Karadeniz bölgemizin ana ürünü, ülkemizin tarımsal ürün ihracatında birinci sırada yer alan fındık, bu sene üreticiye dalda umut olarak gözüküyor!.. Lokal sıkıntıların dışında tarımsal anlamda ciddi bir problem yaşamayan fındık üreticisi, hasada gün sayıyor. Daldaki fındık olgunlaşarak içini dolduruyor. Kısmetse bölgedeki fındık hasadı da 15-20 gün içinde başlanacak.
Peki her şey yolunda mı gidiyor derseniz?.. Kesinlikle HAYIR. Daha düne kadar 18-20 TL/Kg bandında olan fındık fiyatı, hasadın yaklaştığı şu günlerde 12-13 lira bandına kadar düştü, düşürüldü.
Yıllardır olduğu gibi, sezon öncesi fiyatların inişli çıkışlı olması hep yaşadığımız sıkıntılı bir süreç maalesef !?.
Sıkıntı, bunların sebebinin suni bir dalgalanma olması ve bunun da piyasayı bulandırması. Hasat sezonu öncesi ihtiyacı olan üreticiler fındık manavlarından ödeme almaya başladılar bile. Yani açığa satış dediğimiz süreç hızla başladı ve bu da fındık fiyatını hızla düşürdü.
Hep söyledik, hep söylüyoruz. Bu sürecin en önemli sebebi de bu zaten.
Açığa Satış ve fındığı EMANETE VERMEK.
Peki çözüm ne?..
11-12 Nisan 2019 tarihlerinde Ordu’da yapılan Ulusal Fındık Çalıştayı’na Ziraat Mühendisleri Odası Samsun Şubesi olarak, dört ayrı çalışma masasında bizler de katıldık.
Varan’1– Burada da dile getirdiğim gibi ilk yapılması gereken en önemli iş, TMO, Üretici, Ziraat Odaları, Ziraat Mühendisleri Odası, Fiskobirlik, Tarım teşkilatları, Tarım Kredi Kooperatifleri, Ticaret Borsaları ve katkı sunabilecek diğer unsurların da beraber oluşturduğu ortak bir komisyonla herkesin mutabık olacağı, masraf kalemleri açıkça ortaya konmuş, üreticinin de onay verdiği ‘’Fındık Üretim Maliyeti’’nin hesaplanması.
Böylece her yıl yaşadığımız fiyat karmaşasına artık bir son verilir ve şeffaflık sağlanır.
Tabii ki işin en can alıcı noktası fiyat ama burada işin en başında ifade ettiğim ana etken de MALİYET. Benim hesabıma göre Değişen Masraflar Toplamı 12,30 TL / Kg’dır. ( 1 da / 100 Kg fındık için ) *Buna Sabit Masraf kalemleri dahil değildir.
Bir komisyon oluşturma teklifim maalesef uygulanmadı. Ancak bilgi isteyen TMO Genel Müdürlüğü, Ayvacık ve Terme Ziraat Odaları ile hazırladığım maliyet analiz hesabını paylaştım. Ziraat Odalarımızın Başkanları da rakamları, basın ile kendi görüşlerini de katarak kamuoyuna aktardılar. Güvenleri ve görüşlerimizi referans göstererek basın ile paylaşmaları benim için bir onurdur, kendilerine ayrıca teşekkür ediyorum.
Bu konuya özel mesai vermiş biri olarak, mesleki sorumluluğum ve tarımın önemli bir paydaşı olan, kamunun vicdanı TMMOB – Ziraat Mühendisleri Odamız adına bunu bir görev bildim. Her zaman da elimden gelen katkıyı sunmaya, doğruları söylemeye ve bunun mücadelesini vermeye devam edeceğim.
Varan’2– Sonuç bildirgesinde sözlü kavga seviyesine gelen ‘’Rekoltenin Tek Elden Açıklanması’’
Devlet bu konuda aldığı kararı başta kendisi yerine getirmiyor. İlk açıklama ABD’den geldi, Bakanlık Yetkilileri de oradaydı. Geçen sene 2018 yılının resmi rekoltesini de Bakan, 2019 yılının Ocak ayında açıklamıştı zaten.
