Uzmanlar, sera üretiminde tarım ilacı kullanımının daha sıkı denetlenmesi gerektiğini vurguluyor.
Nüfus artışı ve tüketici taleplerinin giderek artmasıyla pek çok sebze ve meyve, mevsimi dışında, halk arasında sera olarak bilinen topraksız tarım ve örtü altı yetiştiricilik uygulamalarıyla üretiliyor. Peki, mevsim dışı tarım ürünleri, hangi yöntemlerle üretiliyor? Çilekten domatese kışın hasadı olmayan sebze ve meyveleri tüketmenin neden olacağı riskler neler?
Altınbaş Üniversitesi Gastronomi Bölümü Dr. Öğr. Üy. Füsun Zehra Özkan, örtü altı yetiştiriciliğin, hem birim alandan daha yüksek verim alınması hem de iklim kontrollü alanlarda her mevsim yetiştiriciliğe imkân vermesi nedeniyle yapıldığını söyledi. Tarımsal ürünlerin mevsimi dışında yetiştirilmesiyle tüketici taleplerinin karşılandığını ve her mevsim taze sebze ve meyveye erişilebilirliğin sağlandığını belirten Özkan, seracılıkta kullanılan bitki koruma ürünleri ve tarımsal ilaçların hem miktar hem de çeşit olarak kontrollü uygulanması gerektiğini aksi halde insan sağlığı ve çevre açısından ciddi riskler yaratacağına dikkat çekti.
Seralarda yetiştirilen ürünlere bakıldığında, ana grupta sebzeler, meyveler, kesme çiçekler ve süs bitkilerinin yer aldığını belirten Özkan, “Miktar olarak baktığımızda örtü altı tarımda %93 sebze, %7 meyve ve %1’inde ise süs bitkileri yetiştirilmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı 2019 verilerine göre örtü altındaki bitkisel üretim değeri 15 milyar TL civarında” açıklamasını yaptı.
“Tarım ve Orman Bakanlığı destek sağlıyor”
Örtü altı tarımda bitki koruma kimyasalları ve hasat edilen ürünlerde pestisit kalıntısının insan sağlığı açısından en büyük risklerden olduğunu belirten Dr. Füsun Zehra Özkan, şunları söyledi:
“Uygun olmayan nem, ısı vb. koşullar, özellikle plastik sera ve tünellerde yetiştirilen ürünlerde hastalıkların ortaya çıkışını hızlandırırken bu hastalık ve zararlılarla mücadelede de kimyasallar kullanılıyor. Ancak seralar dahil örtü altı yetiştiricilikte, kimyasal kullanımını kontrollü hale getirmek, gereğinden fazla veya uygun olmayan gübre ve pestisit kullanımından kaçınmak ve miktar-tip olarak kimyasal kullanımının kontrollü şartlar altında yürütülmesi, bu alandaki risklerin önlenmesini sağlamaktadır. Gerek miktar gerekse çeşit olarak uygun olmayan kimyasal kullanımı, sağlık risklerinin yanı sıra çevre kirliliği açısından da risk yaratmaktadır.”
Örtü altı yetiştiriciliğin daha kontrollü koşullarda yapılmasının sağlanması amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından modern seraların kurulumuna yönelik destek ve teşvikler verildiğini hatırlatan Dr. Füsun Zehra Özkan, “Sertifikalı üretimin yaygın olarak uygulanmaya başlandığı günümüzde İyi Tarım, Organik Tarım, GLOBAL G.A.P. gibi Tarımsal Belgelendirme Programlarının getirmiş olduğu denetim ve kontrol mekanizmaları, kimyasal gübre ve pestisit kaynaklı risklerin minimize edilmesinde büyük öneme sahip” dedi.
“Zorunluluk getirilmeli”
Tarımsal belgelendirme programları uygulamalarının teşvik edilerek yaygınlaştırılması ve hatta bu belgelere zorunluluk getirilmesi gerektiğini söyleyen Dr. Füsun Zehra Özkan, “Mevsim dışı üretimde risk oluşturan kimyasal kullanımının kontrol altına alınması ve yetiştiriciliğin bir sistem dahilinde yapılarak, denetim mekanizmasının etkin olarak işletimi büyük yarar sağlayacaktır. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilen destekler de üreticileri, kimyasalların kullanımı hakkında bilinçlendirmeye ve kullanım miktarlarını daha da düşürmeye yönelik önemli bir faktördür” açıklamasını yaptı.
Belgelendirilmiş tarımla üretilen örtü altı ürünlerin mevsim ürünlerine göre daha yüksek fiyatlara mal olduğuna da dikkat çeken Dr. Füsun Zehra Özkan, oluşan fiyat farkının, bu riskler konusunda farkındalık sahibi olan tüketiciler için bile caydırıcı olabildiğini belirterek bu sertifikasyon sistemlerinden çıkmış ürünlere daha makul ücretlerle erişimin de desteklenmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
[mc4wp_form id=”25750″]