Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kuru soğan, patates ve limonda tüketimdeki daralma ve ihracata getirilen kısıtlamanın çiftçileri mağdur ettiğini belirterek, “Kuru soğanın fiyatı 30, patatesin fiyatı 40 kuruşa kadar gerilemiştir. Depoda bekleyen limon fire vermektedir. Çiftçilerimiz üretimden kopma noktasına gelmiştir. Kuru soğan, patates ve limonda ihracata getirilen kısıtlama kaldırılmalıdır” diye konuştu.
Bayraktar, dünya genelinde ekonomik ve sosyal sosyal sorunlara neden olan koronavirüs salgınının tarımsal üretimi de olumsuz etkilediğini bildirdi. Bu süreçte kuru soğan, patates ve limon üreticilerinin yaşadığı sorunlara işaret eden Bayraktar, ”Karantina tedbirleri kapsamında lokanta ve otellerin kapalı olması, sonrasında ise bu işletmelerin tam kapasite ile çalışmaması talep daralmasına neden olmuştur. Ürününü satmakta güçlük yaşayan üreticilerimizin bu sorununa bir de ihracatın ön izne bağlı olması eklenince üreticilerimiz zor durumda kalmıştır” dedi.
“İhracata verilen kısmi izin yeterli olmamıştır”
Her ne kadar soğan, patateste ve limonda kısmen ihracata izin verilmiş, patateste de 500 dolar gözetim uygulaması kararı getirilmiş olsa da bu kararların yeterli olmadığını ifade eden Bayraktar şöyle devam etti:
“İhracat izninin geç açıklanması ve kısıtlı miktarda izin verilmesi pazarın kaybedilmesine de yol açmıştır. Soğan, patates ve limon üreticilerimiz piyasadaki belirsizlik ve düşük fiyat nedeniyle mağdur oldukları gibi piyasada tüccarın yeterli alım yapmaması nedeniyle pazarlama sorunları yaşamaktadırlar. Özellikle Adana, Hatay, Bursa/Karacabey’de yer yer yazlık soğan tarlada kalmıştır. Yenişehir’de ise soğan hasadı yeni başlamasına rağmen 30 kuruşa alıcı beklemektedir.
Adana ve Hatay’da patates hasadı bitmiş, Ödemiş’te hasadın sonuna gelinmiştir. Ödemiş’te patates fiyatı 95 kuruştan 40 kuruşa gerilemiştir. İnegöl ve Yenişehir’de patates hasadı başlamıştır.
Limonda ise ihracat izni verilen 10 bin ton kotanın ancak 4 bin tonu ihraç edilebilmiştir. İhracat kısıtı ve talepteki daralma nedeniyle depolarda alıcı bekleyen limonda kalite kayıpları yaşanmıştır. Hem pazar hem kalite kaybı üreticilerimizi mağdur etmiştir. Eldeki ürün pazarlanamadığı takdirde ürün yaşanan kayıplar daha da fazla olacaktır.”
“Üreticilerimiz mağdur edilmemelidir”
Kışlık patates ve soğan ile limonda hasadın yaklaştığına dikkati çeken Bayraktar, şunları söyledi:
“Planlı ve sürdürülebilir bir üretimin gerçekleşmesi üreticilerimizin en büyük beklentisidir. Üretimde meydana gelen dalgalanma ve pazarlama sorunları üreticiden tüketiciye tüm tarafları derinden etkilemekte, pazarlama sorunlarının yaşandığı dönemde düşük fiyat nedeniyle üretici, arzın daraldığı dönemde yüksek fiyat nedeniyle tüketiciler mağdur olmaktadır.
Kuru soğan, patates gibi üretimde dalgalanmaların çok sık yaşandığı ürünlerde üretim planlaması yapılarak üreticilerimizin nerede ne kadar ürün yetiştireceğini bilmeli, üretim Türkiye’nin ihtiyaçlarına göre belirlenmeli, üretimde istikrar sağlanmalıdır. Limon gibi önemli ihraç ürünlerimizde mevcut pazarların kaybedilmemesi için gerekli hassasiyet gösterilmeli, bir taraftan da yeni pazar araştırmaları da yapılmalıdır.
Üreticilerimizin üzerindeki girdi yükü hafifletilmeli, sorunlar kalıcı olarak çözülmelidir.
Üretici fiyatları düştüğünde ve pazarlama sorunları yaşandığında müdahale edilmeli, üreticilerimiz mağdur edilmemelidir.”
Üreticilerin yaşadığı bu sorunu Tarım ve Orman Bakanlığı’na bildirdiklerini belirten Bayraktar, sorunun çözümünü beklediklerini ifade etti.