Hasadı bırak, üreticinin elinde fındık kalmamıştı, sorarsan BABA. Sessiz kalıp çiftçinin emeğini, ülkenin yerli ve milli önemli bir ürününü TEKELCİ TÜCCAR’a peşkeş çektiler.
Bu seneki rekolte çalışmaları ise devletin ortak komisyonları tarafından şu günlerde tamamlandı. Ancak basınla, kamuoyuyla henüz paylaşılmadı. Çalıştayda, sonuç bildirgesi hazırlanırken, tek elden açıklamaya hiç gerek yok, dedim ve iddaa ediyorum ki YOK.
Bakanlık bu işi beceremedi, yönetemedi. Bırakın herkes kendi rakamını açıklasın; yalancının foyası ortaya çıksın, inanın bir şey kaybetmezsiniz. Kamunun vicdanında herkes gecikmeli de olsa hak ettiği yeri bulur ve bulacaktır.
Bakanlık fındık rekoltesini açıklamaya dursun benim rekolte tahminim, 640.000 ton bandında. Bu rakam artı/eksi %5’i geçmez.
Yani Bakanlık yetkililerinin de katıldığı, ABD’de açıklandığı gibi 815.000 ton fındık çıkmaz.
Ama geçen seneye göre bu sezon, hem verim hem de randıman olarak pozitif yönde olumlu karşılık bulacak, bu mutlak.
Diğer önemli bir konu da, ne tüccarın ne de TMO’nin elinde fındık stoğunun kalmaması. Bu üretici ve ülkemiz için sevindirici bir durum diyebiliriz. Stoksuz giriş, sezon açılışına olumlu etki yapar?..
Varan’3– TMO’nun artık Fiskobirlik ile beraber hareket etmesi, Fiskobirlik’in de finansal olarak desteklenmesi lazım. Yıllardır bu ürünün ana oyuncusu olmuş Fiskobirlik, artık asli görevine daha aktif olarak dönmeli, üretici de kendi birliğine sahip çıkmalıdır.
Varan’4- Fındık destek politikaları tekrar gözden geçirilmeli, mağduriyet yaratmayacak, aynı zamanda birim alandaki verimliliği, dolayısıyla üretimi arttıracak destekler gündeme getirilmelidir.
Artan verim maliyeti düşürür, hepimizi daha rekabetçi yapar. Hem üretici hem de ülke daha çok kazanır.
Varan’5– Şimdi sıra devletin alım kanallarını harekete geçirmesinde.
Bir an önce TMO referans fındık alım fiyatını açıklamalı, hatta gerektiğinde daha güçlü müdahale alımı dahi yapabileceğini açık bir şekilde ifade etmelidir.
TEKELCİ ZİHNİYET kendisini piyasada alternatifsiz görmemelidir.
Geçen sene devletin TMO kanalıyla açıkladığı fındık alım fiyatı 14,00 – 14,50 TL/Kg idi. Bu rakamın üzerine yıllık enflasyon farkını bile koysanız üreticinin yaşadığı birikmiş mağduriyetini gideremezsiniz.
Fiyat gerçeğini başka bir hesapla da tespit etmek istiyorum. 2014 yılı dahil, 2015, 2016, 2017, 2018 yılları sezon açılış fiyatlarının o günkü dolar kuru karşılığı benim hesabıma göre 3,30 $/Kg’dır.
Güncel kuru bu rakam ile dahi çarparsak fındık fiyatı 3,30 $ X 5,65 TL/$ = 18,65 TL’nin altında olamaz, olmamalıdır.
Ülke olarak 01.09.2018–14.07.2019 tarihleri arasında 252.634 ton iç fındık ihracatı yaparak, 1.481.942.888 $ cari hasılat elde ettik. Fındık, bölgemizin de, ülkemizin de önemli bir gelir kaynağıdır. Herkes şunu çok iyi bilsin ki; tekelleşmenin fiyat baskısı ile üreticinin emeği, alın teri sömürülüyor, ülkeye zarar ettiriliyor.
Hem vatandaşın, hem de ülkenin daha fazla kazanması için, devletin artık üreticisine sahip çıkması ve piyasaya seyirci kalmaması gerekmektedir.
Yetkililere buradan seslenmek istiyorum; fındık hasadına gün sayılırken, artık üreticiyi memnun edecek bir fiyat açıklayın, kimsenin sabrını da sınamayın!..