Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, toplam baklagil üretiminin 2015 yılında yüzde 4,3 artışla 1 milyon 21 bin 964 tondan 1 milyon 65 bin 994 tona yükseldiğini bildirdi.
Bayraktar, “Baklagil üretimini yeniden canlandırmak ve üreticiler açısından cazip hale getirmek amacıyla, 2014 yılında kuru fasulye, nohut ve mercimekte kilogram başına 10 kuruş olan prim desteğinin 2015 yılında yüzde 100 artışla 20 kuruşa çıkarılmasının üretimi olumlu etkilediği görülüyor.” dedi.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, 2015 yılında nohut üretiminin yüzde 2,2 artışla 450 bin tondan 460 bin tona, kırmızı mercimek üretiminin yüzde 4,6 artışla 325 bin tondan 340 bin tona, kuru fasulye üretiminin yüzde 9,3 artışla 215 bin tondan 235 bin tona, bezelye üretiminin yüzde 4,6 artışla 2 bin 987 tondan 3 bin 125 tona yükseldiğini, 20 bin tonluk yeşil mercimek üretiminin aynı kaldığını, yemeklik bakla üretiminin yüzde 10,2 azalmayla 6 bin 971 tondan 6 bin 260 tona, börülce üretiminin yüzde 19,8 azalmayla 2 bin 6 tondan 1609 tona indiğini belirtti.
Nohutta Antalya birinci
İller itibarıyla bakıldığında nohut üretiminde, ilk sırayı 34 bin 918 tonla Antalya’nın aldığını vurgulayan Bayraktar, bu ili 30 bin 937 tonla Uşak, 29 bin 747 tonla Konya, 29 bin 358 tonla Karaman, 27 bin 131 tonla Mersin, 26 bin 962 tonla Kırşehir, 26 bin 335 tonla Kütahya, 22 bin 510 tonla Yozgat, 22 bin 463 tonla Ankara’nın ve 18 bin 378 tonla Isparta’nın izlediğini bildirdi. Bayraktar, 10 ilin 268 bin 439 tonla Türkiye üretiminin yüzde 58,4’ünü gerçekleştirdiğini kaydetti.
Kuru fasulyede Konya birinci
Kuru fasulye üretiminde yüzde 31,01 payla açık farkla ilk sırayı Konya’nın aldığını belirten Bayraktar, “Konya 72 bin 869 ton, Karaman 38 bin 897 ton, Nevşehir 21 bin 424 ton, Niğde 16 bin 461 ton, Bitlis 8 bin 114 ton, Erzincan 7 bin 122 ton, Aksaray 6 bin 916 ton, Kahramanmaraş 5 bin 662 ton, Gümüşhane 4 bin 376 ton, Kütahya 3 bin 924 ton kuru fasulye üretti. 10 ilin toplam üretimi, 185 bin 765 tonu, üretim payı yüzde 79,05’i buldu.” dedi.
Kırmızı mercimekte Şanlıurfa birinci
Şemsi Bayraktar, kırmızı mercimek üretiminin yüzde 38,16’sının Şanlıurfa, yüzde 24,34’ünün Diyarbakır, yüzde 17,02’sinin Mardin’de yapıldığını, bu üç ilin Türkiye üretimindeki payının yüzde 79,51’i bulduğunu, 340 bin ton olan toplam üretimin yüzde 96,6’sının, 328 bin 452 tonunun Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde gerçekleştirildiğini bildirdi. Bayraktar, Şanlıurfa’nın 129 bin 732, Diyarbakır’ın 82 bin 742, Mardin’in 57 bin 874, Batman’ın 20 bin 28, Gaziantep’in 12 bin 446, Adıyaman’ın 10 bin 848, Siirt’in 8 bin 986, Kilis’in 5 bin 796, Şırnak’ın 3 bin 122, Manisa’nın 2 bin 722 ton kırmızı mercimek ürettiğini belirtti.
Yeşil mercimekte Çorum birinci
Yeşil mercimekte ilk sırayı yüzde 21,14 payla Çorum’un aldığını bildiren Bayraktar, “2015 yılında Çorum 4 bin 227 ton, Yozgat 3 bin 458 ton, Kırşehir 1604 ton, Ankara 1537 ton, Manisa 1406 ton, Konya 1284 ton, Isparta 1090 ton, Uşak 1032 ton yeşil mercimek üretti.” dedi.
