıklarını dile getiriyorlar. Kota paylaşımının ekonomik değil siyasi bir yapıya büründüğüne dikkat çeken sektör temsilcileri son olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı ve Dış İşleri Bakanlığını kendilerine destek vermeye çağırmışlardı.
Türkiye’nin 2018 yılı Orkinos avlanma kotası bin 414 ton oldu
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba’nın konuya el atması üzerine yoğun bir hazırlık süreci yaşayan Türk heyeti, Marakeş’te gerçekleştirilen ICCAT toplantısında kotaların artırılması için büyük çaba gösterdi. Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdür Yardımcısı Turgay Türkyılmaz’ın Başkanlık ettiği Türk heyetinde sektörü İstanbul Su ürünleri ve Hayvansal Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı ve Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tuncay Sagun, Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Sinan Kızıltan ve Akdeniz Su ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Can Yamanyılmaz temsil etti. Dış işleri Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı temsilcileri de oturumlarda hazır bulundu.
Üç gün sonunda 2017 yılında 22 bin 695 ton olan Akdeniz’de toplam Orkinos avlanma kotası, 2018 için 28 bin tona, 2019 yılı için 32 bin ve 2020 yılı için de 36 bin tona yükseltildi. Toplantıda ülkelerin aldığı pay oranları değişmezken, Türkiye’nin payı yoğun müzakereler sonucunda yüzde 40’a çıkarıldı. Buna göre 2017 yılında 1010,43 ton olan Türkiye’nin avlanma kotası 2018 yılı için bin 414 oldu. Türkiye’ye 2019 yılında bin 824 ton, 2020 yılında ise 2 bin 240 ton kota verildi.
21 Kasım Dünya Balıkçılar Günü’nde Türk balıkçılarına güzel bir hediye
Tüm katılımcı ülkeler için 2018 kotaları resmiyet kazandı. Ancak bazı AB ülkelerinin ileriye yönelik genel dağılıma karşı çıkması üzerine 2019 ve 2020 kotalarının kesinleşmesi, 5-7 Mart 2018 tarihleri arasında Madrid’de yapılacak ara oturuma bırakıldı. Rakip ülkelerin burada Türkiye’ye tanınan hakkın düşürülmesine çalışacaklarını kaydeden sektör temsilcileri, Türkiye olarak hem 2019, hem de 2020 için tanınan rakamlardan kesinlikle geri adım atmayacaklarını söylediler. Öte yandan kota artışının 21 Kasım Dünya Balıkçılar Günü’ne denk gelmesi Türk balıkçılık sektörü için güzel bir hediye olma özelliğini taşırken, ICCAT’ın idari ve mali islerinden sorumlu komite başkanlığına Türkiye’nin seçilmesi mutluluğu ikiye katladı.
İhracat hedefi 100 milyon dolardan 130 milyon dolara yükseltildi
Tüm engellemelere rağmen 2016 yılında 55 milyon dolarlık ihracat rakamına ulaşan Türk balıkçılık sektörü henüz 2017 yılının 10 ayında 48 milyon doları yakaladı. Yılsonuna kadar orkinos ihracatının 70-80 milyon dolara ulaşabileceği öngörülüyor. 2018 yılında kotanın artmasıyla birlikte 100 milyon dolar olan hedefin rahatlıkla 130 milyon doları aşacağı ileri sürülüyor.
Sektör 2018 artışından memnun 2019 ve 2020 hakkından vazgeçmeyecek
Toplantıyı ve alınan sonucu değerlendiren İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı ve Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tuncay Sagun” Bizim asıl amacımız ülkeler arasındaki dengesizliğin ve haksızlığın giderilmesi. Ancak, yüzde 40’lık artış bizleri mutlu etti. Tarım Bakanımıza ve bakanlık yetkililerine çok teşekkür ederiz. Ayrıca bundan sonraki toplantılarda ICCAT sekretaryası içinde Türkiye’nin de olması bizim için ayrı bir kazanım. Önümüzdeki yıl yapılacak oran değerlendirme toplantısında da elimizi güçlendirecek. 21 Kasım Dünya Balıkçılar Günü, Türk balıkçılık sektörü iki güzel haberle mutlu oldu. Bundan sonra artacak ihracat rakamları ile bu mutluluğu pekiştireceğiz” dedi
Türkiye’nin orkinos kotasında uzun yıllardır ciddi bir artış kaydedilemediğine dikkati çeken Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Sinan Kızıltan, elde edilen sonucu devrim olarak niteledi.
72 saatte yakın süren yoğun ve zorlu müzakereler sonucu bu başarının elde edildiğini anlatan Kızıltan, “Uzun yıllar süren mücadele sonucunda Nihayet Fas Marakeş ICCAT Genel Kurulunda mutlu haberi aldık Türkiye’nin 2018 orkinos kotasının ilk yıl yüzde 40 artışla bin 414 tona çıkmasında büyük emekleri olan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürümüz Mustafa Altuğ Atalay, Genel Müdür Yardımcımız Turgay Türkyılmaz ve ekibi olmak üzere, Birlik Başkanlarımız ve ülkemiz adına bu tarihi başarıya imza atan Türk heyetine tüm kalbimle teşekkür ederim iyi ki varsınız” diye seslendi.
Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Can Yamanyılmaz da toplantının Türk özel sektörü ve devlet işbirliği sonucunda başarıyla sonuçlandığını söyledi. Yamanyılmaz, “Akdeniz’de en büyük sahillere sahip olmasına karşın Türkiye’nin Orkinos avlanma kotasından aldığı payın düşük olması hem sektör hem de Türkiye için sorun oluşturuyordu. Yüzde 40’ık artış bu nedenle çok önemli. Destek veren Tüm kuruluşlarımıza teşekkür ederiz” diye konuştu.