İzmir’de bugün başlayan bir haftalık eğitim çalıştayında Orta Asya, Batı Asya ve Yakın Doğu’daki 10 ülkeden 30’un üzerinde buğday uzmanı, tahrip edici buğday pası hastalıklarıyla başa çıkmak için eğitim alacak.
Eğitim çalıştayı BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Uluslararası Kuru Tarım Alanları Araştırmaları Merkezi (ICARDA), Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT) ve Aarhus Üniversitesi tarafından ortaklaşa düzenleniyor.
Çalıştay; buğday pası hastalığı mantarı etmenlerinin, yeni ırklarının ortaya çıkması ve bunların hastalıktan etkilenen bölgelerdeki yayılmasının yakından gözlemlenmesi ülkelere ve uluslararası kurumlara yardım etmek amacıyla düzenleniyor.
Sarı pas, kara pas ve kahverengi pas buğdayın üç önemli pas hastalığı olup bunlara rüzgarla bulaşan ve hızlı şekilde geniş sahalara yayılabilen mantar türleri sebep oluyor. Bunlar yaprak, gövde ve başakları enfekte ederek buğday tanelerinin gelişmesini etkilemekte ve neticede yerel şartlara bağlı olarak yüzde 80’e kadar veya daha fazla mahsul kaybına yol açabiliyor.
Hastalığın izlenmesi çok önemli
FAO Bitki Hastalıkları Uzmanı Fazıl Düşünceli “Özellikle buğday pası hastalığının yeni ırklarının yayılma olasılığı ve 2016’da tespit edilen sarı pas ile kara pas ırkları dikkate alındığında bunları kontrolü için hastalığın izlenmesi çok önem arz etmektedir. Ortaya çıkan yeni ırklarla mücadele için yeni stratejiler gerekli.” dedi. Düşünceli “Uzmanların teknik donanımlarının iyileştirilmesi bölgedeki ülkelerde pasların değişik ırklarının oluşması ve bunların dağılımlarının daha kolay izlenebilmesine imkan sağlayacaktır.” diye ekledi.
2016 çalıştayının başarılı sonuçlarına dayanan bu yılki çalıştay 18-23 Nisan 2017 tarihleri arasında gerçekleşecek. FAO tarafından da desteklenen eğitim ICARDA, CIMMYT, Aarhus Üniversitesi, Borlaug Küresel Pas Girişimi’nin (BGRI) ve Türkiye Cumhuriyeti Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ile işbirliği çerçevesinde düzenleniyor. Çalıştaya ICARDA koordinatörlüğünde faaliyet gösteren Bölgesel Tahıl Pas Hastalıkları Araştırma Merkezi ev sahipliği yapıyor.
FAO’nun Ankara’da bulunan Orta Asya Alt Bölge Ofisi’nde görevli Bitkisel Üretim ve Bitki Koruma Uzmanı Hafiz Muminjanov “Bu eğitim programı FAO’nun alt bölgede gerçekleştirdiği faaliyetlerin bir devamı niteliğindedir. FAO 2011-2014 arasında Orta Asya ülkelerine tahıl mahsullerindeki zararlı böcekler, hastalıklar ve yabani otların izlenip bunlarla mücadele edilmesi konusunda önemli bir teknik destek sağlamıştı.” dedi. Bu çalışmaların sonuçlarının 2012’de Kazakistan’ın Almatı ve 20014’de Türkiye’nin İzmir kentlerindeki bölgesel çalıştaylarda sunulup tartışıldığını hatırlatan Muminjanov “Çalışmalar bize aynı zamanda tahıl mahsullerindeki zararlı böcek, hastalık ve yabani otların izlenip bunlarla mücadele edilmesi konusunda kılavuz geliştirmemize imkan tanıdı.” diye konuştu.
10 ülkeden 30’dan fazla kişi eğitim alacak
Afganistan, Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Lübnan, Rusya Federasyonu, Tacikistan, Tunus ve Türkiye’den 30’dan fazla teknik eleman eğitim çalıştayına katılıyor. Program sonunda seçilen bazı katılımcılar üç hafta sürecek ilave pratik uzmanlık eğitimi de alacak.
Eğitim programından sonra katılımcılar ülkelerinde araştırmalar yapacaklar, veriler toplayıp buğday pas örneklerini analiz için Aarhus Üniversitesi’ne gönderecekler. Bu çalışmalarla ortaya çıkmakta olan buğday pası hastalıklarının yeni ırklarının dağılımları ve yayılma durumlarının ortaya çıkarılması hedefleniyor.
FAO’nun bu faaliyete desteğinin İzmir’deki Bölgesel Tahıl Pas Hastalıkları Araştırma Merkezi’nin bölgedeki buğday pası hastalıklarının izlenmesi ve yönetiminde önemli bir merkez haline gelmesine katkıda bulunması bekleniyor.
2016 yılında bu çerçevede FAO’nun sağladığı destekle Aarhus Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen pas analizleri sayesinde Avrupa, Kuzey ve Doğu Afrika’da pas ırklarının hareketlerinin izlenmesine ve yeni pas ırklarının tespit edilmesine önemli katkıda bulundu.