Tarım ve Orman Bakanlığı Şeker Dairesi Başkanı Mehmet Hasdemir, özelleştirilen fabrikalarda mevcut çiftçilerle asgari 5 kampanya dönemince pancar üretim sözleşmelerinin devam etme zorunluluğunun getirildiğini, bu nedenle fabrikaların pancar üretiminden elde edilen ürünleri işleme ve şeker üretme zorunluluğu bulunduğunu kaydetti.
AK Parti Aydın Milletvekili Mustafa Savaş başkanlığında toplanan TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonunda, Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ Genel Müdürlüğü ile Şeker Kurumu Başkanlığının 2015-2016 yılı hesapları görüşüldü.
Komisyonda sunum yapan Tarım ve Orman Bakanlığı Şeker Dairesi Başkanı Mehmet Hasdemir, Şeker Kurumu’nun 24 Aralık 2017 tarihli ve 696 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kapatıldığını, şeker sektörünün sevk ve idaresinin Tarım ve Orman Bakanlığına verildiğini hatırlattı.
Üretimden tüketime kadar şekerin planlaması, izlenmesi ve denetiminin Bakanlıkça yürütülmeye başlandığını aktaran Hasdemir, Bakanlığın ana hizmet birimi olarak kurulan Şeker Dairesi Başkanlığının 28 Mayıs’ta teşkilatlanma sürecini tamamladığını, Şeker Üretim ve Planlama Daire Başkanlığı ile Şeker İzleme, Denetim ve Koordinasyon Daire Başkanlığı olmak üzere 2 alt daire başkanlığından oluştuğunu anlattı.
Hasdemir, mart ayında 7103 sayılı kanun ile 4634 sayılı Şeker Kanunu’nda değişikliğe gidildiğini anımsatarak, “Ülke toplam A kotasının yüzde 10’una kadar olan nişasta bazlı şeker (NBŞ) kotası yüzde 5’e çekilmiştir. Böylece, 2002 öncesinde 465 bin ton düzeylerinde olan NBŞ üretimi bugün 135 bin ton seviyesine indirilmiştir.” diye konuştu.
Temmuz ayında yayımlanan 4 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla 2018-2019 pazarlama yılına ilişkin şeker kotalarının 2,7 milyon ton olarak belirlendiğine dikkati çeken Hasdemir, bunun yüzde 95’inin pancar şekeri A kotası ve bu kotanın yüzde 5’inin de NBŞ olarak şirketlere tahsis edildiğini dile getirdi.
Hasdemir, NBŞ kotasının en az yarısının glikoz olarak kullanılma zorunluluğunun getirildiğine dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“2002’de 16,5 milyon ton olan pancar üretimimiz 2017’de yüzde 28 artış ile 21,1 milyon tona ulaşmıştır. Birim alandan pancar verimimiz ise 2002 yılı öncesinde dekara 4 ton seviyelerindeyken bugün yüzde 50 artışla 6 tonun üzerine çıkmıştır. Böylelikle yurt içi tüketime yönelik şeker ihtiyacı, yurt içi kaynaklar kullanılarak yapılan üretimle karşılanmıştır. Ülkemiz için ekonomik kayba neden olan şeker stokları sorun olmaktan çıkarılmıştır. 2017-2018 şeker üretim döneminde, 58 ilimizde 339 bin hektar alanda üretilen 21,1 milyon ton pancardan önceki yıla göre yüzde 8 artış ile 2,8 milyon ton şeker üretimi gerçekleştirilmiştir.”
Hasdemir, şeker sektörünün daha rekabetçi bir yapıya kavuşması, sürdürülebilirliği ve kendine yeterli şeker üretimi için dünya şeker sektörünün yakından takip edildiğini vurgulayarak, halkın ihtiyaç duyduğu şekerin tamamının yurt içinde üretilmesine yönelik çalışmaların hassasiyetle yürütüldüğünü ve sektörün sürdürülebilirliğine büyük önem verildiğini belirtti.
Bakanlık olarak şeker fabrikalarının özelleştirme sürecini yakından izlediklerini ve çiftçilerin şeker pancarı üretimini sürdürebilmeleri için gerekli önlemleri aldıklarını vurgulayan Hasdemir, “Çiftçilerin mağdur edilmemesi için gerekli her türlü tedbir alınmakta. Hiçbir fabrikada çiftçinin ürettiği pancarın alınmaması gibi bir durum söz konusu değil.” dedi.
Hasdemir, fabrikalarda mevcut çiftçilerle asgari 5 kampanya dönemince pancar üretim sözleşmelerinin devam etme zorunluluğunun getirildiğinin altını çizerek, bu nedenle fabrikaların pancar üretiminden elde edilen ürünleri işleme ve şeker üretme zorunluluğu bulunduğunu kaydetti.
TÜRKŞEKER fabrikalarına 120 milyon lira yatırım ödeneği
TÜRKŞEKER Genel Müdürü Ergün Yıldız da sunumunda Türkiye’nin dünya pancar şekeri üretiminde 2017/18 döneminde yüzde 6,7’lik payla ABD, Rusya, Fransa ve Almanya’nın ardından 5. sırada, dünya genelinde kamış ve pancardan şeker üreten ülkeler arasında ise yüzde 1,5 payla 13. sırada yer aldığını bildirdi.
