Dünyada 800 milyon aç insan hayat ile ölüm arasındaki ince çizgide yaşam mücadelesi vermektedir. FAO Uluslararası Gıda İsrafı ve Politikaları Uzmanı tarafından yapılan açıklamada, çiftlikten çatala geçen emek serüveni boyunca akıtılan alın terinin yaklaşık %13.8’inin israf veya kayıp olduğu, Türkiye’de yılda yaklaşık 26 milyon ton gıdanın israf edildiği, üretilen meyve ve sebzelerin %53’ünün tarladan tüketiciye ulaşana kadar israf edildiğini bildirmiştir.
Tüketebildiğin Kadarını Al, Çiftlikten Sofrana Gelen Her Lokmanı Koru!
Gıda üretim tesisleri, dağıtıcılar, perakendeciler ve toptan satış yerleri, yeterli gıda arzının sağlanması için ülkemizin “kritik altyapısının” bir parçasıdır. Pandemi sürecinde ülkemizde gıda tedariği zincirinde kırılma yaşanmamasına rağmen, tüm dünyada yaşanan panik, insanlarda açlık çekme korkusuyla adeta rafların talan edilmesine neden olmuştu. Tok, açın halinden anlamazı anlattı adeta Covid-19…
Küresel ve ulusal ölçekte pandemi nedeni ile bir milyar insan açlık tehdidi altındayken, artan gıda israfı ve kaybı tam bir paradox oluşturmaktadır. Gündelik hayatta temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta zorlanan yoksulların yaşamları pandemi ile birlikte daha da zorlaşmıştır. Bu durum ülkelerin yoksulluğa karşı da önlem alınması zorunluluğunu gün yüzüne çıkartmıştır.
FAO – Tarım ve Orman Bakanlığı İşbirliği: “SAVE FOOD-GIDANI KORU” PROJESİ
FAO’nun 2011 yılından bu yana devam eden“Gıdanı Koru” projesi, gıda kayıpları ve gıda israfı konularında toplumsal farkındalık yaratmak, israfın/kayıpların en fazla olduğu alanlarda (meyve-sebze, ekmek ve ekmek çeşitleri, yemek hizmeti veren işletmeler vb) bilgi ve bilinç düzeyinin arttırılması ve gıda tedarik zincirindeki her halkanın ele alınarak irdelenmesi ve kayıp oranlarının azaltılmasına yönelik faaliyetlerin yürütülmesi amaçlanmıştır.
20 Mayıs 2020 tarihinde Tarım ve Orman Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ortaklığında gerçekleştirilen “Gıdanı Koru” Kampanyasının tanıtımı gerçekleştirilmiştir. Yapılan video konferansta dünyada önemli ölçüde açlık ve obezite sorunu olmasına rağmen bir yandan da üretilen gıdanın her yıl üçte birinin, yani 1,3 milyar tonunun kayıp ve israfa maruz kaldığına dikkati çekilmiş, tarladan perakendeye gelinceye kadar gıda kaybının %14 olduğu, satış ve tüketim aşamasında ise gıda israfının üçte biri olarak gerçekleştiği belirtilmiştir.
Ülkemizde her yıl yaşanan 18.8 milyon ton hacminde gıda kaybı ve israfı yerine, 360 BİN AİLENİN 1 YILLIK ASGARİ GEÇİMİNE KATKIDA BULUNMAK BİZLERİN ELİNDE…
MİNİMUM İSRAF İÇİN, TOPYEKÜN MÜCADELE!
“Gıdanı Koru-Sofrana Sahip Çık” Projesi İçin Neler Yapılabilir?
- Catering hizmeti veren işletme yetkilileri, STK temsilcileri, Bakanlığımız FAO temsilcinin katılımı sağlanarak ZOOM üzerinden panel düzenlenebilir. Buradaki sonuç ve öneriler hayata geçirilebilir. Toplu beslenmede gıda kayıp ve atıkların önlenmesi için yemekhanelerle min gıda atığı takibi (izlenebilirliği) yapılabilir.
