Bakanlığının 2016 yılı bütçesine ilişkin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda sunum yapan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, 2016’da üreticilere 11 milyar 644 milyon lira destek sağlanacağını belirtti.
Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2016 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı’nın görüşmelerine devam edildi. Komisyonda bugün Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bütçesinin görüşülmesine başlandı. AK PARTİ Isparta Milletvekili Süreyya Sadi Bilgiç başkanlığında toplanan komisyonda, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile bağlı kuruluşların bütçeleri ele alındı.
Komisyon görüşmelerinde Bakan Faruk Çelik ile birlikte Bakan Yardımcısı Mehmet Daniş ve Müsteşar Dr. Nusret Yazıcı da hazır bulundu.
Komisyona Bakanlığının 2016 yılı bütçesine ilişkin sunum yapan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, bu yıl üreticilere 11 milyar 644 milyon lira tarımsal destek sağlanacağını belirtti.
Tarımsal GSYH, 125 milyar liraya yükseldi
Türkiye’de son 13 yılda küresel finans krizlerine, bölgedeki siyasal gerilimlere ve kuraklığa rağmen tarımda önemli gelişmeler katettiğini belirten Çelik, tarım sektörünün 2015 yılının 9 ayında yüzde 8,9 büyüyerek beklentilerin üzerinde bir gelişme gösterdiğine işaret etti. 2002 yılında 36 milyar lira olan tarımsal GSYH’nin 2014 yılında 125 milyar liraya, aynı dönemde tarımsal ihracatın da 3 milyar 752 milyon dolardan 16 milyar 799 milyon dolara yükseldiğini vurgulayan Çelik, ithalatın ise 2002-2015 arasında 2 milyar dolardan 11 milyar 244 milyon dolara çıktığını söyledi. Çelik, böylece tarım ve gıda ürünleri dış ticaretinde 5,6 milyar dolarlık fazla verildiğine dikkat çekti.
Tarım sektörüne sağlanan nakit destek miktarı arttı
Çelik, tarımsal kredilerde 2015 yılında faaliyete göre değişmekle birlikte yüzde 25-100 arasında faiz indirimi uygulandığını dile getirerek, bu indirimle sübvansiyonlu tarımsal kredilerde cari faiz oranının yüzde 0-8,25 aralığına düştüğünü ifade etti. Bakan Çelik, 2015 yılında Tarım Kredi Kooperatifleri ve Ziraat Bankası tarafından 28,5 milyar lira tarımsal kredi kullandırıldığını kaydetti.
Hayvancılık sektöründe sıfır faizli kredi uygulamasının başladığı 2010 yılı Ağustos’tan 2015 yılı sonuna kadar 390 bin üreticiye toplam 9,3 milyar lira faizsiz kredi kullandırıldığını aktaran Çelik, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tarım sektörüne sağlanan nakit destek miktarı her geçen yıl artırılmıştır. 2003-2015 döneminde çiftçilerimize toplam 78,6 milyar lira nakit hibe desteği ödenmiştir. 2015 yılında alan bazlı destekler kapsamında, 683 milyon lira mazot, 813 milyon lira kimyevi gübre, 94 milyon lira toprak analizi desteği, 170 milyon lira organik ve iyi tarım desteği, 839 milyon lira fındıkta alan bazlı gelir desteği ödemesi yapıldı. Ülkemizde arz açığı bulunan ve stratejik açıdan önemli ürünlere fark prim ödemeleri kapsamında 2003-2015 döneminde toplam 23,3 milyar lira prim desteği ödendi. Hayvancılık destekleri kapsamında 2003-2015 döneminde toplam 17,7 milyar lira hayvancılık desteği sağlandı. 2016 yılında ise üreticilerimize 11 milyar 644 milyon lira tarımsal destek sağlanması planlanıyor.”
174 ALO Gıda Hattı’na 1,6 milyon şikayet
Gıdalarda tuz miktarının azaltılmasına yönelik çalışmaların geçen yıl yürürlüğe girdiğini anımsatan Çelik, sakıncalı ürünlerin vatandaşın sofrasına ulaşmasına engel olmak için 93 gıda kontrol laboratuvarının gece gündüz çalıştığını anlattı.
