AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Su Ürünleri Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda kabul edildi.
Kanun teklifine göre, ticari amaçlı su ürünleri avcılık faaliyetinde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yanı sıra ticari amaçlı su ürünleri avcılık ya da yetiştiricilik faaliyetinde kullanılacak gemiler ve diğer su vasıtaları için de Tarım ve Orman Bakanlığından ruhsat tezkeresi veya izin alınması zorunlu olacak.
Hazine’nin veya Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan deniz ve iç sularda veya bu yerlerden su alınarak karada yapılacak su ürünleri üretim tesislerinde veya bu alanları ıslah etmek suretiyle projeye dayalı olarak yapılacak su ürünleri yetiştiriciliği yatırımlarında, ihtiyaç duyulan su ve su alanları ile deniz ve iç sulardaki su ürünleri istihsal hakkının kira yöntem ve teknik şartları, süreleri ve yıllık bedelleri, üretim yerlerinin özellikleri dikkate alınarak Tarım ve Orman Bakanlığınca tespit edilecek.
Bu yerler gerçek veya tüzel kişilere, gelirleri il özel idarelerine, il özel idareleri kaldırılan illerde ise genel bütçeye ait olmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığınca kiraya verilebilecek.
Bu yerlerden Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen alanlarda avcılık yoluyla istihsal hakkı, başkalarına devredilmemesi şartıyla, öncelikle istihsalin yapılacağı yerde kurulan, üyeleri beş yıldan az olmamak üzere üretim bölgesinde ikamet eden, münhasıran su ürünleri istihsali veya pazarlaması ile iştigal eden su ürünleri kooperatiflerine veya birliklerine, bunların kiralamaması halinde ise gerçek veya tüzel kişilere Tarım ve Orman Bakanlığınca kiralanabilecek.
Projeli olarak yapılacak yatırımlarda ihtiyaç duyulacak karasal alanların kiralama işlemleri bu madde hükümleri çerçevesinde; taşınmazın tescilli olması durumunda maliki kuruluş tarafından, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlardan olması durumunda ise Milli Emlak Genel Müdürlüğü birimlerince yapılacak.
Deniz ve iç sularda veya bu yerlerden su alınarak karada su ürünleri yetiştiricilik bölgeleri belirlenirken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığının uygun görüşü alınacak, 60 gün içerisinde cevap verilmemesi halinde uygun görüş verilmiş sayılacak.
Düzenlemeyle istihsal hakkı kiraya verilen alanlarda yapılacak ticari, amatör, rekreasyonel amaçlı avcılık ve yetiştiricilik faaliyetleri ile istihsal hakkı kiraya verilen türler ile ilgili usul ve esaslar Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Komisyonda, teklifin 3’üncü maddesine, balıkçı barınaklarına ilişkin bazı düzenlemeler eklendi.
Buna göre, balıkçı gemilerinin barınma, av araç ve gereçlerini depolama, tamir ve bakımlarını yapma, avlanılan veya yetiştirilen ürünleri karaya çıkarma, depolama, kontrol, veri toplama gibi avcılık ve yetiştiricilikle ilgili hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla ihtiyaç duyulan kıyılarda, Tarım ve Orman Bakanlığının teklifiyle Çevre ve Şehircilik ile Kültür ve Turizm bakanlıklarının uygun görüşü alınarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca balıkçı barınakları üst yapılarıyla birlikte yapılacak.
Balıkçı barınaklarından yararlanma hakkı öncelikli olarak ticari balıkçılar ve su ürünleri yetiştiricilerinin olacak.
Balıkçı barınakları ve bunların üst yapı tesislerinden yararlanma hakkı, Milli Emlak Genel Müdürlüğünün görüşü alınarak Tarım ve Orman Bakanlığınca süresi 10 yıldan fazla olmamak üzere su ürünleriyle ilgili kooperatif veya kooperatif birliklerine ya da üretici birliklerine Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın pazarlıkla kiraya verilecek.
İlan edilen 30 günlük süre içerisinde kooperatifler, kooperatif birlikleri veya üretici birliklerinden talep gelmemesi halinde Devlet İhale Kanunu gereğince Bakanlıkça gerçek veya tüzel kişilere ihale ile verilebilecek.
Balıkçı barınaklarının işletilmesine, denetlenmesine ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar da Ulaştırma ve Altyapı ile Çevre ve Şehircilik bakanlıklarının görüşü alınarak Tarım ve Orman Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenecek.
Düzenlemeyle yunus türlerini koruma altına alan ve Türkiye’nin taraf olduğu Bern Sözleşmesi hükümlerine uygun olarak “Yunus balığı avcılarına gerekli tüfek ve fişekleri kooperatifler eliyle meccanen vermeye ilgili Bakanlık yetkilidir.” ibaresi Kanundan çıkarılıyor.
Akarsular üzerinde kurulmuş veya kurulacak baraj ve regülatör gibi su yapılarında su ürünlerinin geçmesine mahsus balık geçidi yapılması ve işler durumda bulundurulması zorunlu olacak.
