Slovenya ile birlikte, aralarında ülkemizin de bulunduğu, 115 ülkenin ortak sunuculuğunda, 20 Mayıs tarihinin “Dünya Arı Günü” ilan edilmesine yönelik karar tasarısı, 20 Aralık 2017 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda oybirliğiyle kabul edilmiştir.
Arıcılık, Apidae familyasındaki böcek türlerinden biri olan bal arılarının bitkisel kökenli kaynakları kullanarak, bu kaynaklardan arı sütü, polen, bal vb. hayvansal kökenli besin maddelerini üretme faaliyetlerini içeren, dünya çapında ve ülkemizde uzun yıllardan bu yana yapılan, önemli bir sosyal ve ekonomik faaliyettir. Arıcılık, hem bitkisel hem de hayvansal üretime katkıda bulunur. Arıcılık faaliyetleri sonucunda, arı sütü, propolis, arı zehiri ve polen gibi hayvansal ürünler elde edilirken aynı zamanda, bal arılarının polen toplama faaliyeti sırasında da bitkiler arasında tozlaşmayı sağlayarak, bitkisel hayata da verim ve katkı sağlanmaktadır. Arıcılık, bütün bu saydığımız faydaları yanında, belirli bir araziye bağlı kalmaksızın, az iş gücü ve az bir sermaye ile yapılabilmesi gibi önemli avantajlara da sahip olan bir geçim kaynağıdır. Bu avantajları sebebiyle de ülkemizde ve dünyada tarihin çok eski dönemlerinden bu yana uzanan eski bir geçmişe sahiptir.
Bal arılarının faaliyetleri sonucunda ürettikleri hayvansal ürünler olan arı sütü, arı zehiri, propolis, bal mumu, bal dünyada ve ülkemizde insan sağlığı için kullanılan önemli ürünlerdir. Bu yönüyle arıcılık, her geçen gün gelişim gösteren bir sektör konumundadır.
Dünya bitki florasının yaklaşık %75’inin bulunduğu ülkemizde, gerek iklim şartları, gerek bitki örtüsü, gerekse coğrafik özellikler açısından arıcılık faaliyetlerine uyumluluk oldukça üst düzeydedir. Bu doğal zenginlikler, en doğal hayvancılık faaliyeti olan arıcılık için büyük şans olarak görülmektedir.
Ülkemizde, 10.000’i aşan çeşit çiçekli bitki ve yöresel iklim ile coğrafik koşullara uyum sağlamış arı ırkları mevcuttur. Ülkemizdeki yedi bölgenin iklimsel özellikleri ve buna bağlı olarak bitki florası birbirinden farklıdır. Dolayısıyla Türkiye bal arısının gen çeşitliliği açısından oldukça zengindir. Ülkemizde başlıca beş farklı arı ırkı (Apis mellifera carnica, A. mellifera syriaca, A. mellifera caucasica, A. mellifera meda, A. mellifera anatolica) bulunmaktadır.
Ülkemiz Çin’in ardından bal üretimde dünyada ikinci sıradadır. 2017 verileriyle Toplam 83 binden fazla işletme, 7,9 milyonu aşkın kovanda 114 bin 471 ton bal (4 bin 488 ton bal mumu) üretilmektedir.
Ülkeler bazında kovan sayısı ve bal üretimi açısından, Türkiye ilk üç ülke arasına girmektedir. Ülkemizde son yıllarda kovan sayısında bir artış olmasına rağmen, yetiştiricilerin teknik bilgilerdeki eksiklikleri, hastalıklarla mücadelede yetersizlik, ilaçların doğru ve etkin olarak kullanılmaması, kalitesiz ve yaşlanmış kraliçe arılarla kolonilerin devamının sağlanmaya çalışılması gibi uygulamadaki hata ve yetersizlikler sebebiyle, üretilen bal miktarı kovan miktarındaki artışa paralellik gösterememektedir.
Veteriner hekimlik yönüyle de arıcılık son derece önemli ve üzerinde durulması gereken bir konudur. Gerek Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği olarak öğrencilerimizin bu alanda teorik ve uygulamaya dönük bilgilerinin artırılması noktasında; gerekse Anabilim Dalı olarak Proje bazında oluşturulan Arı Laboratuvarı ile bu alanda etkin şekilde çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu türden yapılan faaliyetlere ilişkin aşağıda özet bilgi sunulmuştur.
VET-ARI LABORATUVARI
T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenen “Bal Arısı (Apis mellifera spp.) Bağırsak Mikrobiyotasının Probiyotik Olarak Geliştirilmesi ve Nosema spp. Enfeksiyonu Sağaltımında Alternatif Bir Uygulama Olarak Değerlendirilmesi” başlıklı proje kapsamında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı’nda Vet-Arı Laboratuvarı oluşturulmuştur. Gerçekleştirilecek olan çalışma, özellikle ülke ekonomisinde önemli bir yer teşkil eden arılarda oldukça kritik bir tehdit olan Nosema spp. enfeksiyonlarına karşı çözüm üretebilecek niteliktedir. Söz konusu Laboratuvar ortamında sadece Nosema değil diğer birçok hastalığın da çalışılması mümkün olacaktır. Bununla birlikte ilaç veya bitkisel ürünlerin arılar üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve doz denemelerinin yapılması da mümkün olacaktır.