Çelik, şöyle devam etti:
“2015 yılında gıda üretim, satış ve toplu tüketim yerlerine toplam 735 bin denetim yapılmıştır. Bu denetimler sonucunda 65 milyon 680 bin lira idari para cezası uygulanmış, 92 firma hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur. Ayrıca 2009 yılında başlatılan 174 ALO Gıda Hattı’na bugüne kadar toplamda yaklaşık 1,6 milyon arama yapılmış, bunlardan ihbar ve şikayet kapsamında olan 331 bin 266 adet çağrı için kontrol ve denetimler yapılmıştır. Sağlığa zararlı gıda üreten, taklit ve tağşiş yapan firmalara ilişkin bilgiler 2012 yılından itibaren Bakanlığımızca kamuoyuna duyurulmaktadır. Bu kapsamda son 4 yıl içerisinde sağlığa zararlı gıda üreten, taklit ve tağşiş yapan 418 firmanın 818 ürünü kamuoyuna ifa edildi.”
Hazine arazileri, topraksız ve az topraklı çiftçi ailelerine dağıtılıyor
Miras yoluyla arazilerin bölünmesinin 2014 yılı Mayıs ayında yürürlüğe giren düzenlemeyle sona erdiğini hatırlatan Faruk Çelik, 2023 yılına kadar 14 milyon hektar tarım arazisinin toplulaştırılmasının planlandığını bildirdi. 106 ovanın sınırlarının çizildiğini, ön incelemeye açıldığını anlatan Çelik, “Bu çalışmaların 2016 yılında kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerine açılması ve Bakanlar Kurulu kararıyla büyük ovaların ilan edilmesi planlanmaktadır” diye konuştu.
Faruk Çelik, hazine arazilerinin topraksız ve az topraklı çiftçi ailelerine dağıtımı çalışmaları kapsamında Şanlıurfa, Edirne, Tekirdağ, Mersin, Aydın, Eskişehir, Kayseri, Aksaray, Konya, Karaman, Ankara ve Çankırı’da toplam 935 bin 194 dekar arazinin 14 bin 159 çiftçi ailesine dağıtıldığını kaydetti. Damla ve yağmurlama sulama sistemlerinin 2006 yılından bu yana 6,2 milyon dekar alanda kurulduğunu ifade eden Çelik, tohumluk üretiminin geçen yıl 896 bin tona ulaştığını söyledi.
150 milyon dolarlık tohum ihracatı yapıldı
Sertifikalı tohum kullanımının 2005, sertifikalı tohum üretiminin ise 2008 yılından bu yana desteklendiğini anımsatan Çelik, 2014 yılında yaklaşık 150 milyon dolarlık tohumluk ihracatı yapıldığının altını çizdi. Sertifikalı fidan ve fide üretiminin ise 2005 yılından itibaren desteklendiğini belirten Çelik, bugün meyvecilikte kullanılan fide ve fidanların yüzde 90’ının yurt içinde üretilip sertifikalandırıldığını ifade etti.
Bakanlığının organik üretime 2015 yılında 89 milyon lira destek sağladığını, 2014 yılında 842 bin hektar alanda 1 milyon 642 bin ton organik üretim gerçekleştirildiğini kaydeden Çelik, iyi tarım kapsamında 2014 yılında 4,2 milyon tonluk üretim yapıldığını anlattı. Çelik, 2002-2014 döneminde zirai ilaç kullanımının yüzde 27 azaltıldığını vurgulayarak, faydalı böcek kullanımının teşvik edildiğini anımsattı.
Çelik, “Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) kapsamında 2006 yılı Haziran ayından 2015 yılı sonuna kadar toplam 6 milyon poliçe düzenlenmiş, 71 milyar lira değerinde tarımsal varlık sigorta altına alınmış, 1,9 milyar lira prim desteği ödenmiş, 2,4 milyar lira hasar tazminatı ödenmiştir” dedi.
Mera Kanunu yürürlüğe girdi
Hayvan ıslahı konusundaki çalışmalara da değinen Çelik, bu kapsamda 2015 yılı sonunda 3,6 milyon suni tohumlama yapıldığını, küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi kapsamında ise 209 bin 593 işletmeye 23,9 milyon baş 478 milyon lira ödendiğini bildirdi. Şap hastalığıyla mücadele aşılarının Bakanlığınca üretildiğini ve bedel alınmadan tatbik edildiğini belirten Çelik, öte yandan Mera Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 1998 yılından bu yana ıslah çalışması yapıldığını, yem bitkilerine yönelik destekler sayesinde de yem bitkileri ekiliş alanının 2014 yılında 2,6 milyon hektara ulaştığını söyledi.
