Domates, Akdeniz mutfağında yer alan yemeklerin temel gıdalarından birisi. Bilindiği üzere, son yıllarda yapılan çalışmalarda Akdeniz mutfağının özellikle kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerini önleme ile doğrudan ilişkisi olduğu gösterilmiştir.
Ancak sağlıklı beslenme ilkelerinden birisi de sebze ve meyveleri mevsiminde tüketmektir.
O halde, domatesin mevsimi değil ise, kış aylarında yaz güneşi ile büyümüş domates kurusu tüketmekte fayda var.
Aslında, gıdaların daha sonra tüketmek üzere saklanması çok eski çağlardan beri kullanılıyor. Türk beslenme kültürüne bakıldığında, gıdaların taşınabilmesi, bulunmadığı veya az bulunduğu zamanlarda da tüketilebilmesi için gıda muhafaza tekniklerinin geliştirildiği görülmektedir. Gıda üretim ve saklama tekniklerinin önemli bir bölümünün birçok uygarlığa beşiklik eden Anadolu’dan başlayarak dünyaya yayıldığı da ifade edilmektedir.
Kuru domates karşılaştırıldığında, doğal olarak domatese göre daha konsantre bir gıdadır ve böylelikle içerdiği besin ögeleri de daha zengindir.
Kış aylarında kurutulmuş domates tüketmek için 6 neden:
- Minerallerden zengindir, kalp sağlığını ve kemik dokusunu korur, karaciğeri temizler, bağışıklığı güçlendirir
Güneşte kurutulmuş domatesler, özellikle potasyum, magnezyum ve kalsiyum gibi minerallerin mükemmel kaynağıdır. Potasyum, vücutta elektrolit dengesini ayarlamada yardımcı olurken, magnezyum sağlıklı kemik dokusunu korur ve enerji üretiminde yardımcı olur. Bu mineraller aynı zamanda kalp kaslarının çalışmasında da önemli rol oynar. Bir fincan güneşte kurutulmuş domates, önerilen günlük kalsiyum alımının %6’sını ve magnezyumun %25’ini sağlar. Ayrıca, manganez içeriği karaciğer detoksifikasyonunda yardımcıdır. Bakır, bağışıklık sistemini güçlendirir.
2. Vitamin deposudur
Güneşte kurutulmuş domatesler, özellikle A, K, C vitamini ve Niasin açısından beslenmeye büyük katkıda bulunur. Vitamin K, vücut kemik dokusunun korunmasında yardımcı, kan pıhtı oluşumunda önemli bir rol oynarken, bir B vitamini olan Niasin metabolizmayı destekler ve sağlıklı beyin işlevine katkıda bulunur.
Bir fincan güneşte kurutulmuş domates, önerilen günlük C vitamininin %23’ünü, A vitaminin %16’sını sağlar. Vitamin C, bağışıklık sistemini destekler ve vücuttaki serbest radikalleri etkisiz hale getirir. A vitamini ise görme fonksiyonları için gereklidir, bağışıklık sistemini güçlendirir.
3. Kanser savaşçısı antioksidan deposudur
Güçlü antioksidanlardan olan Likopen kaynağıdır, bu özelliği ile hücreleri kanserden koruyucu etki gösterir.
4. Göz Sağlığını korur
İçerdiği diğer iki antioksidanlardan olan Lutein ve Zeaksantinin göz sağlığında önemli etkisi vardır. Gözlerde meydana gelen yaşla ilgili dejenerasyon ve katarakta karşı koruyucu etki gösterir.
5. Demir yetersizliğine bağlı kansızlığı/anemiyi önler
Yarım fincan domates kurusu 2,5 mg demir içerir, bu da günlük gereksinimin %14’ünü karşılar. Demir minerali vücutta, hücrelere oksijen taşıyan hemoglobinin yapısında yer alır. Hemoglobinin düşük olması, yani kansızlık, yorgunluk, kaslarda kramplar, bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açar.
6. Yüksek tansiyonu düşürmede etkilidir
Güneşte kurutulmuş domatesler potasyum içeriği ile, yüksek tansiyonu önleme veya azaltmaya yardımcı olmak için düşük sodyum diyetine uygun mineral sağlar. Yarım fincan domates kurusu, 926 miligram potasyum içerir; bu da günlük gereksinimin %26’sını karşılar. Bilindiği üzere yüksek tansiyon, felç ve böbrek hastalığı riskini arttırır.
Kuru domates lezzetlidir
Sulu yemeklerin yanı sıra, 5-10 dakika sıcak su içerisinde bekletildikten sonra, üzerine zeytinyağı ilavesi ile kahvaltı sofrasında, özellikle ufalanmış ceviz ya da sarımsak ve kekik ilavesi ile sandviçler içinde de tüketilebilir, son derece lezzetlidir.
Ayrıca, zeytinyağı, domates kurusu içindeki antioksidanların aktif hale gelmesini de sağlar.