Okulların açıldığı bu günlerde her yıl olduğu gibi bu yıl da, okul yemekhaneleri ve okul kantinlerinde satılan gıda maddeleri, gerek yasaklanan gıdalar anlamında, gerekse hijyen ve çocuklarımızın sağlığı anlamında gündem oluşturacaktır.
İzmir ilinde Milli Eğitim Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü verilerine göre; 29 bin 941 derslikli 3 bin 737 okul bulunmakta ve bu okullarda 700 bin 854 öğrenci okumaktadır. 5996 sayılı kanun ve 05.02.2013 tarih, 28550 sayılı resmi gazetede yayımlanan “Okul Kantinlerine Dair Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği” gereği okul kantinlerindeki gıda denetimleri Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Yani Bakanlık yetkilileri okul kantini denetimlerini standart gıda işletmeleri denetim prosedürü yanı sıra 33 madde ve buna bağlı 150 alt maddeden oluşan hükümlerine göre yapmaktadır. Ancak mevcut denetçi sayısı ile hali hazırdaki tüm gıda işletmelerinin denetlenmesi bile mümkün değilken, ek olarak okul kantinlerini de etkin şekilde denetlemeleri mümkün görülmemektedir. Bu noktada 28 aydır herhangi bir atama yapmayan Tarım ve Orman Bakanlığı’nı en kısa zamanda kadro açarak Gıda Mühendisi istihdam etmeye davet ediyoruz.
Kamuoyunun dikkatine sunmak istediğimiz bir diğer konu ise, yukarıda belirtilen yönetmeliğin 31. Maddesi (2) bendine göre “Millî Eğitim Bakanlığı’nın bu konuda eğitimli personeli tarafından yapılan denetimlerde gıda işletmelerinde tespit edilen gıda güvenilirliği ve hijyen şartlarında eksiklikler var ise, gıda işletmelerinin en kısa sürede kontrol edilmesini ve sürekli takibinin yapılmasını sağlamak için, okul ve kurum yöneticileri Bakanlık ve ilgili olması durumunda Sağlık Bakanlığının İl/İlçe Müdürlüklerine bilgi verir.” denilmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü 10.03.2016 tarih ve 90757378-10.06-E.2852893 sayılı Okul kantinlerinde satılacak gıdalar ve eğitim kurumlarındaki gıda işletmelerinin hijyen yönünden denetlenmesi konulu bir genelge yayınlamıştır. Bu madde ve genelgelerle, gıda bilimi konusunda eğitim almayan bir personelin gıda güvenliği ve hijyen şartlarıyla ilgili bir konuda denetim yapmasının önü açılmaktadır. Bu durum kantinlerdeki gıda güvenliği ve hijyen denetimlerini zafiyete uğratmaktadır. Bakanlık dışındaki denetim ihtiyacının, uzmanlık alanı gıda güvenliği olmayan meslek gruplarınca yapılması yerine bu alanda uzman olan Gıda Mühendisleri tarafından karşılanması gerekmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Gıda Mühendisleri istihdam edilmelidir. Mevcut durumda bu maddeye dayanarak yapıldığı belirtilen denetimlerin etkinliği sorgulanmalıdır.
Tarım ve Orman Bakanı, Sağlık Bakanı ve Milli Eğitim Bakanı tarafından Ocak ayında Okul Gıdası Logosu protokolü imzalanmış ve Haziran ayında çıkartılan tebliğle (Okul Gıdası Logosu Uygulaması usul ve esasları hakkında tebliğ) de 16/09/2019’da yürürlüğe gireceği belirtilmişti. Bununla ilgili olarak da bütün yaz boyunca reklamlar yapılmasına rağmen okulların açılmasına bir hafta kala yapılan yeni bir tebliğ ile (Okul Gıdası Logosu Uygulaması usul ve esasları hakkında tebliğde değişiklik yapılmasına dair tebliğ) Okul Gıdası Logosu’nun yürürlüğe girme süresi hiçbir sebep gösterilmeden 1 yıl (07/09/2020) ertelenmiştir. Başta Tarım ve Orman Bakanlığı olmak üzere protokole imza atan bakanlıklardan ertelemenin sebebiyle ilgili kamuoyunun aydınlatılmasını talep ediyoruz.
Tam gün eğitim veren okullarda alınacak öğle yemeği hizmetlerinde sadece fiyat politikası üzerinden gidilmemeli, olmazsa olmaz şartları sağlamayan firma tercih edilmemelidir. Unutulmamalıdır ki yemek hizmeti sadece karın doyurmak değil bir insanın sağlıklı beslenmesini ve güvenli gıdaya ulaşmasını da sağlamak demektir.
Kantinlerin periyodik olarak haşere mücadele uygulamaları kapsamında ilaçlamalarının yaptırılması okul yönetimlerinin sorumluluğundadır. Burada velilere, okul aile birliklerine ve bilinç düzeyi bu konuyu anlayabilecek yaştaki öğrencilere de iş düşmektedir. Bu anlamda, öncelikle gıda maddelerinin kantinde muhafaza ve sunum koşullarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra kantin temizliğinin ve personel temizliğinin yeterli düzeyde olması, kantinde görevli personelin hijyen eğitimi belgelerinin yanı sıra belirli periyotlarda portör muayenelerinin yapılması da en önemli noktalardan biridir. Ayrıca kantinlerde satılan ambalajlı ürünlerin, etiketlerinde bulunan, işletme kayıt/onay numarası, son tüketim tarihi/tavsiye edilen tüketim tarihi ve saklama koşulları gibi bilgilerin incelenerek satın alınması gerekmektedir. Ambalajsız olarak satılan her türlü gıda maddesinin doğru sıcaklıkta ve uygun koşullarda muhafaza edildiğinden emin olunmalıdır. İşletme kayıt/onay numarası olmayan ve/veya şüphe duyulan ürünlerle ilgili ALO 174 Gıda Hattı aranarak bilgi verilmelidir.
Denetimlerin öneminin yanı sıra tüketicilerin bu konuda bilinçlendirilmesi de gerekmektedir. TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şubesi olarak öğrenci temsilciliklerimizle beraber, konunun öneminin farkındalığıyla 2003 yılından bu yana ilk ve orta öğretim öğrenci ve velilerine “Bilinçli Gıda Tüketimi” eğitimleri vermekteyiz. Bu konudaki çalışmalarımızı büyük bir titizlik ve özveriyle 2019-2020 eğitim ve öğretim yılı içerisinde de sürdürmeye devam edeceğiz. Ayrıca okullarda “Bilinçli Gıda Tüketimi” isimli zorunlu bir dersin olması ve bu derslerin Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde istihdam edilecek Gıda Mühendisleri tarafından verilmesi gerekliliğini bildirerek konunun önemini kamuoyunun ve ilgili mercilerin dikkatine sunarız.
Yeni eğitim öğretim yılında tüm öğrencilerimize başarılar dileriz.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası
İzmir Şube Yönetim Kurulu