Tırnak mantarı hastalığı, giyilen sentetik ve sıkı kıyafetler, kalıcı oje ve tırnak protezi gibi uygulamalar nedeniyle son dönemde özellikle gençler arasında sık görülüyor.
Tırnak hastalıkları içinde önemli bir paya sahip olan tırnak mantarının zamanında tedavi edilmemesi, tırnak çekimine varan önemli sorunlara neden olabiliyor. Tırnak mantarı toprak, ıslak zemin, hayvanlar ve ortak kullanılan eşyalar gibi birçok yolla bulaşabiliyor. Son dönemlerde ise sentetik ve sıkı kıyafetler giyilmesi, kalıcı oje ve tırnak protezi uygulamaları gibi nedenlerle gençler arasında da sık görülmeye başlayan tırnak mantarı, farklı yöntemlerle tedavi edilebiliyor. Tedavi sürecinin zor ve uzun soluklu olduğunu belirten Memorial Ankara Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Nilgün Solak, tırnak mantarı enfeksiyonunun tedavisi ve korunma yöntemleri ile ilgili bilgi verdi:
Bulaşıcı ve tedavisi zor bir enfeksiyon
Tırnaklarda en sık rastlanan hastalıklar arasında yer alan tırnak mantarı, bulaşıcı ve tedavisi zor bir enfeksiyondur. Tırnak mantarına ‘dermatofitler’ adı verilen tek hücreli küf mantarı ve mayalar neden olmaktadır. Tırnak yatağını ve plağını tutan bu enfeksiyonun bulaşma yolu genellikle toprak, ıslak zeminler, ayakkabılar, ortak kullanılan terlik ile eşyalar ve hayvanlar gibi dış ortamlar olurken, çoğu zaman kişinin kendisi ya da başka bir insanda bulaş kaynağı arasında yer almaktadır.
Ayak tırnaklarını daha çok tehdit ediyor
Genellikle tırnaklarda kırılma, şekil bozukluğu, beyaz- sarı renk değişiklikleri, kalınlaşma, tırnağın yatağından ayrılması ve matlaşma gibi belirtilerle ortaya çıkan tırnak mantarı, ayak tırnaklarında daha sık görülmektedir. Özellikle ayak parmaklarının birinci tırnağında daha çok rastlanılan mantar süreç içerisinde diğer tırnaklara, parmak aralarına ve ayak tabanına, ayak tabanından ellere, ellerden de kasıklara ve vücudun diğer yerlerine yayılabilmektedir.
Sauna, hamam ve spor salonlarında çıplak ayakla dolaşmayın
Sauna, hamam, spor salonları gibi ıslak zeminlere çıplak ayakla basılması, başkasının terlik veya ayakkabılarının giyilmesi, aynı ayakkabının uzun süre kullanılması, çorapların her gün değiştirilmemesi, hijyene dikkat edilmemesi, sigara kullanımı ve diyabet gibi hastalıklar mantar enfeksiyonu için risk faktörü oluşturmaktadır. Bu enfeksiyon erkeklerde ve dolaşım bozukluğunun artması sebebiyle yaşlılarda daha sık izlenmektedir.
Sentetik ve sıkı kıyafetler giyinmeyin!
Son yıllarda tırnak mantarının gençlerde görülme sıklığı da artış göstermektedir. Gençlerde sadece ayaklarda ve ellerde değil, koltukaltı, kasık ve gövdede de mantar enfeksiyonuna rastlanmaktadır. Bu duruma sentetik ve sıkı şort ile tayt gibi kıyafetlerin giyilmesi, herkesin yattığı yerlere yatılıp spor yapılması ve ortak banyoların kullanılması gibi sebepler neden olmaktadır.
Kalıcı oje ve protez tırnaklar mantara davetiye çıkarıyor
Günümüzde bir moda akımı haline gelen kalıcı oje, protez tırnak uygulaması ve parlatıcı gibi tırnak kozmetikleri de mantara davetiye çıkarmaktadır. Bu ürünlerin yapımında ve çıkarılmasında kullanılan kimyasallar tırnaklarda yapısal bozukluklar ve hasarlar yaratıp, mantar enfeksiyonlarına yatkınlık gelişmesine sebep olmaktadır.
Teşhis için tırnak kazıntısı alınır
Dermatologlar görsel olarak baktıklarında mantar enfeksiyonuna ön tanı koyabilmektedir. Ancak kesin teşhis için tırnaktan alınan kazıntının mikroskopta incelenmesi gerekmektedir. Kazıntı yöntemi ile teşhis edilemeyen durumlarda ise mantar kültürü yöntemi uygulanmaktadır.
Tek tırnağı etkileyen enfeksiyonda sürme ilaç tedavisi
Tırnak mantarının tedavisi kolay değildir. Tedavide öncelikle kaç tane tırnağın mantar enfeksiyonundan etkilendiğine bakılır. Tek bir tırnakta mantar bulunması durumunda genelde solüsyon, cilalar gibi sürme ilaç tedavisi uygulanmakta; ancak kötüleşen ve kalınlaşan tırnaklarda sonuç tırnak çekimine kadar uzayabilmektedir.
Ağızdan alınan ilaçların yan etkilerine dikkat edilmeli
Birden çok tırnağın mantar enfeksiyonuna tutulması durumunda ise genelde ağızdan alınan ilaçlarla en az üç ay tedavi uygulanması gerekmektedir. Ancak kullanılan ilaçlar bir takım yan etkilere neden olmaktadır. İlaçla tedavi olacak hastaların kullandığı diğer ilaçların mutlaka gözden geçirilmesi, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarına bakılması ve normal değerlere sahipse mantar tedavisine başlanması gerekmektedir.
İlaç verilemeyen hastalar için lazerle tırnak mantarı tedavisi
Tırnak mantarında sürme tedavilere ilave olarak özellikle ağızdan ilaç verilemeyen hastalarda süreci kolaylaştırmak ve kısaltmak amacıyla haftalık ya da 10 günlük seanslar halinde lazer ile de destek tedavisi uygulanabilmektedir. Bu tedavi yöntemlerinin hiçbirinde başarı oranı yüzde 100 olmamakta, kişiye ve mantarın direncine göre bu oran değişebilmektedir.
Tırnak mantarından korunma önerileri:
- Aynı ayakkabı her gün giyilmemeli ve ayakkabılar sık sık havalandırılmalı
- Ortak ayakkabı, terlik ve havlu kullanılmamalı
- Çoraplar mutlaka 60 derecenin üstünde yıkanmalı ve günlük değiştirilmeli
- Ayaklar yıkandıktan sonra kağıt havlu ile kurulanmalı ve kumaş ayak havlusu kullanılmamalı
- Ayak etrafındaki derinin travmaya uğramamasına dikkat edilmeli
- Havuz, sauna, banyo gibi ıslak zeminlerde çıplak ayakla dolaşılmamalı
- Spor salonlarında kişisel havlu ve terlik kullanılmalı, sentetik ve sıkı kıyafetler giymemeli
- Manikür-pedikür aletlerinin kişisel ve steril olmasına dikkat edilmeli