Bu yıl 18.’si yapılan Tokat Enleri Mustafa Vasfi Diren Ödülleri töreninin öncesinde, 3 Kasım Cumartesi günü “Tarımdan İnovasyona Tokat” paneli yapıldı. Tarım ürünleri için, CRISPR-Cas9 gen tekniği konusunda komiteler kurulmasını isteyen Dünya Gazetesi Yazarı Rüştü Bozkurt, “CRISPR-Cas9 tekniğini uygulamazsak, gelecekte Tokat domatesinden bahsedemeyiz” dedi.
Bu yıl 18.’si yapılan Tokat Enleri Mustafa Vasfi Diren Ödülleri töreninin öncesinde, 3 Kasım Cumartesi günü “Tarımdan İnovasyona Tokat” paneli yapıldı. Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) Başkanı Celal Toprak, Uyumsoft Başkanı Mehmet Önder, Uyumsoft Genel Müdürü Hüseyin Şahin, Doğuş Laundry Başkanı Cemalettin Doğan ve ekonomi yazarlarından oluşan bir grup, 2 ile 4 Kasım tarihleri arasında Tokat’taki organizasyona destek verdi. EGD Başkanı Celal Toprak’ın moderatörlüğünde düzenlenen panelde, Dünya Gazetesi Yazarı Rüştü Bozkurt, Uyumsoft Bilgi Sistemleri ve Teknolojileri AŞ Başkanı Mehmet Önder, Dimes Gıda Başkanı Orhan Ziya Diren ve 24 TV Ekonomi Müdürü Sadi Özdemir birer konuşma gerçekleştirdi. Panelin açılış konuşmasını yapan EGD Başkanı Celal Toprak, Hollanda’nın tarımda 85 milyar Euro ihracat yaparken, Türkiye’nin 17,1 milyar Euro ihracat yaptığını ve bu nedenle de tarımda inovasyonun zorunlu olduğunu söyledi.
Teknoloji insanın çıplak gücüyle yapamadığını aklıyla yapmasıdır
Şuan tarımda iyi noktada olan ülkelerde ileri teknoloji uygulandığına dikkat çeken Dünya Gazetesi Yazarı Rüştü Bozkurt; “Gelişmiş bir hava tahmini yapıyorlar, anlık olarak tarımı izliyorlar, CRISPR-Cas9 gen tekniğini uyguluyorlar, kısaca toprağın nemini, tarım ürünlerinin gelişmesini sensörlerle anlık takip ederek, anlık müdahalelerde bulunuyorlar. Ülke olarak, tarım sektöründeki gelişmeleri yakından takip etmemiz önemlidir” dedi.
Tarımda atadan dededen gördüğümüz bilgileri sıfırlamazsak, tarımda bir yere varılamayacağını da vurgulayan Rüştü Bozkurt, şöyle devam etti:
“CRISPR-Cas9 gen tekniği, tüm tarımsal ürünler için yakından izlenmesi gereken bir tekniktir. Eğer, Tokat domatesinde, CRISPR-Cas9 gen tekniğini uygulanmazsa, gelecek 10 yılda Tokat domatesinden bahsedemeyiz. Bu konuda bir komite kurulup, çalışmalara başlaması önemlidir. CRISPR-Cas9 gen tekniği ile örneğin domatesin besin değeri 5 kat artıyor, daha verimli bir üretim gerçekleşiyor, ürünler hastalıklardan korunuyor gibi birçok artıları mevcuttur.”
Gelecek 20 yılda, 30 yılda yıkıcı bir ekonomi ile karşı karşıya kalabiliriz
Geçmişte, 50 yılda, 100 yılda yaşanan değişimlerin, günümüzde birkaç on yılda gerçekleşebildiğine dikkat çeken Uyumsoft Başkanı Mehmet Önder; “O nedenle, dünyadaki gelişmeleri yakından takip ederek, bu değişimlere göre kendimizi konumlandırmamız zorunludur.” dedi.
