Şeker üretiminde uygulanan kotalardaki belirsizlik, gıda ve içecek sanayinde üretime büyük sekte vurdu. Sanayici, fabrikalarda üretimin yavaşladığı, ortaya çıkacak üretim açığının ise gıda sektörünün üretiminde sıkıntıya yol açmasının kaçınılmaz olacağı uyarısında bulundu.
Konuya ilişkin Şekerli Mamul Sanayicileri Derneği (ŞEMAD), Susam, Tahin, Helva ve Reçel İmalatçıları Derneği (SUTHER) ile Nişasta ve Glikoz Üreticileri Derneği (NÜD), ortak basın açıklamasında bulundu. Şeker üretiminde kota uygulamasının dayanağı olan Şeker Kanunu’ndan kaynaklanan belirsizliklerin, gıda sanayinde işleri durma noktasına getirdiğine dikkat çeken açıklamada; Şeker Kanunu ile üretimleri kotayla sınırlandırılan şeker ve nişasta bazlı şeker sanayi kuruluşlarının, kota artışının halen belirlenmemiş olması nedeniyle üretimlerini yavaşlatırken, bu durumun üretimlerinde bu ürünleri kullanan gıda ve içecek sanayicilerini de sıkıntıya soktuğu belirtildi.
Ülkemizde şeker ve nişasta bazlı şeker üretimi, Şeker Kanunu uyarınca her yıl belirlenen kota miktarınca gerçekleştiriliyor. Kota uygulaması nedeniyle, sanayide kurulu kapasitelerin kullanılamadığı kaydedilen açıklamada, bunun, özellikle geçmiş yıllarda şeker açığının ithalat yoluyla karşılanmasını ve milyonlarca dolar dış alım yapılması sonucunu doğurduğu ifade edildi.
Fabrikalarda üretim yavaşladı
Ortak basın açıklamasında, her yıl yaşanan bu olumsuzluklara bir de kota belirsizliğinin eklendiği; Şeker Kanunu ile tanınan ve her yıl artırılan kota kapsamında üretimlerini yapan sanayicilerin, 2017 pazarlama yılına ilişkin kota artışının netleşmemesi nedeniyle üretimlerini yavaşlatırken, bu durumun gıda ihracatında önemli bir yeri olan şekerli mamul ve gazlı içecek üreticisi sanayi kuruluşlarına da yansımaya başladığı bildirildi.
Sektör temsilcilerinin, kota artışının bir an önce belirlenmesini istediği açıklamada, nihai çözümün; kotaların kaldırılması olduğu da ifade edildi.
AB’nin Eylül 2017 itibariyle şeker üretiminde kota uygulamasını tamamen kaldıracağına dikkat çekilen açıklamada, bu durumda glikoza ve şekere kota uygulanan tek ülkenin Türkiye olacağına işaret edilerek, şeker sektörünün ayakta kalması için nihai çözümün, artık ömrünü dolduran kotaların kalkması ve serbest piyasa düzenine geçilmesi olduğu kaydedildi.
Şekerde Kota Sistemi
Türkiye’de şeker piyasası kota sistemi ile düzenlenmiştir. Buna göre, Şeker Kurumu tarafından her pazarlama yılı için ülke ihtiyacını karşılayacak şekilde pancar şekeri kotası belirlenmekte, mısır şekeri kotası da iç pazara yönelik ülke toplam şeker kotasının %10’u olarak hesaplanmaktadır. Bakanlar Kurulu Kararıyla, mısır şekeri kotası ilgili yıl geçerli olmak üzere %50 oranında artırılabiliyor.
Şeker Kurumu 2016/2017 pazarlama yılı için iç piyasaya yönelik toplam “A Kotası”nı 2 milyon 650 bin ton, pancar şekeri kotasını 2 milyon 385 bin ton, mısır şekeri kotasını da 265 bin ton olarak belirlemişti.