Bakan Çelik, son 13 yılda tavuk eti üretiminin 696 bin tondan 1,9 milyon tona yükseldiğini belirterek, “Son dönemlerde bölgemizde yaşanan gelişmelerden dolayı bu sektörümüz tabii ki ciddi şekilde etkilenmiş bulunmaktadır. Bu sektörün sorunlarının çözümüyle ilgili gerek finans boyutuyla, gerekse diğer boyutla diyaloglarımızı ve birlikte çalışmalarımızı sürdürüyoruz” diye konuştu.
Su Ürünleri Kanunu TBMM’ye geliyor
Su ürünleri yetiştiricilik üretiminin son 13 yılda yüzde 285 artışla 61 bin tondan 235 bin tona ulaştığını kaydeden Çelik, Türkiye’nin bu sektörde AB ülkeleri arasında 7. sıradan birinci sıraya yükseldiğini bildirdi. Çelik, Su Ürünleri Kanun Tasarısını en kısa sürede tamamlayarak TBMM’ye getireceklerini ifade etti.
Çelik, gerçekleştirdikleri çalışmalar neticesinde 2015’te süt üretiminin 18,6 milyon tona, kırmızı et üretiminin 1 milyon tona, tavuk eti üretiminin 1 milyon 894 bin tona, bal üretiminin 107 bin tona ulaştığını belirtti.
Kırsal kalkınma projelerini destekleme çalışmalarına devam ettiklerinin altını çizen Çelik, 2006 yılından itibaren uygulanan tarım sanayi entegrasyonunu sağlayan kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programı kapsamında 5 bin 640 projeye 1,2 milyar lira hibe desteği verildiğini, kırsal alanda 60 bin yeni istihdam sağlandığını bildirdi.
Çelik, bakanlığın 49 araştırma enstitüsü ve 2 bin 124 araştırmacı ile güçlü bir Ar-Ge alt yapısına sahip olduğunu dile getirerek, 15 Ar-Ge merkezi kurulduğunu ve 17 Ar-Ge merkezi kurulma çalışmalarına devam edildiğini vurguladı.
EXPO’ya 8 milyon turist gelecek
EXPO 2016 Antalya Botanik sergisinin Türkiye’nin ilk kez düzenleyeceği dünyanın en büyük uluslararası organizasyonlarından biri olduğuna dikkati çeken Çelik, “Çiçek ve Çocuk” temalı bu organizasyonunun nisan ve ekim ayları arasında gerçekleştirileceğini ifade etti.
Çelik, EXPO 2016 Antalya sergisinin 1 milyon 120 bin dekarlık alanda 6 ay boyunca açık kalacağına işaret ederek, yapılacak bütün düzenlemelerin sergi sonunda da ziyarete açık tutularak Antalya ve ülke turizmine hizmet vermesinin sağlanacağını söyledi.
Organizasyon için çok sayıda ülke ve 36 uluslararası kuruluşun katılımı için gerekli davetler ve çalışmaların yapıldığını belirten Çelik, Antalya’ya yerli ve yabancı 8 milyon ziyaretçinin gelmesinin beklendiğini bildirdi.
AB müzakerelerinde siyasi engeller var
AB müzakerelerinde Bakanlığın sorumlu olduğu 11,12 ve 13 numaralı fasıllarla ilgili çalışmaların sürdüğüne işaret eden Çelik, “Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı” faslının 2010 yılında açıldığını, bu faslın kapanışına yönelik çalışmaların devam ettiğini dile getirdi.
Çelik, diğer fasılların da siyasi nedenlerle askıya alındığına dikkati çekerek, önümüzdeki süreçte söz konusu fasılların da gündeme gelmesini beklediklerini, bu konuda çalışmalarını sürdürdüklerini belirtti.
Bakan Çelik, Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü (AOÇ) arazileri hakkında da bilgiler vererek, 2003-2015 döneminde 17 bin 700 dekar alanın ağaçlandırıldığını, kurumun arazisinin yüzde 61’ine tekabül eden yaklaşık 22 bin dekar alanın park orman ve rekreasyon alanına dönüştürüldüğünü ifade etti.
