Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) Yönetim Kurulu Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, iç talebi karşılamak için yerli üretimi artırmak gerektiğini ifade ederek, çiftçiye ayçiçeğini yeniden sevdirmek gerektiğini kaydetti. Büyükhelvacıgil, “Sözleşmeli tarımla destekleme politikalarının entegrasyonu üretim artışımızın ana kaynaklarından birini oluşturacaktır. Desteklerin artırılması sanayicinin sözleşmeli üretime daha çok ilgi duymasını sağlar. 2030 yılına kadar bunu iyi yönetirsek 15,6 milyar dolar para ülkemizde kalır” dedi.
Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) tarafından her yıl geleneksel olarak düzenlenen Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Bitkisel Yağlar Konferansı, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Büyükdede’nin katılımıyla İstanbul Sheraton Ataköy Otel’de gerçekleştirildi. Konferansın açılış konuşmasını gerçekleştiren Büyükdede, “Bu toplantıya katılmaktan dolayı büyük mutluluk duydum. Toplantının ülkemiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum. Bu toplantı sonucunda alınması gereken acil tedbirleri hem temsilcilere iletiyorsunuz hem de üzerimize düşenleri bir kez daha gördük. Tağşiş konusunun ne kadar kritik bir öneme sahip olduğunu ortadadır. Bu konuda bizim üzerimize düşen gerekeni yapmak ve çalışmaları hızlandırmaktır” dedi.
BYSD Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil ise, yılda 1,5 milyon ton yağ tüketildiğini, bu tüketiminin yüzde 85’ini ayçiçek yağının oluşturduğunu kaydetti. Ayçiçeği üretiminin ise 1,5 milyon ton olduğunu belirten Büyükhelvacıgil, hammadde ihtiyacının yerli üretimle karşılanmasını hedeflediklerini ifade ederek, “Bu hedefe ulaşmak için ayçiçeği ekim alanımızı 2 katına çıkarmalı ve en az 2,5 – 3 milyon ton ayçiçeği tohumu üretmeliyiz” dedi.
Sektörün dışa bağımlılığı artıyor
Sektörün dışa bağımlılığının arttığına işaret eden Büyükhelvacıgil, 2018 yılının ilk 7 ayında 611 milyon dolar ham yağ ithalatı gerçekleştirildiğini söyledi. Büyükhelvacıgil, “Türkiye ayçiçek yağının yüzde 70’ini yurtdışından alıyor. Aynı dönemde 469,2 milyon dolarlık yağlı tohum ve yağ ihracatımız bulunuyor” dedi.
İç talebi yerli üretimle karşılayabilmek için bir dizi tedbirlerin alınması gerektiğini ifade eden Büyükhelvacıgil, aynı buğdayda olduğu gibi yağlı tohumların da stratejik ürün kapsamına alınması gerektiğinin ve ayçiçeği üretim programının gözden geçirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Büyükhelvacıgil şunları söyledi:
Tarım destekleri artmalı
“Çiftçimize ayçiçeğini yeniden sevdirmeliyiz. Çiftçimizin en iyi bildiği ürün olan ayçiçeği maalesef yeterli desteği almıyor. Yağlık ayçiçeğinin kilogram başına 40 kuruş olan prim desteğinin daha da yükseltilmesi gerekiyor. Ayrıca mazot ve gübre destekleri de artırılmalı. Tarlasını ekmeyip nadasa bırakanlar bile 6 lira destek alırken, ayçiçeği 23 lira alıyor. Bu desteklerin artırılması önemli. Sözleşmeli tarımın en iyi uygulanabileceği alanlardan biri yağlı tohum üretimi. Sözleşmeli tarımla destekleme politikalarının entegrasyonu üretim artışımızın ana kaynaklarından birini oluşturacaktır. Desteklerin artırılması sanayicinin sözleşmeli üretime daha çok ilgi duymasını sağlar. 2030 yılına kadar bunu iyi yönetirsek 15,6 milyar dolar para ülkemizde kalır.”