Baklada Çanakkale birinci
Şemsi Bayraktar, Çanakkale’nin 1875 ton üretim ve yüzde 29,95 payla yemeklik bakla üretiminde ilk sırayı aldığını, bu ili 1028 tonla Balıkesir’in, 620 tonla Antalya’nın, 524 tonla Kütahya’nın, 519 tonla Bursa’nın, 488 tonla Manisa’nın, 402 tonla İzmir’in, 284 tonla Muğla’nın, 193 tonla Bartın’ın, 148 tonla Zonguldak’ın izlediğini belirtti. Bayraktar, ayrıca 7 bin 596 ton hayvan yemi bakla üretimi yapıldığı bilgisini verdi.
Bezelyede İzmir birinci
Bezelye üretimde yüzde 36,96 payla İzmir’in ilk sırayı aldığı bilgisini veren Bayraktar, İzmir’in 1155 ton, Konya’nın 817 ton, Bursa’nın 385 ton, Balıkesir’in 186 ton, Hatay’ın 100 ton bezelye ürettiğini kaydetti.
Börülcede Manisa birinci
Bayraktar, börülce üretiminde Manisa’nın yüzde 34 payla ilk sırayı aldığını, bu ili Uşak’ın takip ettiğini, Manisa’nın 547 ton, Uşak’ın 504 ton, Muğla’nın 234 ton, İzmir’in 106 ton üretimleri olduğunu belirtti.
1,1 milyon ton üretime rağmen, ihtiyaç karşılanmıyor
1,1 milyon ton dolaylarında seyreden üretime rağmen, baklagillerde ihtiyacın karşılanamadığına dikkati çeken Şemsi Bayraktar, şunları kaydetti:
“Son 5 yılda 1,1 milyar dolar ihracat, 1,3 milyar dolar ithalat yapılan baklagillerde üretim süratle artırılmalıdır. Türkiye 2011-2012-2013-2014 ve 2015’in Ocak-Kasım döneminde, 954 bin 880 ton kırmızı mercimek, 112 bin 487 ton nohut, 18 bin 200 ton kuru fasulye ihraç etti. Bu dönemde değer olarak kırmızı mercimek ihracatı 936 milyon 77 bin doları, nohut ihracatı 124 milyon 43 bin doları, kuru fasulye ihracatı 30 milyon 467 bin doları buldu. Toplam ihracat 1 milyar 91 milyon 91 bin dolar oldu. Yine aynı dönemde Türkiye, 1 milyon 122 bin 544 ton kırmızı mercimek, 177 bin 260 ton nohut, 167 bin 132 ton kuru fasulye, 129 bin 687 ton yeşil mercimek ithalatı yaptı. Değer olarak, ithalat kırmızı mercimekte 742 milyon 72 bin dolara, kuru fasulyede 227 milyon 286 bin dolara, nohutta 212 milyon 698 bin dolara, yeşil mercimekte 107 milyon 385 bin dolara ulaştı. Toplam ithalat 1 milyar 289 milyon 441 bin doları buldu.”
Yapılması gerekenler
Üretim masraflarının artması ve verim düşüklüğünün ürün maliyetlerini artırdığını, bunun da üreticilerin dünya fiyatları karşısında rekabet gücünü olumsuz etkilediğini bildiren Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Baklagillerde sertifikalı tohumluk kullanımı yetersizdir. Genel olarak üreticilerimiz ekim için kendi üretimlerinden ayırdıkları tohumları kullanmaktadır. Sertifikalı tohumluk kullanımı artırılmalıdır. Etkin bir pazarlama ağı olmadığı gibi örgütlenme de yetersizdir. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 1990’dan sonra baklagil alımlarını azaltması ve 1994 yılında tamamen durdurmasıyla üretici pazarlama sorunu yaşamaya başlamıştır. Üretimde sürekliliğin devamı için üretici gelirleri artırılmalıdır. Üreticimiz, ürettiği ürünün elinde kalmayacağını veya maliyetinin altında pazarlanmayacağını bilmelidir. Dünya piyasalarındaki fiyat düşüşlerinin yaşandığı veya ürün arzının fazla olduğu yıllarda üreticinin tüccarın insafına kalmaması için, fiyat düşüşünü önleyecek, devlet adına alım yapan müdahale kurumu oluşturulmalıdır.
Baklagil üretimini yeniden canlandırmak ve üreticiler açısından cazip hale getirmek amacıyla, 2014 yılında kuru fasulye, nohut ve mercimekte kilogram başına 10 kuruş olan prim desteğinin 2015 yılında yüzde 100 artışla 20 kuruşa çıkarılmasının üretimi olumlu etkilediği görülüyor. Baklagillere destek artarak devam etmeli, özellikle hasat dönemlerinde baklagil ithalatına kesinlikle izin verilmemelidir. Toprak verimliliğinin artırılması ve korunması yönünden kurak ve yarı kurak alanlarda nohut ve mercimeğin, sulu alanlarda fasulyenin ekim nöbetine alınması sağlanmalıdır.”