Kamuoyunda “torba tasarı” olarak bilinen Bazı Vergi Kanunları ile Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde (KHK) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.
Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın sunumundan sonra yaklaşık 2 hafta süren maratonun ardından, çok sayıda farklı düzenlemeyi içeren tasarı, değişiklik önergeleriyle birlikte TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. AKP tarafından 130 madde olarak komisyona sunulan tasarıdan bugüne kadar 21 madde çıkarılırken, 18 yeni madde ise eklendi. 127 madde olarak kabul edilen tasarının, önümüzdeki hafta Meclis Genel Kuruluna gelmesi bekleniyor.
Torba tasarı neler getiriyor?
Arazi toplulaştırmada Bakanlığa yeni yetkiler
Tasarıyla, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına arazi toplulaştırma projelerinin uygulanması sırasında süreci hızlandırmak için yeni yetkiler verilecek ve arazi toplulaştırmasına ilişkin yapılan işlemler üzerindeki vergiler kaldırılacak.
Yol, kanal gibi ortak kullanım alanları olarak planlanan alanlarda, toplulaştırma çalışmaları süresince tarımsal faaliyette bulunmak, özel arazi toplulaştırmasını yapan ilgili kuruluşun iznine tabi olacak.
Hazineye ait olup belediye mücavir alan sınırları içinde tarımsal amaçlı kullanılan arazilerin kullanıcılarına doğrudan satışının önü açıyor. Satın alınan araziler sadece tarımsal amaçlı kullanılabilecek.
Bu araziler, rayiç bedelin tamamı üzerinden doğrudan satılacak. Rayiç bedelin taksitle ödenmesi halinde, bu bedelin yüzde 30’u en geç üç ay içinde, kalanı ise en fazla 5 yılda 10 eşit taksitte kanuni faizi ile birlikte ödenecek.
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde olup, Maliye Bakanlığınca tespit edilen ve üzerinde yapı olan Hazineye ait taşınmazların öncelikle yapı sahiplerine satılması ya da belediyeye bedelsiz devredilmesi öngörülüyor. Bunun için, yapının 19 Temmuz 2003’ten önce yapılmış olması şartı 31 Aralık 2009’a çekiliyor.
Tasarıyla, teknoloji geliştirme bölgeleri, organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler ve yerleşim alanları içerisinde bulunan sanayi sitelerinin ve münferit sanayi işletmelerinin, yerleşim yeri dışına çıkarılması için kuruluş ve genişleme aşamalarında ihtiyaç duyulan mera vasıflı yerlerin tahsis amacı değişikliklerinde 20 yıllık ot bedelinden muafiyet sağlanıyor.
Mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilen veya önceden beri bu amaçla kullanılan arazilerden OSB, endüstri bölgeleri, serbest bölgeler, teknoloji geliştirme bölgelerinin yerleşim yeri dışına çıkarılması için kuruluş ve genişleme aşamasında ihtiyaç duyulan yerlerin, ilgili müdürlüğün talebi, komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine valilikçe tahsis amacı değiştirilebilecek.
Tarımsal sulamada kullanılan elektrik borçları yapılandırılacak
TEDAŞ’ın tarımsal sulamada kullanılan elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarından (özelleştirme devir işlemleri sırasında TEDAŞ’a devredilmiş olan alacaklar), Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında yapılandırılmış olanlara ilişkin de düzenleme yapılıyor.
Bu alacaklardan yapılandırılmış olanlar için 2020 Ocak ayı sonuna kadar TEDAŞ’a iletilmek üzere dağıtım/perakende satış şirketlerine veya TEDAŞ’a yazılı başvuruda bulunulması halinde bu alacaklar da yapılandırılacak. Bu kapsamda yapılandırılan alacakların ilk taksiti 2020 Ekim ayının son gününe kadar ödenmek üzere ve her yıl ilk taksitin tekabül ettiği ayda toplam 5 eşit taksitte ödenecek.
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamındaki tarımsal sulamadan kaynaklanan TEDAŞ alacaklarına ilişkin ilk taksit ödeme süreleri 3’er yıl uzatılacak.