Gelecek 20 yılda, 30 yılda yıkıcı bir ekonomi ile karşı karşıya kalabileceğimiz uyarısında bulunan Önder; “Bunun etkilerini azaltmak için stratejilerimiz doğrultusunda çalışmalarımızı hızlandırmalıyız. Uyumsoft olarak 2017 yılında Türkiye’nin İnovasyon liderleri arasına adımızı yazdırdık. Tokat Teknopark’ta 3 yıl önce açtığımız ofisimizde 65 kişilik bir ekibimiz çalışıyor. Bu sayıyı 100 kişiye çıkarttığımız zaman, artık Tokat’ta başka şeyleri konuşuyor olacağız. Tokat’ın yazılımda Türkiye’nin kilit noktalarından birisi olmasını hedefliyoruz. Tokat’ın bilişim üssü olması için çalışacağız” şeklinde konuştu.
Diren: “Ülkemiz, çok farklı mikroklima ve ekolojik çeşitliliğe sahip”
Çok farklı mikroklima ve ekolojik çeşitliliğe sahip olan ülkemizin bu zenginliğinden daha fazla yararlanmamız gerektiğine işaret eden Dimes Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Ziya Diren ise konuşmasında şunları kaydetti:
“Dimes olarak, 60 yıllık tarihimizde birçok ilklere imza attık. Ülkemizin ilk yerli sermayeli meyve suyu üreticisi olduk. Tokat’ta ilk sigortalı çalışanlar fabrikamızda oldu. Meyve suyu üretiminde pazar lideriyiz. Ar-Ge merkezimizde çalışmalarımızı aralıksız sürdürüyoruz. Bir Alman atasözü “Çok yaşamak için az yiyiniz, çok içiniz” demektedir. Biz de işimizde en iyisini yapmak için çalışıyoruz ve ülkemizin yanı sıra, dünyaya kendi markamızla ihracat yapıyoruz. Dünya aleminden bugüne kadar 20 milyara yakın insan geçti. Günümüzde 7 milyarın üzerinde insan yaşıyor ve bu nüfusun beslenmesi noktasında hayvansal ve bitkisel üretim gittikçe azalıyor. Bu noktada, tarım sektöründeki dünyadaki gelişmeleri yakından izleyerek, ülkemizi ve dünyayı beslemek için çalışmalarımıza devam etmeliyiz. Türkiye’miz, çok farklı mikroklima ve ekolojik çeşitliliğe sahip, bu zenginliğimizden daha fazla yararlanmalıyız.”
Üretimde fire oranı düşürülmeli
Panelin konuşmacıları arasında yer alan 24 TV Ekonomi Müdürü Sadi Özdemir, bazı tarım ürünlerindeki fire oranlarının, üçte bir gibi ciddi bir oranda olduğunu, bu nedenle öncelikle, fire oranını düşürmek için bir inovasyon yapılması gerektiğini söyledi. Özdemir; “Pazarda, domates, patates fiyatlarının artmasıyla, son üç ay zorlu bir dönem geçirdik ve bu dönemde vatandaşlar bu artışlardan duydukları tepkilerini kanalımızı arayarak ilettiler. Yaptığımız araştırmalarda gördük ki, bazı tarım ürünlerindeki fire oranları, 3’te 1 gibi ciddi bir oranda. Bu sorun, hasat veya lojistik sırasında yaşanıyor. Öncelikle, fire oranını düşürmek için bir inovasyon yapmak lazım. Yine, üretimde tarım alanlarının ölçek meselesini çözecek bir inovasyona da acil ihtiyacımız var. Çünkü, tarlaları bugünden yarına zorla birleştirmek imkansız. Şuan, tarımda kimyasal ilaçlama kimi zaman yoğun ve yanlış yapılabiliyor ve bunun da önüne geçmeliyiz. Özetle, tarımda lojistik tarafında inovasyon yaparak, üretimi anlık takip ederek ciddi rahatlama sağlanabilir. Doğal tarım konusunda çiftçileri bilgilendirerek, daha sağlıklı ürünler tüketebilmemiz noktasındaki çalışmalara da devam etmeliyiz. Tarımda inovasyon, tarım makineleri alanında da yapılabilir ki üretim maliyetlerinin önemli bir kısmı bu alanda bulunuyor” dedi.