Ortak akıl oluşturacak konsey kurulmalı
“Bir diğer önerimiz; Tarım ve Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, BYSD, diğer sektör paydaşları ve akademisyenlerin bir araya geleceği, “Milli Yağ Bitkileri ve Bitkisel Yağ Piyasası Konseyi” kurulmasını öneriyoruz. Bu konsey ortak akıl oluşturacaktır. Konseyin ortaya koyacağı eylem planı da sektöre ışık tutacak ve güçlendirecektir. Konsey, yağlı tohumlu bitkilerin stratejik ürün ilan edilmesine ilişkin eylem planına da hedefler yönünden yol gösterici olacaktır. Konuyu ilgili Bakanlarımızla paylaştık ve bu konuda yol alacağımıza inanıyoruz.”
Sıfır gümrüklü yağ ithalatı fiyat dengesizliğine yol açıyor
Büyükhelvacıgil, sektörün karşılaştığı sorunlara da dikkat çekti. İkili anlaşma gereği Bosna Hersek’ten ithal edilen sıfır gümrüklü ham ve rafine ayçiçeği yağı ithalatının sektörde fiyat dengesizliğine yol açtığını hatırlatan Büyükhelvacıgil, bu uygulamanın gözden geçirilmesi gerektiğini vurguladı. Aynı şekilde, ithalatta uygulanan gümrük vergilerinin de sezon öncesi belirlenmesinin; sektörün önünü görerek hareket etmesi için önem arz ettiğinin altını çizen Büyükhelvacıgil, bu oranların belirlenmesi sırasında sektörle işbirliğinin yapılmasının sektöre güç katacağını dile getirdi. Yağlı Tohum Tarım Satış Kooperatifleri’nin Avrupa Birliği ülkelerinden sıfır gümrüklü ham yağ ithalatına yöneldiğini gözlemlediklerini dile getiren Büyükhelvacıgil, bu durumun sektörde haksız rekabete yol açtığını ve ayçiçeği tohum üretimini olumsuz etkilediğini kaydetti.
Tağşiş yasasının çıkması en önemli beklentimiz
Tağşiş sorununun, sektörün en önemli sorunlarından biri olduğunu kaydeden Büyükhelvacıgil, “Bu konuda denetimler sıklaştırılmalı ve uygulanan cezalar caydırıcı olmalıdır. Yeni dönemde ‘Tağşiş Yasası’nın çıkması sektör olarak en önemli beklentimizdir. Bu konuda geçtiğimiz günlerde güzel haberler aldık. BYSD’nin hukuki mücadelesi ile önemli bir adım atıldı. İlk defa Türk Ceza Kanunu’na göre karar alındı, gıda güvenliği için emsal oluşturacak bir karara imza atıldı” diye konuştu.
Sanayicinin yaşadığı zorluklara da dikkat çeken Tahir Büyükhelvacıgil şunları kaydetti: “Kurdaki spekülatif hareketler bizim sektörümüzü de etkiledi. Sanayicinin önüne ithalat sebebiyle maliyetinin altında satış yapmaya zorlanmak, kur kapanına yakalanmak veya faiz sarmalına kapılmak gibi beklenmeyen engeller çıkmaktadır. Ancak bizler bu sorunları aşmanın yolunun üretim olduğunu biliyor, ülkemiz için üretime devam ediyoruz. Türkiye ekonomisine katma değer yaratmayı en büyük hedeflerimizden bir tanesi olarak görüyoruz. Bitkisel yağ sanayicileri olarak; daha çok üretmeye ve daha çok yatırım yapmaya, istihdam ve ihracatla; daha güçlü bir ekonomi, daha güçlü bir Türkiye için çalışmaya kararlıyız.”
Kamu, medya ve iş dünyası sektörü değerlendirdi
Türkiye İş Bankası Baş Ekonomisti İzlem Erdem’in Türkiye ve Dünya ekonomisindeki gelişmeleri ve beklentileri ele aldığı konferans, COFCO International Ltd. Avrupa Direktörü Stephan Johansen’ın “Dünyada ve Karadeniz Ülkelerinde Yağlı Tohum ile Ham Yağ Üretimi, Arz-Talep Dengesi” başlıklı sunumu ile devam etti.
Trakya Birlik Genel Müdürü Hakan Çelen, ayçiçeği tohumu üretimi ile ham yağ üretimi arz talep dengesi, Günyağder Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Nuri Çomu ise bitkisel yağ sektöründe yağlı tohum kırım sanayisi ve Türkiye güney bölgesi yağlı tohum üretim durumu konularını değerlendirdi.