Bu kapsama giren alacaklarla ilgili düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başvuru, taksit ödeme veya kesinti suretiyle yapılacak tahsilatta geçen sürelerde, ilgili kanunlarda ön görülen zamanaşımı süreleri işlemeyecek.
Mevsimlik tarım işçisi olarak bir başka ilde çalışmak amacıyla geçici yer değiştirenlerin kimlik bildirimleri, bu kişilerin yaşadıkları geçici yerleşim alanlarında doğrudan kolluk kuvvetlerince alınacak.
Köy Kanunu’na göre satışı yapılan taşınmazlarla ilgili olarak, belirlenen süre içerisinde binalarını yapmayan ya da taksitlerini ödemeyen hak sahipleri ile 31 Aralık 2020 tarihinden önce süreleri dolacak hak sahiplerine, binalarını yapmaları veya taksitlerini ödemeleri amacıyla 31 Aralık 2020 tarihine kadar ek süre verilecek. Ancak bu süre içerisinde de hak sahiplerinin binayı yapmaması veya taksitleri ödememesi durumunda, bu taşınmazlar köy tüzel kişiliği adına, tüzel kişiliğini kaybeden köylerde ise ilgili belediye adına resen tapuda tescil edilecek.
Tütün ithali, üretim ihtiyaçlarıyla sınırlı olarak, kanunda belirtilen tütün mamullerini üretenler veya Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumundan izin almak ve sadece işlendikten sonra ihraç edilmek amacıyla tütün işleme tesisi bulunanlar tarafından yapılacak.
Kurum, tütün işleme tesisi bulunanlara bu izni verirken, söz konusu işletmelerin öncelikle Türkiye’de üretilen tütünü işlemelerini gözetecek, ihraç amacıyla yapılacak ithalatın amacı dışında kullanılmamasını sağlamak için gerekli önlemleri alacak, ithalat ve ihracata ilişkin uygulamayı denetleyecek.
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumundan yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlar ile ticari amaçla, makaron veya yaprak sigara kağıdını, içine kıyılmış tütün, parçalanmış tütün ya da tütün harici herhangi bir madde doldurulmuş olarak satanlara, satışa arz edenlere, bulunduran ve nakledenlere üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası verilecek.
Makaronlar da sigara ve diğer tütün mamulleri gibi ÖTV kapsamına alınacak.
Meyveli gazoz, alkolsüz bira ve enerji içeceklerinden de yüzde 20 ÖTV alınacak. Limonata ve meyve aromalı maden suları kapsam dışında kalacak.
Sanayici niteliğindeki bir işletmenin üretimi sonucunda nihai sanayi malı hüviyetine kavuşmuş bir ürünün alım veya satımının borsa tesciline tabi olup olmayacağına Gümrük ve Ticaret Bakanlığı karar verecek.
Kooperatifler
Kooperatiflerin ortakları dışındaki kişilerle yaptıkları işlemler ile kooperatif ana sözleşmesinde yer almayan konularda ortakları ile yaptıkları işlemler “ortak dışı” işlemler olacak.
Kooperatiflerin faaliyetin icrasına tahsis ettikleri ve ekonomik ömrünü tamamlamış olan demirbaş, makine, teçhizat, taşıt ve benzeri amortismana tabi iktisadi kıymetleri elden çıkarmaları ile yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmayacak. Kooperatiflerin ortak dışı işlemleri nedeniyle kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme oluşmuş kabul edilecek.
Kooperatiflerin, iktisadi işletmelerinden ve tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından kazanç elde etmelerinin ve bu kazançların daha sonra ortaklara dağıtılmasının muafiyete etkisi olmayacak. Ortak dışı işlemlerden elde edilen kazançların vergilendirilmesine ilişkin usul ve esasları, Maliye Bakanlığı belirleyecek.
Tasarıyla, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna “Uzlaşma” başlığı altında yeni madde ekleniyor.
Buna göre, kanunda öngörülen idari para cezaları hakkında, ceza muhatabı tarafından, tespit edilen aykırılıkların kanun hükümlerine yeterince nüfuz edememekten veya kanun hükümlerini yanlış yorumlamaktan kaynaklandığının veya yargı kararı ile idarenin ihtilaf konusu olayda görüş farklılığının olduğunun ileri sürülmesi durumunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, idari para cezasının muhatabı ile uzlaşabilecek.
Reklam Kurulu tarafından verilen idari para cezaları hariç, Bakanlık tarafından verilen idari para cezaları ile valilikler tarafından verilen idari para cezalarına karşı uzlaşma talebinde bulunulabilecek.
Uzlaşma talebi, idari para cezası kararının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde, henüz idari yargı yoluna başvuru yapılmamış idari para cezaları için yapılacak. Uzlaşma talebinde bulunulması halinde, dava açma süresi duracak. Uzlaşma sağlanmaması halinde süre kaldığı yerden işlemey başlayacak. Uzlaşma sağlanamaması halinde yeniden uzlaşma talebinde bulunulamayacak.
Yapılan uzlaşma talepleri, uzlaşma komisyonları tarafından değerlendirilecek. Uzlaşma komisyonlarının tutacakları uzlaşma tutanakları kesin olup gereği idarece derhal yerine getirilecek. Ceza muhatabı, üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit olunan hususlar hakkında dava açamayacak ve hiçbir merciye şikayette bulunamayacak. Üzerinde uzlaşma talebinde bulunulan idari para cezaları hakkında peşin ödeme indiriminden yararlanılamayacak. Uzlaşma konusu yapılan idari para cezaları, uzlaşma gerçekleştiği takdirde, uzlaşma tutanağı uzlaşma anında teblig edilecek ve tebliğden itibaren 15 gün içinde ödenecek.
Uzlaşma komisyonlarının başkan ve üyelerine, bu komisyonlardaki çalışmaları dolayısıyla verilecek huzur hakkı ve huzur ücreti ile buna ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak belirlenirken, komisyona yapılacak başvurular ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenecek.
Asgari ücretliye ilave asgari geçim indirimi
Tasarıyla, çalışanların ücretlerinin 2017 yılı eylül, ekim, kasım ve aralık aylarında bin 404 liranın altına düşmesi nedeniyle ücretlerinde meydana gelen azalışı telafi etmek amacıyla Gelir Vergisi Kanunu’na geçici madde ekleniyor. Buna göre, gerek bekar ve çocuksuz asgari ücretliye gerekse net ücreti bin 404 liranın altına düşecek ücretlilere, elde edecekleri net ücretleri bin 404 lirayı tamamlayacak şekilde ilave asgari geçim indirimi sağlanacak.
Bakanlar Kurulu’na gümrük had ve nispet yetkisi
Gümrük Vergisinden muaf ürünler için muafiyetler kaldırılarak, bunun yerine vergi had ve nispetleri sıfır olarak belirlenecek. Ayrıca Bakanlar Kuruluna, Gümrük Giriş Tarife Cetveli’nde yer alan eşyaların gümrük vergisi had ve nispetlerini yüzde 50’ye kadar yükseltme, sıfıra kadar indirme veya cetveldeki had ve nispetleri yüzde 50’sine kadar artırma yetkisi verilecek.
Değerli Kağıtlar Kanunu’nda değişiklik yapılmak suretiyle, değerli kağıtlar Maliye Bakanlığının muvafakati ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca hazırlanıp basılabilecek veya elektronik belge olarak düzenlenebilecek.
Tasarıyla, Damga Vergisi Kanunu’nda değişiklik yapılarak, maktu ile nispi damga vergilerinin artırılması ve indirilmesine ilişkin Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin, kağıt türleri itibarıyla birlikte veya ayrı ayrı kullanılması sağlanacak.
