Yılın üçüncü çeyreğinde yıllık bazda sanayinin reel işçilik maliyeti yüzde 10,8 artarken, üretim, verimlilik ve istihdam artışları ise sıfıra yakın gerçekleşti. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), ücret – verimlilik ilişkisinin bu denli bozulmuş olmasının, istihdam artışının sıfıra yaklaşmasının temel nedeni olarak görüldüğünü belirtti.
TİSK, asgari ücretin işverene maliyetindeki artışın enflasyon oranı civarında gerçekleşmemesi halinde, sanayi istihdamında, rekabet gücünde ve kayıt dışı istihdamda önemli riskler oluşabileceği uyarısını yaptı.
TİSK’in, TÜİK’in açıkladığı 2015 yılının üçüncü çeyreğine ait imalat sanayii üretim ve istihdam verilerini kullanarak yaptığı hesaplamalara göre, Temmuz, Ağustos, Eylül aylarını kapsayan dönemde, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla, üretim yüzde 0,5; istihdam yüzde 0,1; verimlilik (işçi başına üretim) yüzde 0.4 oranlarında artabildi. Üretim, verimlilik ve istihdam alanlarında kayda değer bir artış görülmezken, reel (enflasyondan arındırılmış) işgücü maliyeti ise yüzde 10,8 gibi çok yüksek bir hızda arttı.
Reel işgücü maliyeti üst üste 15 çeyrek dönemdir (45 aydır) yükseliyor (Tablo, Şekil 1 ve Şekil 2). Nominal işgücü maliyetinde ise yıllık artış hızı yüzde 18,1’e çıktı. Bu oran, enflasyondan yaklaşık 10 puan daha yüksek bir düzeyi ifade ediyor.
TİSK’in yayınladığı verimlilik bülteninde, “ücret-verimlilik ilişkisinin 2012 başlarından beri bu denli sorunlu oluşu, istihdam artışının git gide azalıp sıfıra yaklaşmasının temel nedeni olarak görülüyor. 2016 yılı için asgari ücret belirlenirken bu hususlar dikkate alınmadan artış yükünün önemli kısmının işverenler üzerinde bırakılması halinde, asgari ücretten yüksek olan diğer ücretlere yönelik domino etkisinin de devreye girmesiyle sanayi istihdamında, rekabet gücünde ve kayıt dışı istihdamda önemli riskler oluşabilir” denildi.
Reel işgücü maliyetindeki artış hızı, verimliliğin 10 katı
TİSK Bülteni’ne göre, 2012 yılının üçüncü çeyreğinden 2015’in aynı dönemine uzanan son 3 yılda da reel işgücü maliyeti, verimliliğe kıyasla yaklaşık 10 kat hızlı arttı. Reel işgücü maliyeti yüzde 20,6 oranında yükselirken, verimlilik artışı yüzde 2’de kaldı. Aynı dönemde üretim yüzde 9, istihdam yüzde 6,9 oranında yükseldi.
İşgücü maliyeti ile verimliliğin birlikte değerlendirilmesini sağlayan ve “bir birimlik üretimde işgücü maliyetinin rekabet gücüne etkisini” yansıtan “birim işgücü maliyeti” endeksi ise aynı dönemde yüzde 18,4 oranında artarak, 111,6’dan 132,1’e yükseldi.