ABD’den gelen ceviz, badem, kaju gibi ürünlere ek vergi; yer fıstığında tohum sıkıntısı, yerli ay çekirdeği tohumunda kalite sorunu, bakanlığın denetimsiz verdiği desteklerin doğurduğu arz fazlası… TÜKSİAD Başkanı Hüsamettin Karaman, kuruyemiş sektörünün sıkıntılarını anlattı.
TÜKSİAD 12. Genel Kurulu’nu gerçekleştirdi. Genel Kurul sonrası basın mensupları ile bir araya gelen TÜKSİAD Başkanı Hüsamettin Karaman, kuruyemiş sektörünün sıkıntılarını anlattı.
Kuruyemiş sektörüne dair birbirinden çarpıcı açıklamalarda bulunan Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Başkanı Hüsamettin Karaman, kuruyemiş sektörünün çözülmeyi bekleyen sorunlarını ana başlıklarla ele aldı.
“Alüminyum ve çelikte indirim olursa ek vergi kalkar”
“ABD alüminyum ve çelikte ek vergi uygulayınca, Türkiye’de ABD’den gelen ceviz, badem, kaju gibi ürünlere ek vergi getirdi. Bu ürünlerin üzerine yüzde 20 koyduk. Bu da ister istemez kaçakçılık doğurmaya başladı. ABD Tarım Ataşeliği ’ne giderek durumu bildirdik. Siz alüminyum ve çelikten kaldırın bizde ürünlerimizden kaldıracağız dedik. Durum, ABD’ye raporlandı. Dolayısıyla biz bu alüminyum ve demir çeliğe gelen ek verginin kalkmasını istiyoruz ki bizim işimiz de buradan çözülsün.”
“Yer fıstığında tohum sıkıntısı yaşanabilir”
“Yer fıstığında Türkiye kendi kendine çok dengeli üretiyor ve satıyordu. Ufak dalgalanmalar olsa da ithalat yoluyla da onu dengeliyorduk. Alıcı satıcı sanayici memnun. Entegre olarak çalışıyorduk. Şu an çok ciddi bir kırılma yaşandı. Geçen sene yer fıstığı fiyatı çok düşük kaldı. Fiyat düşük kalınca satışı arttı. Türkiye’de üretilen ürün de şu an bitti. Bitince onu fark eden piyasa hızla fiyatı yükseltti. Birden yüzde 50’ye yakın fiyat yükseldi. Dalgalanmasının önü kesilmezse bu durum daha sonra daha büyük sıkıntı olur.Şu an vergileri düşürerek, 10-20 bin tonluk bir ithalat yapmamız gerekiyor. Ne yazık ki ekmek için dahi tohum bulamayacağız yoksa. Dolayısıyla biz bu ekimi sağlayalım ki öbür sene 160 bin tonluk bir zarar ile karşı karşıya kalmayalım. Onu aktarmaya çalışıyoruz.”
Hurma fiyatları dolara bağlı yükseldi
“Özellikle Ramazan ayında sıkça tüketilen hurmayı mecburen ithal etmek zorundayız. Türkiye hurmayı çok eskiden beri tüketiyor. Şu an ülkemize her türlü hurma geliyor. İhtiyaç karşılanıyor. İran, Tunus Cezayir, Suudi Arabistan ve Kudüs hurması. Filistin ve İsrail topraklarında yetişen hurmaların tamamını ithal ediyoruz. Bütün çeşitler var Türkiye’de. Hem dolar kaynaklı hem de sene başında hurmaya getirilen yüzde 15 ithalat vergisi sebebiyle fiyat artışları söz konusu.”
Kuruyemiş makinalarımızı ihraç ediyoruz
“Makine konusunda Türkiye kendisini çok güzel geliştirdi. İhracat yapıyoruz. Kuruyemiş sektörü bir bakıma Türk kültürü. Onunla uğraşıyoruz. Kuruyemiş makinelerinin tamamını tüm dünyaya satabiliyoruz. Bu sıralamada çok iyiyiz.”
Arz fazlası tehlike doğuruyor
“Sanayi Bakanlığımızın sağladığı destekleri kullanabiliyoruz fakat bu desteklerin artık kesilmesini istiyoruz. Sanayide arz fazlası doğdu ve tehlikeli bir sonuç getiriyor. Bir şey fazla olursa fiyatlar düşer herkes batar bu çok tehlikeli bir durum. Ani dalgalanmaları istemiyoruz. Örnek üzerinden gidecek olursak, Bursa’da 10 bin tonluk çekirdek çıkıyor. Bakanlık 100 bin tonluk tesis kapasitesi vermiş. Yüzde 10 ile çalışıyor hepsi batıyor. Verilen denetlenmediği için zarar veriyor.”
Çin çekirdeği tüketimi arttı
“Ay çekirdeği Türkiye’de fıstık gibi kendi kendine yeter durumdaydı. Sadece ufak tefek çeşit alırdık. Tamamı yerli üreticiden alır satardık. Çin çekirdeği ufak ufak Türkiye’ye gelmişti. ABD’den de ithal ediyorduk. Daha sonra Çin’de bu malın aynısını ve daha güzelini bulunca piyasamız Çin’e kaydı. Çin’in çekirdeği kaliteli olunca yerli ürün üretimi düştü. Türkiye’de iklim değişince beyaz ay çekirdeği ne yazık ki içini dolduramadı. Ay çekirdeğinde ithalat 80 bin tonu geçti. Türkiye’de ise 100 bin tonluk çekirdek ürettik. Bu sorunun çözümü için, ülkemizde bir an önce yerli ay çekirdeği tohum çalışmalarına başlanmalıdır.”