Satışlar hız keserken, karları arttı

Fortune 500 Türkiye Araştırması’na göre, şirketlerin 2019 yılı net kârı bir önceki yıla göre, yüzde 44.5 artarak 78.1 milyar TL’ye, net satış gelirleri ise yüzde 14.9 artışla 1.8 trilyon TL’ye yükseldi. Geçen yılki listeyle kıyaslandığında, net kâr yükselirken, net satış gelirleri hız kesti. TÜPRAŞ’ın birinci olduğu Fortune 500 Türkiye, bu yıl da Fortune 500 ABD’nin birincisi olan Walmart’ı yakalayamadı.

Fortune Türkiye ve CRIF Türkiye’nin 2008 yılından bu yana birlikte gerçekleştirdiği ve Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin listelendiği “Fortune 500 Türkiye Araştırması’nın 2019 sonuçları açıklandı. Fortune Dergisi Yayın Yönetmeni Şule Laleli, Fortune 500 Türkiye Editörü ErsanTaylan Çıplak, CRIF Türkiye Analitik Birim Müdürü Yavuz Arsoy ve CRIF Türkiye Analitik Birim Danışmanı Selen Yıldırım’ın katılımıyla düzenlenen online basın toplantısı ile açıklanan Fortune 500 Türkiye 2020 listesinde yer alan şirketlerin net satışları 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 14.9 oranında artarak 1.8 trilyon TL’ye yükseldi. Ancak 2018 yılında net satışların bir önceki yıla göre yüzde 31.8 arttığı göz önüne alındığında geçen yıl satışlardaki artışın hız kestiği görülüyor.

TÜPRAŞ zirveyi kimseye bırakmadı

Bu yıl 13’üncüsü açıklanan, finansal kurumlar ve holding dışındaki tüm sektörleri kapsayan Fortune 500 Türkiye listesinin ilk sırasında yine TÜPRAŞ yer aldı. 89.6 milyar TL net satış geliriyle Fortune 500 Türkiye zirvesindeki yerini kimseye bırakmayan TÜPRAŞ’ın, Fortune 500’de yer alan şirketlerin toplam net satış gelirlerinden aldığı pay ise yaklaşık yüzde 5 oldu.87.9 milyar TL net satış geliriyle listeye ikinci sırada giren Enerji Piyasaları İşletme, 62.8 milyon TL FVÖK ile kâr sıralamasında ancak 316’ıncı olabildi. 75 milyar 118 milyon lira net satış geliriyle üçüncü sırada yer alan Türk Hava Yolları, 2009 yılından bu yana aralıksız sürdürdüğü ihracat şampiyonluğunu bu yıl da kimseye kaptırmadı. Petrol Ofisi’nin 53 milyar 663 milyon lira net satış geliriyle dördüncü sırada yer aldığı Fortune 500 Türkiye listesinde, Opet, 46 milyar 381 milyon lira net satış geliriyle beşinci oldu. 40 binin üzerinde çalışanı ve 8 bin 640 mağazasıyla Türkiye’nin dört bir yanında faaliyet gösteren BİM, 6. sıradan girdiği listede (geçen yıl) net satışlarını yüzde 24.4 oranında artırarak 40.2 milyar TL’ye çıkârmayı başardı. Ford Otomotiv, 39.2 milyar TL net satış geliriyle Fortune 500 Türkiye listesinde 7’inci sırada yer alırken, Ahlatçı Kuyumculuk, listeye 34.7 milyar TL net satış geliriyle 8’inci sırada, Arçelik, 31.9 milyar TL ile 9’uncu sırada, RC Rönesans İnşaat ise 28.7 milyar TL net satış geliriyle 10’uncu sırada girdi. 527.6 milyar TL satış gelirine sahip olan Fortune 500’ün ilk 10’unda ağırlıklı olarak petrol ve enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketler yer aldı.

İhracat TL bazında arttı, dolar bazında düştü

Fortune 500 Türkiye şirketlerinin toplam ihracatı 2019 yılında bir önceki yıla göre TL bazında yüzde 14.6 oranında artarak 515.8 milyar liraya çıktı. İhracat dolar bazında ise bir önceki yıla göre yüzde 2,7 daralarak 90.9 milyar dolara geriledi. Fortune 500 Türkiye’de yer alan şirketlerin net satışlarının yüzde 72’sini iç satışlardan oluşurken, ihracatın payı yüzde 28 oldu.

Fortune 500 Türkiye ihracat listesinde ilk 5’te sırasıyla; THY, Ford Otomotiv, Arçelik, RC Rönesans ve Türkiye Petrol Rafineleri yer aldı.