ESK daha aktif olacak
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün de (TİGEM) önümüzdeki dönemde sertifikalı tohum ve damızlık üretimi konusuna yoğunlaşacağını vurgulayan Çelik, Toprak Mahsulleri Ofisinin faaliyetlerine de değindi.
Çelik, Bakanlığın, dünyanın dört bir yanında yaşayan felaketlerde zarar gören insanları yalnız bırakmadığını belirterek, “TMO tarafından Pakistan için 50 bin ton, Filistin için 10 bin ton, Somali için 17 bin ton, Suriye için 45 bin ton olmak üzere toplam 122 bin ton un Türk Kızılayına teslim edildi. Hali hazırda Suriye için 10 bin ton unun teslimatı devam etmekte olup, Somali için 6 bin ton un teslimatına yönelik tüm hazırlıklar tamamlanmış ve Türk Kızılayı’ndan sevk haberi beklenmektedir” diye konuştu.
Et ve Süt Kurumunun da (ESK) 10 et kombinası ve 1 depo müdürlüğü ile faaliyetlerini sürdürdüğünü vurgulayan Çelik, 2015’te 62 bin 804 büyükbaş, 124 bin 400 küçükbaş hayvan alımı yapıldığını, 32 bin 713 ton kırmızı et üretilerek, 27 bin 262 ton kırmızı et satışının gerçekleştirildiğini, alımlar karşılığı toplam 629 milyon lira ödeme yapıldığını bildirdi. Çelik, önümüzdeki dönem içerisinde kurumun gerek et, gerek de süt ile ilgili regülasyon konusunda önemli görevler ifa edeceğini söyledi.
Çelik, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR) tarafından 2015 yılında toplamda 681 bin ton yaş çay alımı yapıldığını, alınan çaylardan 128,8 bin ton tasnifli kuru çay, 86,9 bin ton paketli kuru çay üretildiğini bildirdi. Çelik, ÇAYKUR tarafından 2015 yılı yaş çay alım bedeli olarak üreticilere 1,1 milyar lira ödeme yapıldığını ifade etti.
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) tarafından tütün ve alkol sektöründe faaliyet gösteren firmalara periyodik aralıklarla denetimler yapıldığına, kamu spotları hazırlandığına dikkati çeken Çelik, 2016 yılında tütün ve alkol kontrolü çerçevesinde kamu kurumları ile dernek, birlik ve kuruluşların desteklenmesinin planlandığını dile getirdi.
Çelik, yeni proje ve düzenlemelere ilişkin konular üzerinde çalıştıklarını belirterek, “Tarımsal destekler tarım havzaları bazında ürün deseni ile birlikte su kısıtı gözetilecek şekilde yeniden düzenlenecektir” ifadesini kullandı.
Türkiye’de yıllık 5 milyon ton kimyevi gübre kullanıldığına işaret eden Çelik, gübre ve yemde KDV indirimine gidildiğini hatırlattı.
Çelik, arazisi 5 dekar altında olan çay, fındık hariç meyve, sebze ve süs bitkisi, tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği yapan işletmelere 2016 yılında küçük aile işletme desteği verileceğini, bu desteğin 100 lira olarak belirlendiğini söyledi.
Ehil mirasçılara faizsiz kredi
Genç çiftçilere proje karşılığı 30 bin liraya kadar hibe verileceğini belirten Çelik, kırsal kalkınma desteklerinden 81 ilin eşit ölçüde yararlanması için gerekli düzenlemelerin yapılacağını bildirdi.
Çelik, tarım arazilerinin bölünmesini önlemek amacıyla arazisini büyütmek isteyen ehil mirasçılara faizsiz kredi desteği uygulamasının başlatılacağını dile getirdi.
Bakan Çelik, hayvan hastalıkları ile mücadelede kullanılan tüm aşıların yeterli miktarda ve istenilen zamanda üretimini yapmak, şap hastalığına neden olan virüslerin değişimini izleyerek yeni virüslere karşı aşı geliştirmek amacıyla “Aşı Üretim Merkezi Kurulması Projesi’nin hazırlandığını ifade etti. Çelik, söz konusu proje tesisinin kurulması amacıyla Ankara’nın Sincan ilçesinde 256 bin metrekarelik bir arazinin tahsis edildiğini kaydetti.