Arı Çalıştayı (Vet-Arı) – 17-18 Ekim 2014 – ANKARA
Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği öncülüğünde Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğrenci Topluluğu VetAnka ile birlikte organize edilen “Arı Çalıştayı (Vet-Arı)” 17-18 Ekim 2014 tarihlerinde Ankara’da başarıyla gerçekleştirilmiştir. Çalıştay; teorik ve uygulamalı eğitimi içeren iki günlük bir program olacak şekilde planlanmıştır. Çalıştay’a Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi ve Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde eğitimine devam eden öğrenciler ile Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği üyeleri tarafından yaklaşık 40 kişilik bir katılım sağlanmıştır. Programın teorik eğitimi kapsamında “Arı Yetiştiriciliği ve Arı Irkları” başlıklı ilk sunu Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zootekni Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.Dr. Ebru ONBAŞILAR tarafından yapılmıştır. Daha sonra Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof.Dr. Ahmet DOĞANAY tarafından “Arı Hastalıkları” başlıklı sunu gerçekleştirilmiştir. Çalıştay’a verilen kısa bir aradan sonra Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof.Dr. Ender YARSAN tarafından “Arı Hastalıklarında Sağaltım” ve Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof.Dr. Özlem KÜPLÜLÜ tarafından “Arı Ürünleri” başlıklı sunular gerçekleştirilmiştir. Çalıştay’ın ikinci günü ise Ankara ili Kalecik ilçesinde profesyonel anlamda arıcılık yapılan DogalBal İşletmesi ziyaret edilmiştir. Burada da işletme sahipleri Sayın Nezaket OSAN ve Tahsin OSAN tarafından arıcılık hakkında genel bilgi verilmiş; arıcılık yapılan alanda ise katılımcılara detaylı bir şekilde uygulamalı eğitim sunulmuştur.
Arı Çalıştayı (Vet-Arı2) – 23-24 Ekim 2015 – ANKARA
Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği öncülüğünde organize edilen “Arı Çalıştayı (Vet-Arı2)” 23-24 Ekim 2015 tarihlerinde Ankara’da başarıyla gerçekleştirilmiştir. Çalıştay; teorik ve uygulamalı eğitimi içeren iki günlük bir program olacak şekilde planlanmıştır. Çalıştay’ın Teorik kısmı öğrencilere ve akademik personele açık olarak gerçekleştirilmiş; Uygulama kısmına ise Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde eğitimine devam eden öğrenciler ile Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği üyeleri tarafından yaklaşık 30 kişilik bir katılım sağlanmıştır.
Arı Çalıştayı (Vet-Arı3) – 1 Ekim 2016 – Kazan, ANKARA
Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği öncülüğünde, Fakültemiz Öğrenci Topluluğu VetAnka ile birlikte organize edilen “Arı Çalıştayı (Vet-Arı3)” 1 Ekim 2016 tarihinde Ankara’nın Kazan ilçesinde başarıyla gerçekleştirilmiştir. Çalıştay; uygulamalı bir eğitim şeklinde planlanmıştır. Bu kapsamda olacak şekilde Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde eğitimine devam eden öğrenciler ile Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği üyeleri tarafından yaklaşık 50 kişilik bir katılım sağlanmıştır.
Çalıştay programı Ankara ili Kazan ilçesinde profesyonel anlamda arıcılık yapılan Mert Arıcılık İşletmesinde gerçekleştirilmiştir. İşletme sahibi Kürşat Zeynel Utlu tarafından Çalıştayın ilk kısmında arıcılık ile ilgili teorik bilgi verilmiş ve arıcılık malzemeleri tanıtılmıştır. Öğleden sonraki kısımda arılıkta uygulamalı eğitim Kürşat Zeynel Utlu ve Sibel Utlu tarafından verilmiştir. Çalıştayın bütünü Bereket TV tarafından kaydedilerek, bir Program dahilinde yayınlanmıştır. Daha sonraki aşamada ise yine Kazan ilçesinde özel bir bal dolum işletmesi ziyaret edilmiş ve yetkililerden arı ürünleri ve işletme hakkında bilgi alınmıştır.
Arı Çalıştayı (Vet-Arı4) – 13 Mayıs 2017 – Kalecik, ANKARA
Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği öncülüğünde, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğrenci Topluluğu VetAnka ile birlikte organize edilen “Arı Çalıştayı (Vet-Arı4)” 13 Mayıs 2017 tarihinde başarıyla gerçekleştirilmiştir. Çalıştay; uygulamalı bir eğitim şeklinde planlanmıştır. Bu kapsamda olacak şekilde Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde eğitimine devam eden öğrenciler ve Öğretim Üyeleri ile Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği üyeleri, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı çalışanları, Kırıkkale Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğrencilerinden oluşan yaklaşık 30 kişilik bir katılım sağlanmıştır.