Geçen yıl Şeker Kurumu kapatılarak, görev yetki ve sorumluluklarının Tarım ve Orman Bakanlığı’na devredildiğini anımsatan Yıldız, “Tarım ve Orman Bakanlığınca, 2017/18 pazarlama yılı için ülke toplam A kotası 2 milyon 670 bin ton, pancar şekeri A kotası 2 milyon 403 bin ton, B kotası ise pancar şekeri A kotasının yüzde 5’i oranında 120 bin 150 ton olarak belirlenmiş olup, şirketimize 2017/18 pazarlama yılı için 1 milyon 366 bin 600 ton A kotası, bunun yüzde 5’i oranında 68 bin 320 ton B kotası tahsis edilmiştir. Yönetim Kurulumuz, Bakanlık tarafından şirketimize tahsis edilen şeker A kotasının tamamının üretilmesine, B kotasının ise stoklardan karşılanmasına karar vermiş, şeker kotasını karşılayacak A kotası pancar üretim miktarını da 12 milyon 510 bin ton olarak belirlemiştir.” diye konuştu.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca, TÜRKŞEKER’e ait 14 şeker fabrikası (Afyon, Alpullu, Bor, Burdur, Çorum, Elbistan, Erzincan, Erzurum, Ilgın, Kastamonu, Kırşehir, Muş, Turhal ve Yozgat Şeker Fabrikaları) için ihale sürecinin başlatıldığını hatırlatan Yıldız, şöyle devam etti:
Kastamonu Şeker Fabrikası’na teklif gelmediğinden satışı gerçekleşmemiş, geriye kalan 13 şeker fabrikasının satışı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararlarıyla onaylanmış, bu fabrikalardan 9 şeker fabrikasının (Afyon, Bor, Çorum, Elbistan, Erzincan, Erzurum, Kırşehir, Muş, Turhal Şeker Fabrikaları) devir işlemleri tamamlanmıştır. TÜRKŞEKER, 12 şeker fabrikası (devri gerçekleşmeyen 4 fabrika ile 16 şeker fabrikası), 2 alkol, 5 makina, 1 elektromekanik aygıtlar, 1 şeker enstitüsü ve buna bağlı 1 tohum işleme fabrikası ile faaliyetlerine halen devam etmektedir. Şirketimizde Kasım 2018 itibariyle, bin 391 memur, 3 bin 656 daimi işçi, bin 671 geçici işçi olmak üzere toplam 6 bin 718 kişi istihdam edilmektedir. Ayrıca Kasım 2018 itibariyle hizmet alımı yoluyla şirketimiz bünyesinde ?6 bin 62 taşeron işçi çalıştırılmaktadır.”
Yıldız, 2018 yılı ürünü net bir ton A kotası şeker pancarı baz alım kesin fiyatının ?235 lira olması, bu fiyatın aynı zamanda 2019 yılı avans fiyatı olarak da uygulanması, 2019 yılı kesin fiyatının ise sektörde ve ülkede oluşacak gelişmelere bağlı olarak ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda en geç 2019 yılı Ekim ayı sonuna kadar belirlenmesine karar verildiğini söyledi.
TÜRKŞEKER ile Şeker Pancarı Üretim Sözleşmesi yapan üreticilerin, belirlenen sınırlar içinde 2018 yılı ürünü olarak A kotası üzerinde ürettikleri pancarın C pancarı olarak satın alınması, C pancarı alım fiyatının ise 130 lira olarak belirlenmesinin yönetim kurulunca kararlaştırıldığını kaydeden Yıldız, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Şirketimize 2015 yılı için 44 milyon lira, 2016 yılı için 46 milyon 604 bin lira, 2017 yılı için ise 83 milyon lira ödeneğe ilave 26 milyon liralık ek ödenekle birlikte 109 milyon lira, 2018 yılı için ise 3 milyon 500 bin lirası tarım sektörü, 116 milyon 500 bin lirası imalat-gıda sanayii sektörüne ait olmak üzere 120 milyon lira yatırım ödeneği tefrik edilmiştir. Pancardan şeker üreten şirketlerin, üretim kotalarına göre A kotası üretimleri, sektör açısından önemlidir ve takip edilmektedir. Güvenlik stoku olarak bulundurmaları gereken B kotası şekerleri, sözleşmeli C şekeri üretimleri ile kota fazlası oluşan C şekerleri, C şekerinin ne kadarının doğrudan ihraç edildiği ya da Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında imalatçı-ihracatçı firmalara verildiği ve iç piyasaya satılıp satılmadığı, tüm bu şekerlerin stok miktarları ile NBŞ üreten şirketlerin kotaları, üretimleri ve satış miktarlarının denetimlerinin, 4634 sayılı Şeker Kanunu, bu Kanunla ilgili yönetmelikler ve diğer mevzuat hükümlerine göre etkin ve düzenli bir şekilde yapılması sektör açısından son derece önemlidir.