Faizler düştü, net kârda yüzde 44,5 artış

Fortune 500 Türkiye 2020 listesinde yer alan şirketlerin net satış gelirleri geçen yıl, bir önceki yıla göre hız keserken, kârdaki artış dikkat çekiyor. Fortune 500 Türkiye şirketlerinde 402’si kâr açıklarken, 98’i zarar açıkladı. Geçen yılki listede zarar açıklayan şirket sayısının 119 olduğu göz önüne alındığında, bu yıl zarar açıklayan şirket sayısının gerilemesi daha net görülüyor. Fortune 500 Türkiye 2020 listesindeki şirketlerin toplam net kârı geçen seneye göre yüzde 44,5 oranında artarak 78.1 milyar TL’ye çıktı. Esas Faaliyet Kâr Marjı ve Diğer Gelir/Gider dengesinin 2019 yılında bir önceki yıla oranla daraldığı görülüyor. Bunun yanı sıra Finansman Giderleri’nde gerçekleşen yüzde 22.72 oranındaki azalma ile net kâr marjında artış olduğu görülüyor.Döviz kurlarının görece istikrarlı olduğu geçen yılFortune 500 Türkiye şirketlerinin net kâr artışının ana nedeni ise geçen yıl faizlerde yaşanan hızlı düşüş oldu. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin net satış kârlılığı 2018 yılında yüzde 3,40 iken, 2019 yılında yüzde 4,28 seviyesine yükseldi. 2018 yılında yüzde 10,07 olan özkaynak kârlılığı ise 2019 yılında yüzde 11,73’e çıktı.

İstihdam arttı

Fortune 500 listesindeki şirketlerin sağladığı toplam istihdam sayısı 2018’de 1 milyon 150 bin iken bu sayı 2019’da 1 milyon 240 bine yükseldi. Listedeki şirketlerin Türkiye’deki toplam istihdam içindeki payı 2018’de yüzde 3.9 iken bu oran 2019’da yüzde 4.43’e yükseldi. Fortune 500 Türkiye listesinde RC Rönesans İnşaat Taahhüt, 54 bin 106 çalışanı ile istihdamda ilk sırada yer aldı. BİM Birleşik Mağazalar, 51 bin 765 çalışanıyla ikinci sırada yer alırken, 43 bin çalışanı ile PTT (Posta ve Telgraf Teşkilatı) Fortune 500 Türkiye listesinde en fazla istihdam sağlayan üçüncü şirket oldu.

1 milyar TL’nin üzerinde net satış geliri olan şirket sayısı 323’ e çıktı

Fortune 500 Türkiye listesindeki şirketlerin 3/2 sinin satış geliri 1 milyar TL’nin üzerinde olduğu görülüyor. Fortune 500 Türkiye listesine giren 323 şirketin net satış geliri 1 milyar TL sınırını aştı. Bu sayı geçen yıl 279’du. Net satış gelirleri 10 milyar TL’nin üzerinde olan şirket sayısı ise geçen yıl 29 iken bu yıl 33’e çıktı.Fortune 500 Türkiye 2020 listesinde 500’üncü yani en sonda yer alan şirketin net satışları 577.6 milyon olarak gerçekleşti. Fortune 500 Türkiye araştırmasının açıklandığı 2008 yılından itibaren bakıldığında listeye giriş çıtasının her yıl yükseldiği görülüyor. Diğer yandan Fortune 500 Türkiye listesinde yer alan şirketler, Türkiye’nin GSYİH’nın yüzde 42,6’sını oluşturuyor.

Fortune 500 Türkiye’nin tamamı bir Walmart yapmıyor

Türkiye’de 1 milyar liranın ya da 10 milyar liranın üzerinde net satış gelirine sahip şirket sayısı artsa da Türk şirketlerini küresel rakipleri ile kıyasladığımızda çok küçük kaldıklarını görüyoruz. Nitekim Fortune 500 Türkiye şirketlerinin net satışlarının toplamı bile Fortune 500 ABD listesinin bir numarası olan Walmart’ın yüzde 61’ine ancak denk geliyor. Fortune 500 Türkiye’nin toplam net satışları 321.8 milyar TL oldu. Fortune ABD listesinin ilk sırasında bulunan Walmart’ın net satışları ise bu yıl açıklanan verilere göre, 523.9 milyar dolara ulaştı.

Fortune 500 Türkiye şirketlerinin tamamı, Fortune 500 ABD listesine geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi yine ikinci sıradan girebiliyor.

Halka açık şirket sayısı düşüyor

Türkiye’de yıllardır yoğun çalışmalar yapılsa da büyük şirketlerin halka arz ilgisinin artmadığı aksine gerilediği Fortune 500 Türkiye listesinde yer alan Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin sayısında da net olarak görülüyor. Fortune 500 Türkiye listesinin ilk açıklandığı 2008 yılında 124, 2009 yılında ise 129 şirket Borsa şirketi iken, bu yılki listede yer alan 500 şirketten 98’i Borsa şirketlerinden.