2006-2015 döneminde verim artışında makarnalık buğdayda yüzde 103,6 ile Manisa, ekmeklik buğdayda ise Tunceli yüzde 95,8 ile ilk sırayı aldı. Bu dönemde ekmeklik buğdayda ortalama verim yüzde 18,6, makarnalık buğdayda yüzde 38,8 arttı.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, buğdayda verim artışı şampiyonlarının Tunceli ve Manisa olduğunu bildirerek, “2006-2015 döneminde verim artışında ekmeklik buğdayda Tunceli yüzde 95,8, makarnalık buğdayda yüzde 103,6 ile Manisa ilk sırayı aldı” dedi.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, genellikle kıraç arazide üretimi yapılan buğdayda son 10 yılda gerçekleşen verim artışının, buğday üretimine önemli katkıda bulunduğunu belirtti.
Son 10 yılda ekim alanlarında görülen yüzde 7,33 azalmaya rağmen üretimdeki yüzde 13’lük artışın verim artışından kaynaklandığına dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:
“Verimdeki artışın en büyük sebeplerinden biri sertifikalı tohum kullanımıdır. Bu dönemde, ekmeklik buğdayda ortalama verin yüzde 18,6, makarnalık buğdayda yüzde 38,8 arttı. 2006 yılında ekmeklik buğdayda dekar başına 237 kilogram olan verim, 2015 yılında 281 kilograma, makarnalık buğdayda 232 kilogram olan verim, 322 kilograma yükseldi. Dekar başına, ekmeklik buğdayda verim 44, makarnalık buğdayda 90 kilogram arttı.
Dekar başına toplam buğday verimi 2006-2015 döneminde yüzde 21,6 artışla 236 kilogramdan 287 kilograma çıktı. Bu verim daha da artırılmalıdır. Dünya ortalama buğday verimi dekara 327 kilogramı bulmaktadır. Gelişmiş ülkelerde buğday verimi dekar başına 500 kilogramın altında değil.
2006 yılında 16 milyon 510 bin ton olan ekmeklik buğday üretimi 18 milyon 500 bin tona, 3 milyon 500 bin olan makarnalık buğday üretimi ise 4 milyon 100 bin tona çıktı. Toplam üretim 20 milyon 10 bin tondan 22 milyon 600 bin tona yükseldi.”
Makarnalık buğdayda illerde verim
2006-2015 döneminde makarnalık buğdayda sadece 7 ilde verim gerilerken, 39 ilde arttığını, ayrıca, 2006’da makarnalık buğday üretmeyen Siirt’in makarnalık buğday üretmeye başladığını belirten Bayraktar, şunları kaydetti:
“Makarnalık buğday verimi 2006-2015 döneminde, Manisa’da yüzde 103,6 artışla 138 kilogramdan 281 kilograma, Niğde’de yüzde 103,5 artışla 173 kilogramdan 352 kilograma çıktı. Manisa ve Niğde’yi yüzde 86,4 artışla Kahramanmaraş, yüzde 85 artışla Kayseri, yüzde 66,4 artışla Nevşehir, yüzde 66,3 artışla Kilis, yüzde 61,7 artışla Sivas, yüzde 59,5 artışla Gaziantep, yüzde 56,9 artışla Mardin, yüzde 56,2 artışla Kırşehir izledi.
Bu dönemde, Zonguldak’ta makarnalık buğday verimi yüzde 44,2 azalmayla 190 kilogramdan 106 kilograma indi. Zonguldak’ı, yüzde 33,3 gerilemeyle Gümüşhane, yüzde 18,5 gerilemeyle Uşak, yüzde 6,2 gerilemeyle İzmir, yüzde 5,3 gerilemeyle Hatay, yüzde 3,2 gerilemeyle Samsun, yüzde 1,9 gerilemeyle Amasya takip etti.”
Makarnalık buğdayda en fazla verim Kahramanmaraş’ta
Makarnalık buğdayda verim şampiyonu 574 kilogramla Kahramanmaraş olduğunu, bu ili 461 kilogramla Gaziantep, 438 kilogramla Aksaray, 430 kilogramla Mardin, 415 kilogramla Hatay’ın takip ettiğine dikkati çeken Bayraktar, dekar başına verimin Amasya’da 205, Uşak’ta 198, Adana’da 196, Zonguldak’ta 106, Gümüşhane’de 90 kilogramı ancak bulduğunu belirtti.