Ancak yüksekliği 20 metreden fazla olan su yapılarında, masrafları müteşebbisçe karşılanmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığınca yapılacak veya yaptırılacak bilimsel araştırma ve inceleme sonucu balık geçitlerinin işlevsiz olacağının anlaşılması halinde balık geçidi dışında farklı göç yapıları, asansörle taşıma veya yapay ortamda üretilip kaynağa bırakma gibi tedbirler alınabilecek. Bu madde kapsamındaki balık geçidi, balık asansörü ve diğer yapılara ilişkin projenin onayı, kontrollüğü ve kabulü inşaat tekniği açısından Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak veya yaptırılacak.
Teklife göre, bomba, torpil, dinamit, kapsül ve benzeri patlayıcı maddeler öldürücü veya uyuşturucu maddeler, sönmemiş kireç ve bakanlığın müsaadesi alınmaksızın elektrik cereyanı, elektroşok ve hava tazyiki ile elde edilen su ürünleri ve iç sular, Marmara Denizi, İstanbul ile Çanakkale boğazlarında her çeşit trolle istihsal edilen su ürünlerine el konulup mülkiyeti kamuya geçirilecek, bunların imhası veya satışı mümkün olacak.
Kaynakların korunması amacıyla su ürünlerinin yurt dışına çıkarılması ve canlı olarak yurt içine sokulması izne tabi olacak.
Tarım ve Orman Bakanlığı teşkilatında ve Bakanlığa bağlı su ürünleri ile ilgili teşekküllerde su ürünlerinin, deniz ve iç suların koruma ve kontrolü ile görevlendirilen personel ile emniyet, jandarma, sahil güvenlik, gümrük ve orman muhafaza teşkilatları mensupları, belediye zabıtası amir ve mensupları, kamu tüzel kişilerine bağlı muhafız, bekçi ve korucular ile emniyet ve jandarma teşkilatının bulunmadığı yerlerde köy muhtarı ve ihtiyar heyeti üyeleri Kanun kapsamına giren kabahatler ve suçlar hakkında zabıt varakası tutmak, kabahatin ve suçun işlenmesinde kullanılan istihsal vasıtalarına ve elde edilen su ürünlerine el koymak ve idari para cezalarını kesmekle vazifeli ve yetkili olacak.
Su ürünleri kontrol görevlilerine yardımcı olmak üzere kanun kapsamındaki düzenlemelere aykırı hareket edenler hakkında işlem yapılması amacıyla tutanak tutmak ve bunları en yakın Tarım ve Orman il veya ilçe müdürlüklerine iletmek üzere Bakanlıkça fahri su ürünleri görevlisi görevlendirilebilecek. Bu hizmet gönüllülük esaslı ve ücretsiz olacak. Fahri su ürünleri görevlisi olarak kimlerin eğitime kabul edileceği, bunların yetki ve sorumlulukları ile diğer usul ve esaslar Tarım ve Orman Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.
Teklifle, el konulan canlı olmayan su ürünlerinden insan tüketiminde veya sanayide kullanılması mümkün, ancak muhafaza edilmesi mümkün olmayanlar, el koyma işlemini gerçekleştiren görevlilerin ihtiyaç duyması halinde en yakın Bakanlık laboratuvarında veya kamu kuruluşlarında görevli veteriner hekim, hükümet, belediye veya sağlık merkezi tabiplerinden birine muayene ettirilecek.
Tüketiminde veya kullanılmasında sakınca görülmeyenler, Tarım ve Orman Bakanlığı veya Milli Emlak Genel Müdürlüğü birimleri tarafından bu birimlerin bulunmadığı yerlerde ise belediye veya ihtiyar heyeti tarafından en yakın satış yerinde açık artırma usulüyle satılacak.
Satışa sunulan su ürünlerinden asgari avlanılabilir ağırlıktan ve boy uzunluğundan küçük olanlar ile av yasağı döneminde avlanmış olanlar perakende değil, yem sanayi ham maddesi olarak satışa sunulacak. Avlanması tamamen yasak olan türler ise kamu kurum ve kuruluşlarına, bilimsel kuruluşlara ya da sosyal yardım kuruluşlarına bağışlanabilecek.
Satışa ait bir zabıt tutanağı düzenlenerek satış bedeli mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı kesinleşinceye kadar Hazine veznesine emaneten yatırılacak. Mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı kesinleşenlerin satış bedeli genel bütçeye gelir kaydedilecek.
Satılamayan veya muhammen bedel üzerinden alıcı bulamayanlardan insan tüketiminde kullanılması mümkün olanlar Bakanlıkça belirlenen kamu kurum kuruluşları veya sosyal yardım kurumlarına bağışlanabilecek.
El konulan istihsal vasıtalarından sahipleri belli olanlar, mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı kesinleşinceye kadar Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen alanlarda yedieminde tutulacak.
Sahiplenilmeyen veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı kesinleşen istihsal vasıtaları satılamayacak, kamu kurum ve kuruluşlarına veya bilimsel kuruluşlara bağışlanabilecek.
Bağışlanamayan su ürünleri veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı kesinleşen bağışlanamayan istihsal vasıtaları imha edilecek. İnsan tüketiminde kullanılması sakıncalı görülen, sanayide ham madde olarak kullanılması mümkün olmayan veya kullanılması mümkün olmakla birlikte satılamayan su ürünleri hakkında da aynı işlem uygulanacak.