Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, nitratlı gübrelerin satışına ilişkin kuralları belirlediklerini ifade ederek, “Nitratlı gübrelerde yapılan patlama testlerinde potasyum nitrat ve sodyum nitrat gübrelerinde bir patlama olmadığı görüldü. Bu iki gübrenin satışını tamamen serbest bırakmış bulunuyoruz ancak yüzde 33’lük amonyum nitrat gübresinin tarımsal amaçlı kullanımını tamamen yasakladık” dedi.
Çelik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, nitratlı gübrelerin, tarım ve sanayinin dışında el yapımı patlayıcı yapımında da kullanıldığını ifade ederek, terör eylemlerinde de yoğun olarak kullanımının görülmesi üzerine Bakanlık olarak aldıkları kararla bu gübrelerin ülke genelindeki satış ve sevkiyatını 8 Haziran 2016 itibarıyla durdurduklarını hatırlattı.
Bu kapsamda 484 bin tonu aşkın nitratlı gübrenin yedi emine alındığına dikkati çeken Çelik, “Süreç içerisinde cam, seramik, makine ve gübre gibi sanayi sektörünün talebi üzerine söz konusu nitratlı gübrelerin sanayi amaçlı kullanımına temmuz ayı içerisinde izin vermiştik. Ayrıca yurt içerisinde üretim yapan firmalardan gelen talep üzerine Amonyum Nitrat (%33 AN) , Kalsiyum Amonyum Nitrat (%26 CAN ve %21CAN), Potasyum Nitrat ve Sodyum Nitrat gübrelerinde yeniden patlama testi yapıldı. Bu testlerde potasyum nitrat ve sodyum nitrat gübrelerinde bir patlama olmadığı görüldü. Bu iki gübrenin satışını tamamen serbest bırakmış bulunuyoruz.” diye konuştu.
Çelik, bu test sonuçlarına istinaden yüzde 33’lük amonyum nitrat gübresinin tarımsal amaçlı kullanımını tamamen yasakladıklarını ifade ederek, şunları kaydetti:
“Bundan böyle bu gübrenin çiftçilere satışı yapılmayacak. Diğer yandan tarımsal amaç dışı kullanım için satış ve sevkiyatlarda ilgili firmaların Bakanlığımızdan izin alması gerekecek. Üretici-İthalatçı firmaların, bayi ve dağıtıcıların yedi eminlerindeki yüzde 26’lık ve yüzde 21’lik Kalsiyum Amonyum Nitrat gübrelerinin çiftçilere satışına kontrollü olarak izin verilecek. Aldığımız bu kararı 81 il müdürlüğümüze talimatlandırdık. Tarım Kredi Kooperatifi ve Pankobirlik, söz konusu gübrelerin tarlaya uygulaması aşamasında Bakanlığımız personeli ile işbirliği içerisinde hareket edecek. Gübre şirketlerini de, %26CAN ve %21CAN gübrelerinin yeni durumuyla ilgili olarak bilgilendirdik.”
Çiftçilere e-reçete düzenlenecek
Bakanlık tarafından 81 il müdürlüğüne gönderilen yazıda söz konusu gübre kullanımlarının ve denetimlerinin nasıl yapılacağına ilişkin talimatlar yer alıyor.
Buna göre, üretici ve ithalatçı firmalar, sevkiyat işlemlerini Gübre Kayıt ve Takip Sistemi üzerinden yapacak. Söz konusu sisteme kayıtlı olmayanlar kesinlikle sevkiyat yapamayacak.
Bu firmalar yüzde 26 ve yüzde 21’lik kalsiyum amonyum nitrat gübrelerinin satış ve sevkiyat bilgilerini sisteme kaydederek Sevkiyat Belgesi çıktısını taşıma aracına verecek. Eğer, sevkiyat sanayi, ihracat amaçlı yapılacaksa Bakanlıktan ayrıca izin alınacak.
Gübre alacak çiftçilere Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) veya Tarımsal Üretim Kayıt Sistemine (TUKAS) kayıtlı olmak zorunluluğu getirildi.
İl veya ilçe Müdürlüğü, gübre satın almak isteyen çiftçilerin sistemdeki arazi ve ürün durumunu göz önünde bulundurarak 4 nüsha e-reçete düzenleyecek. Çiftçi, e-reçete ile birlikte gübreyi satın alacağı bayi veya dağıtıcıya başvuracak. Bayi veya dağıtıcı, e-reçeteye göre çiftçiye söz konusu gübrelerin satışını yapacak.
Dağıtıcı veya bayi tarafından “Çiftçi Yol Kontrol Belgesi” düzenlenerek nakil yapılacak, söz konusu dağıtıcılar çiftçiye sattığı kalsiyum amonyum nitrat gübrelerini gösteren e-reçetenin bir kopyasını bağlı olduğu İl/İlçe Müdürlüğüne haftalık olarak bildirecek.
Çiftçi, il müdürlüğündeki personel ile gübreyi tarlaya atacak
Çiftçi, aldığı bu gübreyi tarlaya uygulayabilmesi için e-reçete ile arazinin bulunduğu il veya ilçe müdürlüğüne başvuru yapacak. Müdürlük, bu başvuruları değerlendirecek ve uygulama takvimi hazırlayarak, çiftçilere uygulama öncesinden bildirecek. Tarlaya uygulama esnasında çiftçi ve müdürlük personeli hazır bulunacak.
Tarlaya uygulama yapıldıktan sonra çiftçi ve yetkili personel e-reçetenin arka yüzüne uygulanan gübre bilgilerini ve tarihi yazarak imzalayacak.
Çiftçinin, Tarım Kredi Kooperatifleri veya Pankobirlik birimlerinden gübre satın alması için de e-reçete gerekecek ve bu kurumların personelinin nezaretinde tarlasına gübre uygulaması gerçekleştirebilecek.