Ekmeklik buğdayda illerde verim
2006-2015 döneminde ekmeklik buğdayda 54 ilde verim artarken, 25 ilde azaldığını bildiren Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Ekmeklik buğday verimi 2006-2015 döneminde, Tunceli’de yüzde 95,8 artışla 95 kilogramdan 186 kilograma çıktı. Tunceli’yi yüzde 72,6 artışla Kars, yüzde 72,1 artışla Niğde, yüzde 62,6 artışla Mardin, yüzde 58,2 artışla Muş, yüzde 56,8 artışla Çankırı, yüzde 55,2 artışla Sivas, yüzde 52,7 artışla Bayburt, yüzde 51,3 artışla Kahramanmaraş, yüzde 47 artışla Kilis izledi.
İller arasında buğday üretiminde ilk 10’da yer alan illerden Konya, 2006-2015 döneminde, verim artışında yüzde 40,7 ile 13’ncü, Diyarbakır yüzde 8 ile 49’ncu, Ankara yüzde 10,9 ile 43’ncü, Şanlıurfa yüzde 15,2 ile 35’nci, Yozgat yüzde 20,9 ile 29’ncu, Mardin yüzde 62,6 ile 4’ncü, Sivas yüzde 55,2 ile 7’nci, Tekirdağ yüzde 19,7 ile 30’uncu, Adana yüzde 9,6 ile 44’ncü, Çorum yüzde 38,8 ile 15’nci oldu.
Buna karşın bu dönemde Ordu’da dekar başına verim yüzde 48,5 azalmayla 134 kilogramdan 69 kilograma indi. Bu ili, yüzde 46,1 ile Zonguldak, yüzde 41,9 Artvin, yüzde 32,3 ile Bartın ve yüzde 31,2 ile Kütahya takip etti.”
Ekmeklik buğdayda en fazla verim İstanbul’da
Ekmeklik buğdayda verim şampiyonu 430 kilogramla İstanbul olduğunu, bu ili 414 kilogramla Hatay, 407’şer kilogramla Gaziantep ve Tekirdağ’ın, 390 kilogramla da Adana’nın izlediğini vurgulayan Bayraktar, dekar başına verimin Hakkari’de 126, Artvin’de 122, Zonguldak’ta 110, Ardahan’da 109, Ordu’da 69 kilograma kadar indiğini bildirdi.
Sertifikalı tohum, zamanında ve yeterli girdi, sulama verimi artırıyor
Buğdayda verimi artırmak için sertifikalı tohumluk kullanımının daha fazla yaygınlaştırılması ve sertifikalı tohum üretiminin artırılması gerektiğini vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti:
“Yapılan hesaplara göre yıllık 580 bin ton sertifikalı buğday tohumuna ihtiyacımız vardır. 2015 verilerine göre sertifikalı buğday tohum üretimimiz 484 bin tondur ve ihtiyacımızın yüzde 16,55 oranında altındadır. Sertifikalı buğday tohumu açığımız 96 bin tonu bulmaktadır.
Ülkemizin tarımsal kuraklık periyoduna girebileceği düşünüldüğünde özellikle kurağa dayanıklı tohum çeşitlerinin üretim ve dağıtımı sağlanmalıdır.
Sertifikalı tohumluk kullanımının yaygınlaşması, girdilerin maliyetlerin düşürülmesiyle zamanında ve yeteri kadar kullanılması ve sulama alanlarının aratılmasıyla üretim miktarımızı çok daha üst seviyelere çıkarma şansımız vardır.
Verimde yüzde 10’luk artış bile toplam buğday üretimini 2,26 milyon ton artırıyor. Yüzde 20’lik bir artış ve kaliteli buğday üretimi ihracatımız için gerekli hammaddeyi de karşılar. İhracat yapmak için buğday ithal etmek zorunda kalmayız. Verimde daha fazla artış, Türkiye’yi önemli bir buğday ihracatçısı yapar. Buğday ihracatından milyarlarca dolar döviz kazanma imkanı doğar.”
Toplam buğday üretiminde ilk 10 sırayı paylaşan illerde ekmeklik ve makarnalık buğdayda dekar başına verim:
Ekmeklik ve durum buğdayında yıllar itibarıyla ülke ortalama verimi:
