Çek ve senetlerini ödemekte sıkıntı çeken Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin (KOBİ) başı bankalarla da dertte. Banka borçları çığ gibi büyüyen KOBİ’ler, borçlarını ödemekte büyük sıkıntı yaşıyor.
KOBİ’lerin nakdi kredi borcu son beş yılda yüzde 186 artarak 138,8 milyar liradan 399,3 milyar liraya yükseldi. Beş yıl içinde bankalara 259,5 milyar lira daha borçlanan küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin ödenemeyen kredileri ise yüzde 246 arttı. 2011 yılı Mayıs ayında 5,3 milyar liranın altında olan takipteki KOBİ kredilerinin büyüklüğü bu yılın aynı döneminde 18,3 milyar liraya yaklaştı. Bu rakam geçen yılın aynı döneminde 12,7 milyar lira seviyelerinde gerçekleşmişti.
KOBİ’ler son bir yılda 38,1 milyar liradan fazla ilave banka kredisi kullandı
Toplam girişim sayısının yüzde 99,8’ini, istihdamın yüzde 74,2’sini, maaş ve ücretlerin ise yüzde 54,7’sini oluşturan KOBİ’ler, banka borçları tarafında sıkıntılı günler geçirmeye başladı. Bağımsız bir şekilde çarklarını çeviremeyen KOBİ’ler, son bir yılda 38,1 milyar liradan fazla ilave banka kredisi kullandı. KOBİ’lerin son 5 yılda kullandığı ilave kredi tutarı ise 259,5 milyar liraya yaklaştı. KOBİ’lerin kullandığı toplam nakdi kredi tutarı 2011 yılı Mayıs ayında 139,8 milyar lira seviyelerinde iken bu yılın aynı döneminde 399,3 milyar lira seviyelerini gördü. Diğer bir ifadeyle bu gruba giren işletmelerin nakdi kredi borcu son beş yılda yüzde 186 arttı. Yıllık artış ortalaması yüzde 30’un üzerinde gerçekleşti.
Kredilerde aslan payı orta büyüklükteki işletmelerin
2016 yılı Mayıs ayı itibariyle KOBİ’lere kullandırılan kredilerin büyüklüklere göre dağılımı incelendiğinde aslan payının orta büyüklükteki işletmelere gittiği görüldü. Bankalar 209 bin 375 orta büyüklükteki işletmeye toplam 160,6 milyar liraya yakın kredi kullandırdı. Bunu 656 bin 559 küçük işletme statüsündeki banka müşterisinin 133,6 milyar liralık kredi borcu izledi. 2 milyon 882 bin 960 mikro işletmeye kullandırılan kredi miktarı ise 105,2 milyar liralık kredi kullandırıldı.
Takipteki krediler 5 yılda yüzde 246 arttı
KOBİ’lerin ödeyemediği kredilerdeki artış hızı, kullandığı nakdi kredilerdeki artış hızını geride bıraktı. 2011 yılı Mayıs ayında KOBİ’ler tarafından ödenemediği için takibe düşen kredi borcu 5,3 milyar liranın altındaydı. Bu rakam geçen beş yıl içerisinde yüzde 246 arttı ve 18 milyar 238 milyon liraya ulaştı. Bu borcun 6,8 milyar lirası mikro işletmelere, 5,6 milyar lirası küçük işletmelere, 5,8 milyar lirası ise orta büyüklükteki işletmelere ait.
309 bin KOBİ bankalara borcunu ödeyemedi
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan alınan bilgilere göre bankaların KOBİ kapsamına giren 3 milyon 748 bin 894 tane müşterisi var. Bunların 309 bin 90 tanesi ise borcunu ödeyemediği için bankalar tarafından takibe alındı. Borcunu ödeyemeyen KOBİ sayısı 2011 yılı Mayıs ayında 181 bin 289 iken geçen yılın Mayıs ayında 251 bin 137 olarak gerçekleşmişti. Son beş yılda yüzde 70 arta borcunu ödeyemeyen KOBİ sayısı, geçen yıldan bu yılın aynı ayına gelene dek yüzde 23 yükseldi.
Mikro işletmeler alarm veriyor
KOBİ’lerin neredeyse yüzde 77’sini oluşturmasına rağmen nakdi kredilerden en az payı alan mikro işletmeler alarm vermeye başladı. Bankalara borcunu ödeyemeyen mikro işletme sayısı 249 bin 219 ile bu yılın Mayıs ayında rekor kırdı. Geçen yılın aynı ayından bu yana 50 bin mikro işletme borcunu ödeme noktasında sıkıntıya düştü. Borcunu ödeyemeyen mikro işletme sayısı son beş yılda ise 94 bin 985 artarken artış oranı yüzde 62 olarak hesaplandı.
KOBİ’lerin döviz borcu 67,3 milyar lira
KOBİ’lerin döviz artışlarına karşı taşıdığı riski anlamak için en önemli göstergelerden biri olan yabancı para kredi borcuna bakıldığında ise önemli bir tablo ortaya çıktı. 2011 yılının Mayıs ayında 29,7 milyar liranın altında olan KOBİ’lerin yabancı para borçları 2015’in aynı dönemine gelindiğinde 58,4 milyar lirayı, bu yılın aynı dönemine gelindiğinde ise 67,3 milyar lirayı gördü. Son beş yılda KOBİ’lerin yabancı para borçlarında yaşanan artış yüzde 126’yı buldu. Bu yılın mayıs ayı itibariyle ortaya çıkan 67,3 milyar liralık borcun yaklaşık olarak 6,9 milyar lirası mikro işletmelere, 19,5 milyar lirası küçük işletmelere, 40,9 milyar lirası ise orta ölçekli işletmelere ait.