Aynı kanunda yapılan bir diğer düzenlemeyle, kamu özel iş birliği projelerinin finansmanı için yurt dışında ihraç edilen menkul kıymet karşılığında fon temin etmek üzere kurulan özel amaçlı kuruluşların, bu fonları proje yüklenicisi firmalara kullandırmasına ilişkin düzenlenen kağıtlar ile bunların teminatı ve geri ödenmesine ilişkin işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlara damga vergisi istisnası sağlanacak. Bu kağıtlar Harçlar Kanunu’nda yapılacak düzenlemeyle yargı harcı dışındaki harçlardan da istisna olacak.
Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca transfer fiyatlandırması ile ilgili yöntem belirleme anlaşmalarında (Peşin Fiyatlandırma Anlaşmaları) alınan 57 bin TL harç kaldırılacak.
Merkez Bankası, gerçek ve tüzel kişilerin döviz pozisyonunu etkileyen işlemlerini izlemek amacıyla belirleyeceği gerçek ile tüzel kişilerden her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilecek.
Tasarıyla, Türkiye’de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayanlar tarafından KDV mükellefi olmayan gerçek kişilere elektronik ortamda sunulan hizmetlere ilişkin KDV’nin, Avrupa Birliği uygulamalarına benzer şekilde bu hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenmesi sağlanacak.
İmalat sanayi yatırımları nedeniyle 2017 yılında yapılacak inşaat harcamaları dolayısıyla yüklenilecek KDV iadesi uygulaması 2018 yılında da sürdürülecek.
Maden sahalarından 10 yıl süre ile arazi izin bedeli alınmayacak
Tasarı, madenciliğin gelişmesini ve maden sahalarının etkin kullanılmasını sağlamak amacıyla düzenlemeler içeriyor.
Ara ve uç ürüne yönelik maden sahaları ihaleleri, ihtisaslaşmış devlet kuruluşlarına devredilen maden sahaları ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca ihale edilen maden sahalarının ihale edilebilmesi ve işletmelerinin yapılabilmesinin daha cazip hale getirilebilmesi amacıyla işletme izin tarihinden itibaren 10 yıl süreyle ağaçlandırma bedeli hariç, arazi izin bedeli alınmayacak.
Maden arama ve işletme faaliyetlerinde orman bedellerinin çok yüksek olduğu için ilk işletme faaliyetinin yapılamaması üzerine yeni bir düzenleme getiriliyor. Bu kapsamda işletme izin tarihinden itibaren alınan orman arazisi izin bedelinin yarısı, 10 yıl süreyle alınacak.
Genel arama deneme süresi sonuna kadar maden arama projesinde belirtilen maden kaynağına ilişkin bilgilerin ve bu dönemde yapılan arama faaliyetlerine ilişkin yatırım harcamalarını da gösteren genel arama faaliyet raporunun verilmesi zorunlu olacak.
Genel arama dönemi sonuna kadar ön arama ve genel arama faaliyet raporları ile yatırım harcama kalemlerine ait belgeler, Genel Müdürlüğe verilmezse arama ruhsatı iptal edilecek.
Genel Müdürlüğe verilen ön arama ve genel arama raporlarının veya yatırım harcama kalemlerine ait belgelerin uygun bulunmaması halinde 20 bin lira idari para cezası verilecek.
Jeolojik haritalama, jeofizik etüt, sismik ve karot, kırıntı ve numune almaya yönelik sathi hazırlık işlemleri için çevresel etki değerlendirmesi kararı aranmayacak.
Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanların, Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu kapsamında yetkilendirilmiş kuruluşlarının gerçekleştireceği sınavlarda başarılı olmaları halinde 31 Aralık 2017 tarihine kadar tamamı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanan belge masrafı ile sınav ücretleri, 31 Aralık 2019 tarihine kadar karşılanmaya devam edilecek.
Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) yer alan sanayi parsellerindeki tesislerde bir katılımcı ya da katılımcının kiracısı üretim yapabilecek. Kanundan önce kurulan OSB, sanayi odalarının kurduğu OSB’ler ve küçük sanayi sitelerinden oluşan OSB’lerdeki 1 Temmuz 2017 tarihinden önce yapı kullanma izni alan tesisler, kiralamaya ilişkin kısıtlamalardan muaf olacak.