Zirai ilaç ve gübre bayileri tahsilat sorunu yaşıyor. Çek yasası ve Rusya krizinin derinleştirdiği sorunun dayanılmaz hale geldiği belirtiliyor.
Antalya’da yaklaşık 650 firma, zirai ilaç ve gübre bayiliği yapıyor. Bu işletmelerin hemen hepsi yüksek miktarlarda tahsilat problemi yaşıyor. Tahsilat yapılabildiği pek çok durumda da ödemeler aşırı uzun vadeli belgelerle gerçekleşiyor. Bu da içinde para dönmeyen bir ticari alan oluşturuyor. Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Antalya Şubesi, ilaç ve gübre bayileri ile sektörün diğer aktörlerini bir araya getirerek tedarikçilerin ortak sorunlarını, üretim maliyetlerinin düşürülmesi konusunu masaya yatırdı. Zirai ilaç bayileri ile ilaç ve gübre toptancılarının katıldığı toplantıda, tarımsal girdi ticaretinde yaşanan finansal kriz dile getirildi. Tarımsal girdi ticaretinde karlılık oranının giderek azalmasının ve vadelerin uzamasının tedarikçileri tahsilat yapamama sorunuyla karşı karşıya bıraktığı belirtildi. Bu durumun bitkisel üretim maliyetinin artması ve üreticilerin daha düşük karlarla çalışması sonucuna yol açtığı kaydedildi. Tarımsal girdi ticaretinin odağında yer alan zirai ilaç bayilerinin vadelerin uzunluğu sebebiyle çektiği sıkıntılara, çek yasasının ve Rusya krizinin de eklenmesiyle sıkıntıların ‘dayanılmaz’ hale geldiği belirtildi.
Rusya krizinden sonra bu konudaki sıkıntıların iyice arttığı ve ‘dayanılmaz’ hale geldiğini belirten ZMO Şube Başkanı Vahap Tuncer, sorunun başında ödeme vadelerinin geldiğini ifade etti. Konunun, Antalya İl Tarım Konseyi çatısı altında daha geniş kapsamlı şekilde tartışılması için çalışacaklarına değinen Tuncer, “Konu herkesi ilgilendiren bir mesele. Çünkü girdi üreten firmadan tutun, zincirin son halkasındaki nihai perakendeci yani bayiye ve girdiyi kullanan çiftçi aynı sıkıntıdan payını alıyor. Çok yönlü ve zor bir konu ama mutlaka üstesinden gelmemiz gerekiyor.” dedi.
Asıl sorun vadelere riayet edilmemesi
Fidebirlik Başkanı Mümin Şahin, sorunun üretici firmaların vadeler konusunda verdiği tavizlerle başladığını kaydetti. Vadelerin mutlaka kontrol altına alınmasını isteyen Şahin, “Sektörde büyük sıkıntı var ama bunu düzeltecek olan da sektörün paydaşlarıdır.” tezini savundu. Vadenin bir satış şekli olduğunu, isteyenin peşin isteyenin 12 ay vadeli satışı tercih edebileceğini dile getiren Şahin, “Asıl sorun o vadelere riayet edilmesiyle ilgili. Vadenin uzamasıyla beraber tahsilat sorunu da çıktığı için darboğaz oluşuyor. Çıkış noktasında peşin satılan bir ürün alışveriş zinciri sonunda nasıl olup da 12 ay vadeli kağıt olarak yansıyor, bunu çözmek lazım.” diye konuştu.
24 ay vadeli satış olmaz
Gübre Üreticileri ve İthalatçıları Derneği (GÜİD) Yönetim Kurulu Üyesi Cansu Göloğlu da “AB ülkelerinde satış vadeleriyle ilgili kısıtlamalar var. Bu tür bir düzenlemeye gidilebilir. 24 ay vadeyle cep telefonu alabiliyor musunuz? Kuyum alabiliyor musunuz? Bakanlık, bu piyasalar için de benzer tahditler getirmelidir.” şeklinde konuştu.