Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, domatese uygulanan ambargodan Rusya’nın da zarara uğradığını bildirerek, “Rusya ambargosuyla 2016’da miktarda yüzde 10,2, değerde yüzde 34,3 azalan domates ihracatı, bu yılın Ocak-Temmuz döneminde miktarda yüzde 9,4, değerde yüzde 24,7 ile artışa geçti. Yine de 2015 ihracatı yakalanamadı” dedi.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, 2015 yılında 541,1 bin ton olan domates ihracatının 2016’da 486 bin tona, değer bazında ise 365,3 milyon dolardan 239,9 milyon dolara indiğini belirtti.
Ocak-Temmuz dönemleri itibarıyla 2016 yılında 322,8 bin ton olan domates ihracatının 2017 yılında 353,1 bin tona çıktığı bildiren Bayraktar, değer olarak ihracatın ise 159 milyon dolardan 198,3 milyon dolara çıktığını belirtti. Bayraktar, miktarda yüzde 9,4’lük artışa rağmen, değerde yüzde 24,7 yükselme yaşanmasının nedeninin ton başına domates ihraç birim fiyatının 492 dolardan 562 dolara çıkmasından kaynaklandığını vurguladı. Şemsi Bayraktar, aynı olayın 2016 yılında tam aksi yönde işlediğini ve fiyatlardaki düşüş nedeniyle miktardaki yüzde 10,2’lik gerilemeye karşın değerde yüzde 34,3 azalma yaşandığını, bundan dolayı domates üreticisinin büyük ekonomik kayba uğradığını bildirdi.
“Rusya ambargosu ister istemez yeni pazarlara yöneltti”
2016 yılı başından bu yana Rusya’nın domatese uyguladığı ambargonun, Türkiye’yi ister istemez yeni pazarlara yönelttiğini, domates ihraç edilen ülkeler arasına İtalya, Belçika, Portekiz, Slovakya, Tacikistan, Kırgızistan, Umman, Estonya, Hong Kong’u eklediğini ifade eden Bayraktar, şunları kaydetti:
“Rusya’dan kaynaklanan, miktarda 337,4 bin tonluk, değerde 258,8 milyon dolarlık domates ihraç kaybı diğer ülkelere yapılan ihracatla kısmen telafi edildi. Türkiye’nin domates ihracatı, miktar olarak, Belarus’a yüzde 630,6, Polonya’ya yüzde 272,9, Ukrayna’ya yüzde 185,6, Irak’a yüzde 168, Romanya’ya yüzde 82,3, Suudi Arabistan’a yüzde 69,6 oranında arttı. Ambargodan Rusya da olumsuz etkilendi, yüksek ithal fiyatları nedeniyle domates ithalatını yüzde 30,5 azaltmak zorunda kaldı. Türkiye’den aldığı domatese 2015 yılında ton başına 767 dolar ödeyen Rusya, 2015’de Azerbaycan’dan 887 dolara, Belarus’tan 961 dolara, Fas’tan 1130 dolara, Ermenistan’dan 1374 dolara domates alıyordu. 2016’da Rusya’nın domates ithal fiyatı Ermenistan’da 565, Belarus’ta 790 dolara inse de Azerbaycan’da 997, Fas’ta 1304 dolara çıktı.
Rusya, domates ithalatını Belarus’tan 40,5 bin tondan 81,1 bin tona, Ermenistan’dan 405 tondan 31,2 bin tona, Azerbaycan’dan 64,6 bin tondan 98,2 bin tona, Fas’tan 86,3 bin tondan 126,5 bin tona yükseltti. Sonuç olarak Rusya; Fas, Azerbaycan, Belarus ve Ermenistan’dan domates ithalatını miktarda 191,8 bin tondan 337 bin tona, değer olarak 194,3 milyon dolardan 338,6 milyon dolara çıkardı.”
Ambargonun sonucu: Rusya domates ithalatını 204 bin ton azalttı
Ambargodan Rusya da olumsuz etkilendi, domates ithalatını yüzde 30,5 azaltmak zorunda kaldı ve 204 bin ton daha az domates ithal ettiğini belirten Bayraktar, “Rusya; Fas, Azerbaycan, Belarus ve Ermenistan’dan domatesin tonunu, 2015’de ortalama 1013 dolardan 2016’da 1005 dolardan ithal etti. Türkiye, Rusya’ya çok daha ucuza kaliteli ürün temin edebilir. Domates ihraç fiyatı, ülkemizde ton başına 2015’de 675 dolarken, 2016’da 494 dolara geriledi. İki ülke arasındaki temaslar sürüyor. Önümüzdeki günlerde iki ülke yeniden bir araya gelecek. Rusya bu işi daha fazla uzatmamalı, ambargoyu sadece domateste değil, tüm tarım ürünlerinde kaldırmalı, Türkiye’den ucuz ve kaliteli ürün temin etmeli, Türkiye de Rusya’ya ihracat yaparak kazanmalıdır” dedi.