- Tedarikçilerin GIDA İMHA ORANI izlenebilirse, gıda atıkların önemli kaynağını oluşturan bu bölümün oranı azaltılabilir.
- Gıda perakendecilerinden GIDA KAYBINI AZALTMA SÖZÜ alınabilir, MİN %50 HEDEF ile başlanabilir. İmha tonajını %50 ve daha fazla azaltan işletmelere TEŞVİK ÖDÜLÜ verilebilir.
- Görselliği nedeniyle raflara konulmayan gıdaların tüketime uygun olanların internet üzerinden satışı veya BAĞIŞ PLATFORMU oluşturularak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılabilir.
- Hayvan yemi veya gübre olarak kullanımı sağlanabilir. Hayvan beslenmesi için GIDA BAĞIŞI kampanyası düzenlenebilir.
- Sokak hayvanlarının temiz ve sağlıklı ortamda beslenebilmesi için işyeri önlerinde uygun bir noktada mama kapları konularak, lokanta vs atılan yemekler değerlendirilebilir.
- Market zinciri mağaza yetkilileri ile görüşülüp TETT’si yakın ancak gıda güvenliğini koruyan gıdaların hayvan maması veya ihtiyaç sahiplerine ulaşımı konusunda çalışma yapılabilir.
- Mantar üreticileri ile görüşme sağlanarak KOMPOST üretiminde hammadde kaynağı olarak atık gıdaların tedariği üzerine çalışma yapılabilir.
- Belediyelerle görüşülüp gıda atıklarını her mahallede toplanabileceği-(BİTKİSEL-HAYVANSAL-MEYVE/SEBZE olarak ayrı ayrı) konteynarlar temin edilebilir. Burda toplanan atıklar amacına uygun olarak pazarlanabilir. Örneğin; bitkisel atıklar kompost üretiminde, tarıma dayalı sanayiye hammadde kaynağı olarak, Meyve-sebze atıkları uçucu yağ üretiminde, ilaç pazarına gibi.
- Biyoyakıt üretiminde hammadde kaynağı olarak tedariği sağlanabilir.
- Belediyelerin Atık Berteraf Merkezi yetkilisi ile görüşülüp tedarik zincirindeki aracıların gıda atığının ulaştırılması sağlanabilir.
- Okullar ve Belediyelerde “CANO”nun mesajı var denilip, TETT ve STT, gıda atığını berteraf etmenin yolları konularında bilgilendirici anonslar yapılabilir. Cano kostümü ile satış ve toplu tüketim noktalarında proje tanıtılarak farkındalık oluşturulabilir. Okullarda Gıda israfına YÖNELİK dersler müfredata DAHİL EDİLEBİLİR..
- Olgunlaşmış meyve-sebzelerin indirimle satışı sağlanabilir, raflarda albenisi olmadığı için atık meyve-sebzelerin reçel, komposto, marmelat vb üretiminde kullanılması sağlanabilir.
- Gıda atığına yönelik çözümler üzerine ulusal ölçekli proje yarışması düzenlenebilir. Başarılı bulunan projeler pilot bölgelerde hayata geçirilerek ticari faaliyet boyutuna taşınabilir.
KAYNAKLAR:
- https://www.gidanikoru.com/
- https://gidaisrafi.com/GidaIsrafiNedir.html
- http://www.fao.org/turkey/news/detail-events/en/c/1253413/
- http://shuder.org/Resimler/959f9722-72d9-45f0-b560-a6ae6ce3779fsh-dergisi-temmuz-aralik-2020pdf.pdf#page=23
- https://www.tarimorman.gov.tr/Haber/4546/%E2%80%98gidani-Koru-Sofrana-Sahip-Cik-Projesinin-Lansmani-Gerceklestirildi
Yaptığınız bu kampanya çok olumlu iyide,maden ocaklarının ve elektrik santrallerinin heryerde mantar gibi çoğaldığını basından öğreniyoruz,halböyleyken,bunların tarımsal alanlara verdiiği zarar ortadayken,nasıl olurda gıdamızı koruyalım.