Son dönemde ülkemizde de görülen ve Şap Enstitüsü tarafından geliştirilen yeni aşı sayesinde etkisi kırılmış olan yeni tip şap virüsüne karşı mücadelede Türkiye Azerbaycan’a destek oluyor. Azerbaycan Tarım Bakanı’nın Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’ten talebi üzerine 500 bin doz aşı kardeş ülke Azerbaycan’a ücretsiz olarak temin edilecek.
Bakan Faruk Çelik, “Azerbaycan Tarım Bakanı’nın bizden böyle bir talebi olmuştu. Biz de Sayın Başbakanımızın talimatıyla, kardeş ülke Azerbaycan’ın ihtiyaç duyduğu 500 bin doz trivalan şap hastalığı aşısını hemen göndereceğiz. Her zaman olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti olarak kardeş ülke Azerbaycan’ın yanındayız ve gerekli desteği sağlıyoruz. Eminim göndereceğimiz aşılar bu aşı sayesinde Azerbaycan da bu hastalıkla mücadelede başarılı olacak.” diye konuştu.
Şap Enstitüsü tarafından geliştirilen yeni tür aşıdan 500 bin doz aşı Azerbaycan Tarım Bakanlığı Devlet Veterinerlik Kontrol Servisi yetkililerine teslim edilecek.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının şap aşısıyla ilgili son yıllarda yaptığı çalışmalar meyvelerini verdi. Üretimin artması ve maliyetlerin düşmesiyle beraber Türkiye, 2014 yılından bu yana şap aşısı ithalatı yapmazken, 2016 yılında da ihracatçı ülke haline geldi. Bu kapsamda Afganistan’a 210 bin doz aşı ihraç edilirken, yaklaşık 13 milyon doz aşının daha ihracatı için görüşmeler sürdürülüyor.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı Şap Enstitüsü Müdürlüğünün son yıllarda yaptığı çalışmalar, Türkiye’nin şap aşısında dışa bağımlılığını sona erdirdi.
Türkiye’nin sığır varlığı için ihtiyacı olan yıllık 30 milyon dozluk şap aşısı ihtiyacının 20 milyon dozluk kısmı ithalatla karşılanıyordu. Bu durumda hem ülke dövizi yurt dışına gidiyor hem de ülkemizdeki virüslerin mutasyona uğraması durumunda ithal edilen aşıların uyumundan kaynaklı olarak şap hastalığına karşı etkin mücadele yapılamıyordu.
Bu olumsuz tablo karşısında harekete geçen Bakanlık, Şap Enstitüsü Müdürlüğü aracılığıyla birtakım çalışmalar yürüttü. Bu kapsamda 2013 yılında aşı virüslerinin üretim metodunda yaptığı değişikliklerle şap virüsünün mililitredeki üreme miktarlarını artırmayı başardı. Bu gelişmeyle beraber önceki yıllara nazaran virüs tipine göre 6 ile 10 kat arasında verim artışı elde edildi. Verim artışının yanı sıra aşıya konan virüs sayısının artması koruma gücünü artırdı ve daha kaliteli bir aşı ortaya çıktı.
Şap aşısında gerçekleşen üretim artışı ve aşı kalitesi ile ülkemizde 2013 yılı sonbahar, 2014 ve 2015 yılları ilkbahar ve sonbahar dönemleri aşılama kampanyalarında sığırlarımız için ihtiyaç duyulan 90 milyon doz trivalan şap aşısı ihtiyacı karşılandı.
Aşının bağışıklık süresi 2 katına çıkarıldı
Yeni üretim metoduyla birlikte aşıların sığırlardaki bağışıklık süresi 3-4 aydan 7-8 aya çıkarıldı. Ayrıca, yeni geliştirilen metot ile üretimde kullanılan hammadde giderleri eski metotla aynı olduğu halde virüs üretiminde birim hücreden elde edilen virüs miktarı arttığından üretim maliyetleri de yüzde 50 azaltıldı.
2015 yılında 262 milyon TL’lik kaynak ülkemizde kaldı
2015 yılında bir yıllık üretim periyodunda güçlü ve kaliteli içeriğe sahip 80 milyon doz tetravalan şap aşısının maddi değeri enstitünün satış fiyatları üzerinden yaklaşık 95 milyon TL’ye tekabül ediyor. Eğer söz konusu aşılar yurt dışından ithal edilseydi 357 milyon TL ödenecekti. Yani yerli üretimle beraber 2015 yılında 262 milyon TL’lik kaynağın ülkemizde kalması sağlanmış oldu.
Ayrıca tamamen yerli üretimi geçilmesi; mutasyona uğrayan şap virüsleriyle ilgili kısa sürede değişikliklere gidilerek yeni üretimlerle sahada gerekli müdahalenin yapılmasını sağladı. İthalatın yaşandığı önceki dönemlerde ortaya çıkan bu gibi yeni durumlar karşısında zorluklar yaşanıyordu.
13 milyon doz aşı ihracatı yolda
Kalite ve üretimdeki artışın yanı sıra üretim maliyetinin düşmesi, Türkiye’yi şap aşısında ithalatçı konumdan ihracatçı konuma getirdi. 2014 yılından itibaren şap aşısı ithalatı yapmayan Türkiye, 2016 yılı Ocak ayından itibaren yurt dışına şap aşısı ihracatına da başladı. Bu kapsamda Afganistan’a 210 bin aşı şap aşısı gönderildi. Yine Pakistan’a 5 milyon doz, Suudi Arabistan’a 600 bin doz, Azerbaycan’a 7 milyon doz ve Gürcistan’a 200 bin doz şap aşısı ihracatı için de söz konusu ülkelerle görüşmeler sürdürülüyor. Ayrıca Azerbaycan Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü’nün acil ihtiyaç duyduğu 500 bin doz aşının, Azerbaycan’a hibe olarak gönderilmesi çalışmalarına başlandı.