1970-2002 yılları arasında yüzde 8’lik tarımsal büyüme performansı gösteren Antalya’nın 2003-2019 yılları arasında tarımsal büyümesinin yüzde 3.4’te kaldığına dikkat çeken Antalya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Antalya’nın 1980’li yıllarda turizm ve 1990’lı yıllarda örtüaltı tarımla yakaladığı başarı hikayesine yeni bir hikaye ekleyemediğini söyledi.
Antalya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Antalya İşinsanları Derneği’nin (ANTGİAD) online düzenlediği üye toplantısının konuğu oldu. ANTGİAD Başkanı Osman Sert, Dernek olarak koronavirüs günlerini üyeleriyle etkileşim halinde geçirdiklerini bildirirken, “Online toplantılarda üyelerimizle bir araya gelip ortak projeler geliştirdik, yeni fikirler üreterek yolumuza devam ediyoruz” dedi. Tarımın Antalya için önemini vurgulayan Sert, bu dönem üyelerinin tarımla ilgili faaliyetlerini sürdürdüğünü, bazı üyelerinin ise tarıma yatırım yapmak istediğini bildirdi. Verimli bir toplantı olmasını dileyen Sert, “Ali Başkanıma bizlerle birlikte olduğu için çok teşekkür ediyorum” dedi.
Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, “Kovid -19 sürecinde Antalya Ekonomisi” başlıklı sunum gerçekleştirdi. Çandır, koronavirüsten etkilenen ekonomi ve tarıma ilişkin değerlendirmelerde bulunurken, Antalya’nın tarım potansiyelini anlattı. İnsanlığın bilmediği bir virüsle karşı karşıya olduğunu belirten Çandır, “Kovid sonrasını görebilecek durumda henüz değiliz. Ancak Kovid ile birlikte yaşamayı öğrenmeliyiz. Kovid sadece insanları değil, ülkeleri, bölgeleri, işletmeleri de test eden bir virüs oldu. Bünyeniz güçlüyse virüsü hissetmeden geçirebiliyorsunuz. Kovid’den herkes etkilenecek ancak herkes gücü oranında, sırtındaki yükü oranında virüse karşı mücadele edecek. Umuyoruz ki insanlık için zor olan bu dönem kısa sürede biter” diye konuştu.
Yeni başarı hikayesine ihtiyaç var
Antalya ekonomisi ve tarımsal potansiyeliyle ilgili ANTGİAD üyelerine bilgi veren Çandır, Antalya’nın 1970’li yıllarda Türkiye’ye göre avantajlı bir il olduğunu ancak sonra bu avantajını yitirmeye başladığını bildirdi. Çandır, 1970-2002 yılları arasında yüzde 8’lik tarımsal büyüme performansı gösteren Antalya’nın 2003-2019 yılları arasında tarımsal büyümesinin yüzde 3.4’te kaldığına dikkat çekti. Antalya’nın 1980’li yıllarda turizm ve 1990’lı yıllarda örtüaltı tarımla yakaladığı başarı hikayesine yeni bir hikaye ekleyemediğine dikkat çeken Çandır, “Bizim yeni başarı hikayelerine ihtiyacımız var” dedi. Uluslararası ilişkilerde yaşanan krizler hariç Antalya’nın kriz dönemlerinden avantajlı çıktığını söyleyen Ali Çandır, Antalya’nın güçlü potansiyele sahip bir il olduğunu bunun mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
Tarımda yeniden yapılanma önerisi
Bir dönem görmezden gelinen, sonra itibarsızlaştırılan tarımın hak ettiği yatırımı alamadığını bildiren Çandır, tarımın milli gelirdeki payının da gerilediğine dikkat çekti. Tarımda ihracatçı bir ülke olduğumuzu ancak tarımsal ihracatın karşı ülkelerin boşluğunu dolduran bir yapıda olduğunu belirten Çandır, “Tarımdaki ihracata baktığımızda durum vahim. Sezonumuz gereği boşluk dolduran bir yapımız var. Herhangi dönemde herhangi bir ülkede tarımsal üretimde sıkıntı çıkarsa oraya dolgu yapıyoruz. Bundan kurtulabilmek için hem pazar çeşitliliği yaratmamız gerekiyor hem de sezonu uzatmamız gerekiyor. Biz sadece örtü altında sezonluk ürünler üretiyoruz müşteri ile bağımız belli dönemlerin içerisinde kalıyor ve bitiyor. Bu bağı 12 aya yaymak için tarımda daha bölgesel düşünmemiz gerekiyor. Yaz ve kış iklimlerini düşünerek bir yapılanmaya gitmemiz gerekiyor” diye konuştu.
Her ne kadar toprak zengini gibi görünsek de Antalya’da tarım alanlarının çok da geniş olmadığını bildiren Çandır, “Yüzölçümünün yüzde 21’i tarım toprağı iken yapılaşma ve başka sebeplerle ilimizin tarım toprağı yüzde 17’ye düştü. Tarım topraklarımız azalıyor” dedi.
Ürün desenini değiştirmeliyiz
Örtü altı tarımda yüzde 37’lik payla ülke genelinde lider olduğumuza dikkat çeken Çandır, ancak jeotermal seraların çoğalması ve devlet desteğiyle birlikte Antalya’nın bu avantajını kaybetmeye başladığını söyledi. Çandır, “İklimsel koşullardan elde ettiğimiz avantajımız yavaş yavaş kaybolmaya başlıyor. Bu nedenle ürün desenini değiştirmemiz gerekiyor. Yükte hafif pahada ağır ürünlere doğru tarımımızı evirmemiz gerekiyor. Tarımın önemli bir dönüşüme ihtiyacı var” diye konuştu.
Suyu akışına bırakmayalım
Özellikle ticarette dijital bir dönemin yaşandığına dikkat çeken ATB Başkanı Ali Çandır, tarımda da buna önem verilmesi gerektiğinin altını çizdi. Tarımsal ürünlerde standardizasyon, planlama ve veri kullanımının önemini vurgulayan Çandır, “Suyun akışına kendimizi bırakmak yerine gelişmelere göre uzun vadeli planlamalar yapmamız gerekiyor. Kent olarak geleceğimize daha çok odaklanmamız, yaşanan olumsuzlukları lehimize çevireceğimiz bir dönemdeyiz” diye konuştu.
Salgın sonrası hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını vurgulayan Çandır, insanların değişeceğini, işlerin değişeceğini, tüketim alışkanlıkları ve ticaretin değişeceğini vurguladı.